Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað skrifar 6. maí 2024 23:31 Við Íslendingar teljumst herlaus þjóð, en undanfarin ár hefur óprúttinn nýlenskuher gert aðför að tungumálinu okkar úr ýmsum áttum, staðráðinn í að innleiða hina kynlausu nýlensku í nafni jafnréttisbaráttu. Fréttamenn RÚV hafa öðrum fremur tekið þátt í þessum hernaði. Þeir eru önnum kafnir við skrif sín og eðlilegt að þeir gleymi fljótt. Það er ekki hægt að ætlast til þess að þeir, fremur en aðrir nýlenskuhermenn, muni lykilatriði í jafnréttissögu þjóðarinnar — að við vorum fyrst þjóða til þess að kjósa okkur kvenforseta í lýðræðislegum kosningum, á meðal fyrstu þjóða til þess að stofna stjórnmálaflokk kvenna, og meðal fyrstu þjóða til þess að lögleiða hjónaband samkynhneigðra. Allt gerðist þetta þrátt fyrir að í þá daga hafi nýlenskan ekki hafið innreið sína. Árum saman höfum við meira að segja talist sú þjóð á jörðu þar sem kvenréttindi eru mest. En vegna anna og minnisleysis fréttamannanna er eðlilegt að þetta hafi gleymst og þeir álíti að jafnrétti verði ekki náð nema hinu hlutlausa karlkyni verði útrýmt. Hluti þessarar misskildu jafnréttisbaráttu fréttamannanna felst í því að útrýma orðinu maður hvenær sem færi gefst. Að sama skapi má ekki lengur tala um suma, aðra, flesta eða nokkra í hlutlausri merkingu. Í þessari jafnréttisbaráttu sinni hefur fréttamönnunum, ásamt mörgum valdhöfum og athyglisþyrstum álitsgjöfum (sem þrá að þykja víðsýnir og jafnréttissinnaðir) tekist að innleiða orð á borð við starfsfólk, vísindafólk, björgunarfólk, verkafólk, iðnaðarfólk, flóttafólk o.s.frv. í stað starfsmanna, vísindamanna, björgunarmanna, verkamanna, iðnaðarmanna og flóttamanna. Í samsettum orðum getur þessi nýjung reynst afar óþjál og valdið því að munnvatn spýtist í óþægilegu magni milli tanna, eins og þegar talað er um starfsfólksstjóra, eða valdið misskilningi eins og orðið starfsfólksfundur, sem hljómar eins og starfsfólkshundur eða -undur. Og nú seinast er talað um Palestínufólk á RÚV. Þetta er vissulega bara byrjunin, því í allri baráttu þarf að gæta samræmis. Það er ótækt að tala um Palestínufólk í einni frétt og Ísraelsmenn og Bandaríkjamenn í þeirri næstu. Það hlýtur hver maður að sjá að réttara væri að tala um Ísraelsfólk og Bandaríkjafólk. Sömuleiðis gengur ekki lengur að tala um Kanadamenn, Norðmenn og Úkraínumenn. Nei, Kanadafólk, Norðfólk og Úkraínufólk skal það heita. Annars væri hér ósamræmi í fréttaflutningi. Vandinn er hins vegar hvað kalla skal slíkt fólk í eintölu. „Ert þú Palestínufólk?“ gengur varla. Reyndar þyrfti að ganga enn lengra ef taka ætti kynhlutleysið alla leið, því ef betur er að gáð gæti einhver móðgast yfir orðum eins Íslendingar, Svíar, Danir, Frakkar, Belgar, Portúgalir, Þjóðverjar, Pólverjar, Kínverjar, o.s.frv., því allt eru þetta karlkynsorð. Því ekki tala um Íslandsfólk, Svíþjóðarfólk, Danmerkurfólk, Frakklandsfólk, Belgíufólk, Portúgalsfólk, Þýskalandsfólk, Póllandsfólk, Kínafólk, o.s.frv.? Það dugar ekkert hálfkák. Í ákveðnum orðasamböndum hefur RÚV tekist að útrýma hinu baneitraða orði maður með öllu með því að strika það einfaldlega út. Í stað þess að segja að 27 manns hafi farist í flóðum, eða 11 manns hafi verið handteknir er nú sagt þar á bæ að 27 hafi farist í flóðum og 11 hafi verið handtekin. Í barnaskóla brýndi stærðfræðikennarinn stanslaust fyrir mér að hafa einingar með hverri tölu svo ekki hlytist misskilningur af. Þessu hef ég alltaf hlýtt. En nú er öldin önnur. Einingar eru á bak og burt. Hér, sem annars staðar, þarf RÚV þó að gæta samræmis. Það er ótækt að sleppa orðinu maður við hlið þessara talna, en sleppa ekki orðum eins og trampólínum, rottum eða lundum í öðrum fréttum. Í stað þess að segja „Sjö trampólín fuku í fyrstu haustlægðinnni; Þrjátíu og átta rottur veiddust í gildru; Fimmtán lundar fundust dauðir í fjöru,“ væri æskilegt að segja „Sjö fuku í fyrstu haustlægðinni; Þrjátíu og átta veiddust í gildru; Fimmtán fundust dauðir í fjöru.“ Hlustendur yrðu einfaldlega að geta sér til um hverjar einingarnar væru. Öðruvísi væri samræmis ekki gætt. En gelding tungumálsins fer víðar fram en á RÚV. Nýlega fréttist að níunda bekkingum væri fyrirskipað að leiðrétta ýmsar setningar í tímum þannig að þær „virkuðu fyrir öll kyn“. Þetta voru setningar svo sem „Enginn má yfirgefa húsið; Allir tapa á verðbólgunni; Mönnum er skipað að fara í sóttkví.“ Þetta er aðeins byrjunin á því að útrýma hinu hlutlausa karlkyni. Þegar nýlenskuherirnir innleiða þá hugsun hjá börnum að þeim beri að móðgast yfir hverjum þeim texta sem í karlkyni er, þá er augljóst hvert stefnir. Við ölum upp þjóð sem er svo hörundsár að hún ímyndar sér að hinn íslenski málfræðigrunnur hafi verið lagður með það í huga að tala einungis til karlmanna. Í örvæntingu og hlýðni við „réttsýna“ kennara breytir hún hverjum þeim texta sem talist gæti karllægur, en áttar sig ekki á að um leið brýtur hún niður allar grundvallarstoðir tungumálsins, sem þrátt fyrir alla sína karllægni kom okkur langtum lengra en öðrum þjóðum í jafnréttisbaráttunni. Það er af sem áður var þegar Vigdís Finnbogadóttir sagði árið 1980: „Það á ekki að kjósa mig af því að ég er kona, það á að kjósa mig af því að ég er maður, og innan orðsins maður er bæði karl og kona.“ Nú eru forsetakosningar í nánd. Fréttamenn RÚV hafa enn ekki áttað sig á að orðið forseti er karlkyns, en helmingur frambjóðenda kvenkyns, þ.m.t. ein fyrirsæta, og því ótækt að halda sig við þetta starfsheiti, fari svo að kona verði kosin. Forsæta myndi henta konu langtum betur. Og þó. Einhver gæti móðgast og sagt að hér mætti rýna í starfsheitið og eygja vísun til útlits viðkomandi. Við erum nefnilega þegar orðin svo hörundsár og sjálfhverf sem þjóð að við lítum á tungumálið okkar sem aðför að eigin persónu í stað þess að sjá hvílíkur fjársjóður það er. Nýlenskuherinn hefur kennt okkur að leita að móðgun í hverju orði í stað þess að efla máltilfinningu hvers mannsbarns með því að auka íslenskukennslu, lesa fyrir börnin okkar og hvetja þau til lesturs vandaðra bóka. Við getum ekki lengur setið hjá og látið þá sem í blindni þrá að sýnast víðsýnir vega frekar að tungumálinu okkar. Látum nýlenskuhersveitirnar ekki komast upp með að höggva mann og annan úr orðaforða okkar. Höfundur er leiðsögumaður og skáld Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Íslensk tunga Ríkisútvarpið Átök í Ísrael og Palestínu Palestína Forsetakosningar 2024 Jafnréttismál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson Skoðun Skoðun Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir skrifar Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Sjá meira
Við Íslendingar teljumst herlaus þjóð, en undanfarin ár hefur óprúttinn nýlenskuher gert aðför að tungumálinu okkar úr ýmsum áttum, staðráðinn í að innleiða hina kynlausu nýlensku í nafni jafnréttisbaráttu. Fréttamenn RÚV hafa öðrum fremur tekið þátt í þessum hernaði. Þeir eru önnum kafnir við skrif sín og eðlilegt að þeir gleymi fljótt. Það er ekki hægt að ætlast til þess að þeir, fremur en aðrir nýlenskuhermenn, muni lykilatriði í jafnréttissögu þjóðarinnar — að við vorum fyrst þjóða til þess að kjósa okkur kvenforseta í lýðræðislegum kosningum, á meðal fyrstu þjóða til þess að stofna stjórnmálaflokk kvenna, og meðal fyrstu þjóða til þess að lögleiða hjónaband samkynhneigðra. Allt gerðist þetta þrátt fyrir að í þá daga hafi nýlenskan ekki hafið innreið sína. Árum saman höfum við meira að segja talist sú þjóð á jörðu þar sem kvenréttindi eru mest. En vegna anna og minnisleysis fréttamannanna er eðlilegt að þetta hafi gleymst og þeir álíti að jafnrétti verði ekki náð nema hinu hlutlausa karlkyni verði útrýmt. Hluti þessarar misskildu jafnréttisbaráttu fréttamannanna felst í því að útrýma orðinu maður hvenær sem færi gefst. Að sama skapi má ekki lengur tala um suma, aðra, flesta eða nokkra í hlutlausri merkingu. Í þessari jafnréttisbaráttu sinni hefur fréttamönnunum, ásamt mörgum valdhöfum og athyglisþyrstum álitsgjöfum (sem þrá að þykja víðsýnir og jafnréttissinnaðir) tekist að innleiða orð á borð við starfsfólk, vísindafólk, björgunarfólk, verkafólk, iðnaðarfólk, flóttafólk o.s.frv. í stað starfsmanna, vísindamanna, björgunarmanna, verkamanna, iðnaðarmanna og flóttamanna. Í samsettum orðum getur þessi nýjung reynst afar óþjál og valdið því að munnvatn spýtist í óþægilegu magni milli tanna, eins og þegar talað er um starfsfólksstjóra, eða valdið misskilningi eins og orðið starfsfólksfundur, sem hljómar eins og starfsfólkshundur eða -undur. Og nú seinast er talað um Palestínufólk á RÚV. Þetta er vissulega bara byrjunin, því í allri baráttu þarf að gæta samræmis. Það er ótækt að tala um Palestínufólk í einni frétt og Ísraelsmenn og Bandaríkjamenn í þeirri næstu. Það hlýtur hver maður að sjá að réttara væri að tala um Ísraelsfólk og Bandaríkjafólk. Sömuleiðis gengur ekki lengur að tala um Kanadamenn, Norðmenn og Úkraínumenn. Nei, Kanadafólk, Norðfólk og Úkraínufólk skal það heita. Annars væri hér ósamræmi í fréttaflutningi. Vandinn er hins vegar hvað kalla skal slíkt fólk í eintölu. „Ert þú Palestínufólk?“ gengur varla. Reyndar þyrfti að ganga enn lengra ef taka ætti kynhlutleysið alla leið, því ef betur er að gáð gæti einhver móðgast yfir orðum eins Íslendingar, Svíar, Danir, Frakkar, Belgar, Portúgalir, Þjóðverjar, Pólverjar, Kínverjar, o.s.frv., því allt eru þetta karlkynsorð. Því ekki tala um Íslandsfólk, Svíþjóðarfólk, Danmerkurfólk, Frakklandsfólk, Belgíufólk, Portúgalsfólk, Þýskalandsfólk, Póllandsfólk, Kínafólk, o.s.frv.? Það dugar ekkert hálfkák. Í ákveðnum orðasamböndum hefur RÚV tekist að útrýma hinu baneitraða orði maður með öllu með því að strika það einfaldlega út. Í stað þess að segja að 27 manns hafi farist í flóðum, eða 11 manns hafi verið handteknir er nú sagt þar á bæ að 27 hafi farist í flóðum og 11 hafi verið handtekin. Í barnaskóla brýndi stærðfræðikennarinn stanslaust fyrir mér að hafa einingar með hverri tölu svo ekki hlytist misskilningur af. Þessu hef ég alltaf hlýtt. En nú er öldin önnur. Einingar eru á bak og burt. Hér, sem annars staðar, þarf RÚV þó að gæta samræmis. Það er ótækt að sleppa orðinu maður við hlið þessara talna, en sleppa ekki orðum eins og trampólínum, rottum eða lundum í öðrum fréttum. Í stað þess að segja „Sjö trampólín fuku í fyrstu haustlægðinnni; Þrjátíu og átta rottur veiddust í gildru; Fimmtán lundar fundust dauðir í fjöru,“ væri æskilegt að segja „Sjö fuku í fyrstu haustlægðinni; Þrjátíu og átta veiddust í gildru; Fimmtán fundust dauðir í fjöru.“ Hlustendur yrðu einfaldlega að geta sér til um hverjar einingarnar væru. Öðruvísi væri samræmis ekki gætt. En gelding tungumálsins fer víðar fram en á RÚV. Nýlega fréttist að níunda bekkingum væri fyrirskipað að leiðrétta ýmsar setningar í tímum þannig að þær „virkuðu fyrir öll kyn“. Þetta voru setningar svo sem „Enginn má yfirgefa húsið; Allir tapa á verðbólgunni; Mönnum er skipað að fara í sóttkví.“ Þetta er aðeins byrjunin á því að útrýma hinu hlutlausa karlkyni. Þegar nýlenskuherirnir innleiða þá hugsun hjá börnum að þeim beri að móðgast yfir hverjum þeim texta sem í karlkyni er, þá er augljóst hvert stefnir. Við ölum upp þjóð sem er svo hörundsár að hún ímyndar sér að hinn íslenski málfræðigrunnur hafi verið lagður með það í huga að tala einungis til karlmanna. Í örvæntingu og hlýðni við „réttsýna“ kennara breytir hún hverjum þeim texta sem talist gæti karllægur, en áttar sig ekki á að um leið brýtur hún niður allar grundvallarstoðir tungumálsins, sem þrátt fyrir alla sína karllægni kom okkur langtum lengra en öðrum þjóðum í jafnréttisbaráttunni. Það er af sem áður var þegar Vigdís Finnbogadóttir sagði árið 1980: „Það á ekki að kjósa mig af því að ég er kona, það á að kjósa mig af því að ég er maður, og innan orðsins maður er bæði karl og kona.“ Nú eru forsetakosningar í nánd. Fréttamenn RÚV hafa enn ekki áttað sig á að orðið forseti er karlkyns, en helmingur frambjóðenda kvenkyns, þ.m.t. ein fyrirsæta, og því ótækt að halda sig við þetta starfsheiti, fari svo að kona verði kosin. Forsæta myndi henta konu langtum betur. Og þó. Einhver gæti móðgast og sagt að hér mætti rýna í starfsheitið og eygja vísun til útlits viðkomandi. Við erum nefnilega þegar orðin svo hörundsár og sjálfhverf sem þjóð að við lítum á tungumálið okkar sem aðför að eigin persónu í stað þess að sjá hvílíkur fjársjóður það er. Nýlenskuherinn hefur kennt okkur að leita að móðgun í hverju orði í stað þess að efla máltilfinningu hvers mannsbarns með því að auka íslenskukennslu, lesa fyrir börnin okkar og hvetja þau til lesturs vandaðra bóka. Við getum ekki lengur setið hjá og látið þá sem í blindni þrá að sýnast víðsýnir vega frekar að tungumálinu okkar. Látum nýlenskuhersveitirnar ekki komast upp með að höggva mann og annan úr orðaforða okkar. Höfundur er leiðsögumaður og skáld
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun