Telur fara betur á að forseti sé kosinn í tveimur umferðum Kjartan Kjartansson skrifar 5. apríl 2024 23:39 Helga Vala Helgadóttir segir það betri tilfinningu fyrir forseta að hafa verið kosinn með meirihluta atkvæða. Vísir/Vilhelm Fyrrverandi þingmaður segir betri brag á því að hafa tvær umferðir í forsetakosningum svo forseti hafi meirihluta kjósenda á bak við sig. Aðeins einu sinni hefur forseti náð kjöri í fyrsta skipti með hreinum meirihluta atkvæða. Forseti Íslands er kjörinn einfaldri meirihlutakosningu á Íslandi. Fjöldi forsetaframbjóðenda í ár gerir afar líklegt að forseti verði enn einu sinni kjörinn með innan við helming greiddra atkvæða. Helga Vala Helgadóttir, lögmaður og fyrrverandi þingmaður Samfylkingarinnar, lýsti þeirri skoðun sinni að heppilegra væri að forseti væri kosinn með að minnsta kosti helmingi atkvæða og að forsetakosningar færu þannig fram í tveimur umferðum líkt og tíðkast víða um lönd. „Mér finnst bara betri bragur á því þó að það skipti ekkert öllu máli þegar viðkomandi er kominn í embætti. Það er bara góð tilfinning fyrir þann sem situr í þessu embætti,“ sagði Helga Vala í Pallborðinu á Vísi í gær. Ólafur Þ. Harðarson, prófessor í stjórnmálafræði, benti á að enginn forseti hafi fengið hreinan meirihluta atkvæða þegar hann var fyrst kjörinn nema Kristján Eldjárn árið 1968 en þá hafi frambjóðendurnir enda aðeins verið tveir. Fram að þessu hafi það verið talið heldur viðurhlutamikið að hafa tvær umferðar í kosningum fyrir tiltölulega valdalítið embætti þó að vissulega skipti máli að hæfur einstaklingur sæti á Bessastöðum í þeim sjaldgæfu tilfellum þegar erfið mál kæmu upp. Vigdís hefði ekki náð kjöri í írska kerfinu Katrín Jakobsdóttir, sem tilkynnti um forsetaframboð sitt í dag, lagði fram frumvarp um breytingar á stjórnarskrá árið 2021 sem hefði meðal annars breytt því hvernig forseti er kjörinn. Það gerði ráð fyrir að tekið yrði upp svonefnt írskt kerfi þar sem kjósendur geta raðað frambjóðendum upp í sæti. Fái enginn frambjóðandi hreinan meirihluta er tekið tillit til annars vals kjósenda þeirra frambjóðenda sem fá fæst atkvæði. Ólafur sagði að á þetta hafi reynt í forsetakosningum á Írlandi árið 1990 þar sem Mary Robinson náði kjöri, fyrst kvenna. Hún hafi verið í öðru sæti þriggja frambjóðenda eftir fyrstu tölur en hún hafi unnið á því að nær allir kjósendur þriðja frambjóðandans hafi sett hana í annað sætið. Robinson hefði aldrei náð kjöri ef íslenska kosningakerfið hefði verið við lýði þar. Ólafur Þ. Harðarson og Helga Vala Helgadóttir ræddu meðal annars um fyrirkomulag forsetakosninga í Pallborðinu á Vísi í gær.Vísir/Vilhelm Á hinn bóginn hefði Vigdís Finnbogadóttir líklega ekki orðið forseti ef írska fyrirkomulagið hefði verið í gildi í kosningunum árið 1980. „Það eru engar líkur á því að Vigdís hefði verið kosin út á þann þriðjung atkvæða sem hún fékk því að það er líklegast að atkvæði hinna karlanna hefðu farið á Guðlaug Þorvaldsson,“ sagði Ólafur kíminn. Ekkert erindi geti þeir ekki safnað fleiri undirskriftum Gagnrýnisraddir hafa verið uppi um hversu lágur þröskuldur er fyrir framboði til forseta hér á landi. Aðeins þarf 1.500 undirskriftir til þess að framboð teljist gilt. Sigríður Hrund Pétursdóttir, einn frambjóðendanna í ár, gagnrýndi hugmyndir um að herða þessar kröfur á dögunum þar sem það gæti útilokað fólk eins og hana frá því að bjóða sig fram. Ólafur sagði að ef Sigríður Hrund gæti ekki safnað sex þúsund undirskriftum með rafrænum hætti þá ætti hún ekkert erindi í forsetaframboð. „Það eru ekki mannréttindi að fá að vera í framboði þó að maður sé algjörlega fylgislaus. Það eru ekki mannréttindi að almannamiðlar eigi að gefa manni færi á að halda langar og innblásnar ræður þegar maður er algerlega fylgislaus,“ sagði hann. Á þessum nótum hvatti Helga Vala frambjóðendur til þess að íhuga hvaða erindi þeir eigi í embætti forseta. „Þetta er mikilvægt embætti þó að við vitum kannski ekkert endilega öll hvert hlutverk forsetans er, hvað hann má og hvað ekki. Það hefur verið svolítið svona fljótandi oft, meira að segja í miðri kosningabaráttu þegar fólk fer að lýsa hvað það ætli að gera. Það skiptir máli að við berum virðingu fyrir þessu embætti fyrst við erum með það,“ sagði hún. Pallborðið Forsetakosningar 2024 Tengdar fréttir „Þessi stjórn er ekki að fara að springa í dag“ Prófessor í stjórnmálafræði segir líkurnar á því að Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra bjóði sig ekki fram til forseta hverfandi. Eina sem gæti komið í veg fyrir það er ef ósætti er meðal ríkisstjórnarflokkanna um framboðið og möguleiki á að ríkisstjórnin springi. 4. apríl 2024 15:07 Pallborðið: Forsetakapallinn og ríkisstjórn án Katrínar Talið er næsta víst að Katrín Jakobsdóttir muni áður en vikan er úti gefa kost á sér til embætti forseta Íslands og um leið biðjast lausnar sem forsætisráðherra landsins. 4. apríl 2024 10:21 Mest lesið Matráður segir upp á Mánagarði Innlent Dómur fyrir að nauðga fermingarstúlkum staðfestur Innlent „Pabbi minn hefði örugglega orðið reiður“ Innlent Sigurður handtekinn í stærsta kristal-amfetamínmáli sögunnar Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Segja „fit to fly“ vottorð brjóta gegn siðareglum lækna Innlent Byrja að rukka sérstaklega fyrir ökuskírteini á plasti Innlent „Tifandi tímasprengjur“ á leið út í samfélagið Innlent Viðsnúningur í manndrápsmáli í Landsrétti Innlent Steinþór „svo skelfdur eða forviða“ að hann gat ekki gætt sín Innlent Fleiri fréttir Stefna ríkinu vegna framgöngu lögreglu Flokkshollusta á undanhaldi Þrír fluttir á slysadeild eftir árekstur við Húnaver Mikið vinnuálag til að ná launum upp sem læknir Kristrún hefur beðið Dag afsökunar Steinþór „svo skelfdur eða forviða“ að hann gat ekki gætt sín Tæpur helmingur grunnskóla hefur bannað síma Læknar í verkfall, ellefu framboð og hrekkjavaka í Vesturbæ Máttu ekki selja eldaðan mat Sigurður handtekinn í stærsta kristal-amfetamínmáli sögunnar Sigurjón leiðir í Norðausturkjördæmi „Tifandi tímasprengjur“ á leið út í samfélagið Læknar á leið í verkfall Guðmundur Ingi leiðir og skrifstofustjórinn í öðru Dómur fyrir að nauðga fermingarstúlkum staðfestur Viðsnúningur í manndrápsmáli í Landsrétti Formaður Lýðræðisflokksins sagður misbeita samsæriskenningu „Pabbi minn hefði örugglega orðið reiður“ Fékk slá í höfuðið og málið fer fyrir Hæstarétt Borgarfulltrúi skipar annað sætið í kjördæmi formannsins Risastór ákvörðun íbúa í Þorlákshöfn handan við hornið Hvetja Ísland til að draga enn frekar úr losun Stórt skref stigið í átt að fullgildri aðild Færeyja, Álandseyja og Grænlands Framboðslisti Flokks fólksins í Suðurkjördæmi birtur Á ekki von á að þeim fjölgi sem þurfi innlögn vegna E.coli Fækka áramótabrennum í Reykjavík um fjórar Þau skipa framboðslista Pírata í kosningunum Bein útsending: Vítt og breitt um almannavarnamál „Þegar þú liggur yfir þessu dag og nótt þá byrjar þú að þekkja þá“ Máttu ekki hvetja hlunnfarið starfsfólk til að hætta Sjá meira
Forseti Íslands er kjörinn einfaldri meirihlutakosningu á Íslandi. Fjöldi forsetaframbjóðenda í ár gerir afar líklegt að forseti verði enn einu sinni kjörinn með innan við helming greiddra atkvæða. Helga Vala Helgadóttir, lögmaður og fyrrverandi þingmaður Samfylkingarinnar, lýsti þeirri skoðun sinni að heppilegra væri að forseti væri kosinn með að minnsta kosti helmingi atkvæða og að forsetakosningar færu þannig fram í tveimur umferðum líkt og tíðkast víða um lönd. „Mér finnst bara betri bragur á því þó að það skipti ekkert öllu máli þegar viðkomandi er kominn í embætti. Það er bara góð tilfinning fyrir þann sem situr í þessu embætti,“ sagði Helga Vala í Pallborðinu á Vísi í gær. Ólafur Þ. Harðarson, prófessor í stjórnmálafræði, benti á að enginn forseti hafi fengið hreinan meirihluta atkvæða þegar hann var fyrst kjörinn nema Kristján Eldjárn árið 1968 en þá hafi frambjóðendurnir enda aðeins verið tveir. Fram að þessu hafi það verið talið heldur viðurhlutamikið að hafa tvær umferðar í kosningum fyrir tiltölulega valdalítið embætti þó að vissulega skipti máli að hæfur einstaklingur sæti á Bessastöðum í þeim sjaldgæfu tilfellum þegar erfið mál kæmu upp. Vigdís hefði ekki náð kjöri í írska kerfinu Katrín Jakobsdóttir, sem tilkynnti um forsetaframboð sitt í dag, lagði fram frumvarp um breytingar á stjórnarskrá árið 2021 sem hefði meðal annars breytt því hvernig forseti er kjörinn. Það gerði ráð fyrir að tekið yrði upp svonefnt írskt kerfi þar sem kjósendur geta raðað frambjóðendum upp í sæti. Fái enginn frambjóðandi hreinan meirihluta er tekið tillit til annars vals kjósenda þeirra frambjóðenda sem fá fæst atkvæði. Ólafur sagði að á þetta hafi reynt í forsetakosningum á Írlandi árið 1990 þar sem Mary Robinson náði kjöri, fyrst kvenna. Hún hafi verið í öðru sæti þriggja frambjóðenda eftir fyrstu tölur en hún hafi unnið á því að nær allir kjósendur þriðja frambjóðandans hafi sett hana í annað sætið. Robinson hefði aldrei náð kjöri ef íslenska kosningakerfið hefði verið við lýði þar. Ólafur Þ. Harðarson og Helga Vala Helgadóttir ræddu meðal annars um fyrirkomulag forsetakosninga í Pallborðinu á Vísi í gær.Vísir/Vilhelm Á hinn bóginn hefði Vigdís Finnbogadóttir líklega ekki orðið forseti ef írska fyrirkomulagið hefði verið í gildi í kosningunum árið 1980. „Það eru engar líkur á því að Vigdís hefði verið kosin út á þann þriðjung atkvæða sem hún fékk því að það er líklegast að atkvæði hinna karlanna hefðu farið á Guðlaug Þorvaldsson,“ sagði Ólafur kíminn. Ekkert erindi geti þeir ekki safnað fleiri undirskriftum Gagnrýnisraddir hafa verið uppi um hversu lágur þröskuldur er fyrir framboði til forseta hér á landi. Aðeins þarf 1.500 undirskriftir til þess að framboð teljist gilt. Sigríður Hrund Pétursdóttir, einn frambjóðendanna í ár, gagnrýndi hugmyndir um að herða þessar kröfur á dögunum þar sem það gæti útilokað fólk eins og hana frá því að bjóða sig fram. Ólafur sagði að ef Sigríður Hrund gæti ekki safnað sex þúsund undirskriftum með rafrænum hætti þá ætti hún ekkert erindi í forsetaframboð. „Það eru ekki mannréttindi að fá að vera í framboði þó að maður sé algjörlega fylgislaus. Það eru ekki mannréttindi að almannamiðlar eigi að gefa manni færi á að halda langar og innblásnar ræður þegar maður er algerlega fylgislaus,“ sagði hann. Á þessum nótum hvatti Helga Vala frambjóðendur til þess að íhuga hvaða erindi þeir eigi í embætti forseta. „Þetta er mikilvægt embætti þó að við vitum kannski ekkert endilega öll hvert hlutverk forsetans er, hvað hann má og hvað ekki. Það hefur verið svolítið svona fljótandi oft, meira að segja í miðri kosningabaráttu þegar fólk fer að lýsa hvað það ætli að gera. Það skiptir máli að við berum virðingu fyrir þessu embætti fyrst við erum með það,“ sagði hún.
Pallborðið Forsetakosningar 2024 Tengdar fréttir „Þessi stjórn er ekki að fara að springa í dag“ Prófessor í stjórnmálafræði segir líkurnar á því að Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra bjóði sig ekki fram til forseta hverfandi. Eina sem gæti komið í veg fyrir það er ef ósætti er meðal ríkisstjórnarflokkanna um framboðið og möguleiki á að ríkisstjórnin springi. 4. apríl 2024 15:07 Pallborðið: Forsetakapallinn og ríkisstjórn án Katrínar Talið er næsta víst að Katrín Jakobsdóttir muni áður en vikan er úti gefa kost á sér til embætti forseta Íslands og um leið biðjast lausnar sem forsætisráðherra landsins. 4. apríl 2024 10:21 Mest lesið Matráður segir upp á Mánagarði Innlent Dómur fyrir að nauðga fermingarstúlkum staðfestur Innlent „Pabbi minn hefði örugglega orðið reiður“ Innlent Sigurður handtekinn í stærsta kristal-amfetamínmáli sögunnar Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Segja „fit to fly“ vottorð brjóta gegn siðareglum lækna Innlent Byrja að rukka sérstaklega fyrir ökuskírteini á plasti Innlent „Tifandi tímasprengjur“ á leið út í samfélagið Innlent Viðsnúningur í manndrápsmáli í Landsrétti Innlent Steinþór „svo skelfdur eða forviða“ að hann gat ekki gætt sín Innlent Fleiri fréttir Stefna ríkinu vegna framgöngu lögreglu Flokkshollusta á undanhaldi Þrír fluttir á slysadeild eftir árekstur við Húnaver Mikið vinnuálag til að ná launum upp sem læknir Kristrún hefur beðið Dag afsökunar Steinþór „svo skelfdur eða forviða“ að hann gat ekki gætt sín Tæpur helmingur grunnskóla hefur bannað síma Læknar í verkfall, ellefu framboð og hrekkjavaka í Vesturbæ Máttu ekki selja eldaðan mat Sigurður handtekinn í stærsta kristal-amfetamínmáli sögunnar Sigurjón leiðir í Norðausturkjördæmi „Tifandi tímasprengjur“ á leið út í samfélagið Læknar á leið í verkfall Guðmundur Ingi leiðir og skrifstofustjórinn í öðru Dómur fyrir að nauðga fermingarstúlkum staðfestur Viðsnúningur í manndrápsmáli í Landsrétti Formaður Lýðræðisflokksins sagður misbeita samsæriskenningu „Pabbi minn hefði örugglega orðið reiður“ Fékk slá í höfuðið og málið fer fyrir Hæstarétt Borgarfulltrúi skipar annað sætið í kjördæmi formannsins Risastór ákvörðun íbúa í Þorlákshöfn handan við hornið Hvetja Ísland til að draga enn frekar úr losun Stórt skref stigið í átt að fullgildri aðild Færeyja, Álandseyja og Grænlands Framboðslisti Flokks fólksins í Suðurkjördæmi birtur Á ekki von á að þeim fjölgi sem þurfi innlögn vegna E.coli Fækka áramótabrennum í Reykjavík um fjórar Þau skipa framboðslista Pírata í kosningunum Bein útsending: Vítt og breitt um almannavarnamál „Þegar þú liggur yfir þessu dag og nótt þá byrjar þú að þekkja þá“ Máttu ekki hvetja hlunnfarið starfsfólk til að hætta Sjá meira
„Þessi stjórn er ekki að fara að springa í dag“ Prófessor í stjórnmálafræði segir líkurnar á því að Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra bjóði sig ekki fram til forseta hverfandi. Eina sem gæti komið í veg fyrir það er ef ósætti er meðal ríkisstjórnarflokkanna um framboðið og möguleiki á að ríkisstjórnin springi. 4. apríl 2024 15:07
Pallborðið: Forsetakapallinn og ríkisstjórn án Katrínar Talið er næsta víst að Katrín Jakobsdóttir muni áður en vikan er úti gefa kost á sér til embætti forseta Íslands og um leið biðjast lausnar sem forsætisráðherra landsins. 4. apríl 2024 10:21