Læknirinn, kýrin og kálfurinn Árni Stefán Árnason skrifar 23. nóvember 2017 13:28 Árlegt áreiti matvælaframleiðenda með afurðir úr búfjáreldi fyrir manneldi eykst nú í auglýsingum á sjónvarpsskjám og í öðrum miðlum. Jólahátíðin er handan við hornið og á þeim tíma t.d. þykir sá ósiður góður siður, að leggja sér til munns kjötbita af föllnu dýri. Síðan tekur Þorrabröltið við og svo koll af kolli. Alltaf kemur nýtt tilefni, nýjar kjötátshvattningar frá þeim, sem græða á kjötsölu. Öllum tólum til, að töfra fram löngun neytenda er beitt til að lokka hann að kjötborðinu. Fá að hann til að taka ákvörðun um að leggja dýrin sér til munns. Aðal galdrakarlinn nú er brosmildur og vinalegur læknir, sem ég lét síðast í gærkveldi pirra mig á skjánum. ,,Læknirinn í eldhúsinu“ en svo er þessi vinsæli læknir gjarnan nefndur, sem birtist reglulega á skjánum og lofar ágæti íslensks búfjáreldis. Í gær og oft áður með hvatningu um að landinn auki smjörneyslu sína. Í kjölfarið kom áróður frá SS um hamborgarhryggi, hryggi úr svínum sem alin eru við aðstæður, sem eru mjög gagnrýni verðar. Er farið illa með kýr í mjólkurframleiðsu? Fáir, en þó ætíð fleiri, eru meðvitaðir um þá sögu, sem hver dropi af mjólk hefur að geyma. Fyrir þá, sem ekki vita það upplýsist hér með að kýr eru sæddar ár eftir ár til þess að ala kálfa. Stuttu fyrir burð fer kýrin að framleiða mjólk, sem hana hlakkar eflaust til að leyfa kálfi sínum að sjúga af spenum sínum. Ég segi, að hana hlakki til og rökstyð það t.d. með því að staðfest er í dýravelferðarlögum að dýr séu skyni gæddir einstaklingar. Engum hefur tekist að sýna fram á að dýr kunni ekki að gleðjast eða hlakka til einhvers. Þvert á móti er hægt að færa sterk rök fyrir því að kýr bæði hlakki til einhvers og kunni að gleðjast. Þegar kýrin hefur fætt kálf sinn tekur bóndinn kálfinn frá móður sinni (illa gert). Margar frásagnir eru um að kýr og kálfur kalli eftir hvort öðru við aðskilnaðinn. Sumir hafa lýst því sem örvæntingarfullu öskri lýkt og búast mætti við frá móður hvers ungabarn er tekið af. Mjólk kálfsins er síðan notuð til smjörframleiðslunnar, sem læknirin hvetur til ,,meiri“ neyslu á og beinir vinsamlegu brosi sínu beint í augu þess sem á horfið. Auglýsingarnar eru úthugsaðar og mjög vandaðar. Dalaostaauglýsingin er mjög gott dæmi. Útkoman, osturinn er hins vegar óvönduð framkoma við mjólkurkýr. Að baki smjörsins er saga, sem ég held að fáir myndu vilja kenna sig við. Saga þjáningar kúar og kálfs. Það er ekki til eftirbreytni að leggja illri meðferð dýra lið. Mjólkurkú lifir að jafnaði miklu skemur en einstaklingar af sömu tegund, sem þurfa ekki að þola þetta linnulausa inngrip í líf þeirra. Okkur líður líka illa Mér og öðrum, sem hafna dýraáti líður illa þegar kjötauglýsingar birtast í landsmiðlunum því flest, sem valið hafa leið grænkerans eða veganismans vitum forsögu þeirra dýra, sem fallið hafa í sláturhúsinu. Verra er þó, að yfirgnæfandi líkur eru á því að dýrið sem gaf, óviljugt og óspurt, af sér kjötbitann leið öllu verr í langan tíma. Því er okkur ei vorkunn. Beinum orkunni í að tala rödd dýranna. Þessi pistill er slík viðleitni. Aðventuáróðurinn Kjötframleiðendur munu á næstu vikum leggja aukin þunga í að keppast um hylli kjötætunnar. Það er hennar að eiga samtal við samvisku sína: hvað sé rétt og hvað sé rangt í þessum efnum. Ég vil ekki hafa það á minni samvisku að dýr hafi þurft að ljúka ævi sinni svo ég geti glatt bragðlauka mína. Það er siðferðislega óverjandi fyrir mig. Maðurinn er auk þess ekki skapaður sem kjötæta. Auðvelt er að sýna fram á það með því að rannsaka meltingarveg hans og meltingarlíffæri. Gild röksemd úr ritningunum Gild röksemd úr ritningunum kristninni segir eftir að Guð hafði skapað manninn: Sjá, ég gef ykkur alls konar sáðberandi jurtir á allri jörðinni og alls konar tré, sem bera ávöxtu með sæði í. Það sé ykkur til fæðu. ( fyrsta Mósebók) – Ég er ekki bókstafstrúarmaður en hef mjög gaman af því að velta viðurkenndum texta fyrir mér. Ég get ekki leynt þeirri skoðun minni að framangreindur texti er sannfærandi. Þarna eru óumdeilanlega skýr skilaboð til kristinna. Verði þér að góðu kæri lesandi í hinum fagra heimi grænkerans/veganismans. Sá lífstíll stuðlar að sátt við umhverfið, vernd lýðheilsu og hefur áhrif á ógnandi loftslagsbreytingar til batnaðar svo eitthvað sé nefnt. Er þetta ekki eftirsóknarvert? Höfundur er dýraverndarlögfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Árni Stefán Árnason Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Gildin sem sigldu forsetaembættinu í höfn Hugrún Sigurjónsdóttir Skoðun Gegnumlýsing - þankabrot frambjóðanda að loknu forsetakjöri Arnar Þór Jónsson Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Halldór 01.06.2024 Halldór Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Gildin sem sigldu forsetaembættinu í höfn Hugrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Gegnumlýsing - þankabrot frambjóðanda að loknu forsetakjöri Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir skrifar Skoðun Ráðherrar hafa áhyggjur af valdbeitingu Tómas Ingvason skrifar Skoðun Taktísk skilyrðing umræðunnar skrifar Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Sjá meira
Árlegt áreiti matvælaframleiðenda með afurðir úr búfjáreldi fyrir manneldi eykst nú í auglýsingum á sjónvarpsskjám og í öðrum miðlum. Jólahátíðin er handan við hornið og á þeim tíma t.d. þykir sá ósiður góður siður, að leggja sér til munns kjötbita af föllnu dýri. Síðan tekur Þorrabröltið við og svo koll af kolli. Alltaf kemur nýtt tilefni, nýjar kjötátshvattningar frá þeim, sem græða á kjötsölu. Öllum tólum til, að töfra fram löngun neytenda er beitt til að lokka hann að kjötborðinu. Fá að hann til að taka ákvörðun um að leggja dýrin sér til munns. Aðal galdrakarlinn nú er brosmildur og vinalegur læknir, sem ég lét síðast í gærkveldi pirra mig á skjánum. ,,Læknirinn í eldhúsinu“ en svo er þessi vinsæli læknir gjarnan nefndur, sem birtist reglulega á skjánum og lofar ágæti íslensks búfjáreldis. Í gær og oft áður með hvatningu um að landinn auki smjörneyslu sína. Í kjölfarið kom áróður frá SS um hamborgarhryggi, hryggi úr svínum sem alin eru við aðstæður, sem eru mjög gagnrýni verðar. Er farið illa með kýr í mjólkurframleiðsu? Fáir, en þó ætíð fleiri, eru meðvitaðir um þá sögu, sem hver dropi af mjólk hefur að geyma. Fyrir þá, sem ekki vita það upplýsist hér með að kýr eru sæddar ár eftir ár til þess að ala kálfa. Stuttu fyrir burð fer kýrin að framleiða mjólk, sem hana hlakkar eflaust til að leyfa kálfi sínum að sjúga af spenum sínum. Ég segi, að hana hlakki til og rökstyð það t.d. með því að staðfest er í dýravelferðarlögum að dýr séu skyni gæddir einstaklingar. Engum hefur tekist að sýna fram á að dýr kunni ekki að gleðjast eða hlakka til einhvers. Þvert á móti er hægt að færa sterk rök fyrir því að kýr bæði hlakki til einhvers og kunni að gleðjast. Þegar kýrin hefur fætt kálf sinn tekur bóndinn kálfinn frá móður sinni (illa gert). Margar frásagnir eru um að kýr og kálfur kalli eftir hvort öðru við aðskilnaðinn. Sumir hafa lýst því sem örvæntingarfullu öskri lýkt og búast mætti við frá móður hvers ungabarn er tekið af. Mjólk kálfsins er síðan notuð til smjörframleiðslunnar, sem læknirin hvetur til ,,meiri“ neyslu á og beinir vinsamlegu brosi sínu beint í augu þess sem á horfið. Auglýsingarnar eru úthugsaðar og mjög vandaðar. Dalaostaauglýsingin er mjög gott dæmi. Útkoman, osturinn er hins vegar óvönduð framkoma við mjólkurkýr. Að baki smjörsins er saga, sem ég held að fáir myndu vilja kenna sig við. Saga þjáningar kúar og kálfs. Það er ekki til eftirbreytni að leggja illri meðferð dýra lið. Mjólkurkú lifir að jafnaði miklu skemur en einstaklingar af sömu tegund, sem þurfa ekki að þola þetta linnulausa inngrip í líf þeirra. Okkur líður líka illa Mér og öðrum, sem hafna dýraáti líður illa þegar kjötauglýsingar birtast í landsmiðlunum því flest, sem valið hafa leið grænkerans eða veganismans vitum forsögu þeirra dýra, sem fallið hafa í sláturhúsinu. Verra er þó, að yfirgnæfandi líkur eru á því að dýrið sem gaf, óviljugt og óspurt, af sér kjötbitann leið öllu verr í langan tíma. Því er okkur ei vorkunn. Beinum orkunni í að tala rödd dýranna. Þessi pistill er slík viðleitni. Aðventuáróðurinn Kjötframleiðendur munu á næstu vikum leggja aukin þunga í að keppast um hylli kjötætunnar. Það er hennar að eiga samtal við samvisku sína: hvað sé rétt og hvað sé rangt í þessum efnum. Ég vil ekki hafa það á minni samvisku að dýr hafi þurft að ljúka ævi sinni svo ég geti glatt bragðlauka mína. Það er siðferðislega óverjandi fyrir mig. Maðurinn er auk þess ekki skapaður sem kjötæta. Auðvelt er að sýna fram á það með því að rannsaka meltingarveg hans og meltingarlíffæri. Gild röksemd úr ritningunum Gild röksemd úr ritningunum kristninni segir eftir að Guð hafði skapað manninn: Sjá, ég gef ykkur alls konar sáðberandi jurtir á allri jörðinni og alls konar tré, sem bera ávöxtu með sæði í. Það sé ykkur til fæðu. ( fyrsta Mósebók) – Ég er ekki bókstafstrúarmaður en hef mjög gaman af því að velta viðurkenndum texta fyrir mér. Ég get ekki leynt þeirri skoðun minni að framangreindur texti er sannfærandi. Þarna eru óumdeilanlega skýr skilaboð til kristinna. Verði þér að góðu kæri lesandi í hinum fagra heimi grænkerans/veganismans. Sá lífstíll stuðlar að sátt við umhverfið, vernd lýðheilsu og hefur áhrif á ógnandi loftslagsbreytingar til batnaðar svo eitthvað sé nefnt. Er þetta ekki eftirsóknarvert? Höfundur er dýraverndarlögfræðingur.
Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir skrifar