Mörður furðar sig á tímasetningunni

Stjórnarformaður stjórnar RÚV, Guðlaugur G. Sverrisson, fór fram á það í gær, á stjórnarfundi, við Mörð Árnason stjórnarmann að hann viki af fundi. Þetta var á forsendum athugasemdar menntamálaráðuneytisins og fjölmiðlanefndar þess efnis að Mörður sé vanhæfur til setu í stjórninni vegna ákvæða í laga þess efnis að kjörinn fulltrúi eigi ekki að sitja í stjórn RÚV ohf. Guðlaugur tjáði Merði að ef hann vildi ekki hlíta því þá yrði kosið um málið, og það væri meirihluti á bak við þann vilja að Mörður færi frá.

Mörður hins vegar neitaði að yfirgefa fundinn og vitnaði í því sambandi meðal annars í hlutfélagalög, 64. grein, þar sem kemur meðal annars fram að einungis væri á valdi þeirra sem skipa í stjórn að gera stjórnarmanni að víkja. Enda einkennilegt ef meirihluti stjórnar getur losað sig við hvern þann „óþægilegan“ sem þeim sýnist bjóði þeim svo við að horfa. Niðurstaðan var sú að beina beina því til Alþingis að fjalla um hæfi Marðar, sem segist ánægður með þá niðurstöðu, í samtali við Vísi. Að það verði skoðað hvort hann, og aðrir stjórnarmenn, séu hæfir eða ekki.

Málið er hið snúnasta, sem svo í sjálfu sér varpar ljósi á það í hverskyns flækju þessi samskipti ríkisins og RÚV eru í raun.

Tilmæli fjölmiðlanefndar

Forsenda þessa erindis Guðlaugs eru tilmæli frá fjölmiðlanefnd, sem Elfa Ýr Gylfadóttir skrifar undir, þar sem bent er á samkvæmt lögum um Ríkisútvarpið megi kjörnir fulltrúar til Alþingis og sveitarstjórna séu ekki kjörgengir í stjórn Ríkisútvarpsins. Þar er bent á að Mörður sé varaþingmaður Samfylkingarinnar og hafi setið á þingi meðan hann var aðalmaður í stjórn RÚV. „Fjölmiðlanefnd telur þessa skipun varla samræmast 5. mgr. 9. gr. laga um ríkisútvarpið og vill benda mennta- og menningarmálaráðuneytinu á að taka málið til skoðunar.“

Bréfið er stílað á Illuga Gunnarsson menntamálaráðherra og Magnús Geir Þórðarson útvarpsstjóra og er dagsett 21.12.2015.

Mörður gerði mistök

Þetta vekur ýmsar spurningar. Af hverju núna, þegar verulegur ágreiningur hefur verið um frumvarp menntamálaráðherra um RUV? Fundurinn sem Mörður sat var í sumar, fyrir nokkrum mánuðum. Og annað sem þessu tengist er svo það að fjöldi annarra stjórnarmanna gæti talist vanhæfur einnig, en það er líkt og ekkert hafi verið hugsað út í það. Stutt er í að kosið verði á ný í stjórn RÚV, en samkvæmt hlutafélagalögum skal það gert í upphafi hvers árs.

„Mér finnst eins og fiskur liggi undir steini en vil ekki spá í hvað kynni að vera hér að baki. Ábendingin er áhugaverð, en tímasetningin er mjög furðuleg hjá menntamálaráðuneytinu og fjölmiðlanefnd,“ segir Mörður í samtali við blaðamann Vísis.

Mörður segist hafa gert mistök, af vangá, en hann sat stjórnarfund samtímis því sem hann fór inná þing í viku í júnímánuði. „Það hefði ég ekki á að gera. Kjörinn fulltrúi er sá sem er kjörinn en ekki sá sem hefur kjörbréf sem varamaður. Ég hef skilið þetta þannig. Varamaður verður kjörinn fulltrúi þegar hann tekur við starfi. Þessa vikuna hefði ég ekki átt að koma nálægt útvarpsráði. Ég gerði mistök þarna, hafði ekki hugmynd um þetta. Engar ábendingar um þetta. Hefði þurft að lesa lögin uppá nýtt.“

Hins vegar má velta því fyrir sér hvers vegna þessi mistök frá í sumar eru komin uppá borð núna, af hverju var ekki tekið á málinu þá?

Mörður hefur gert ítarlega grein fyrir sínum sjónarmiðum í nýlegum pistli á Eyjunni.

Vandræðin við ohf-væðinguna

Vandamálið grundvallast þannig á því að á sínum tíma stóð til að stjórnin yrði ekki pólitísk. Svo breyttist það og Illugi Gunnarsson ákvað að hún yrði pólitískt skipuð, en þessi regla, sem miðaðist við ópólitíska stjórn, sat eftir. Stjórnarflokkarnir lögðu mikið kapp á að vera með traustan meirihluta í stjórn RÚV og má í því sambandi minna á upphlaup á þingi fyrir um ári, þegar Pétri Gunnarssyni fulltrúa Pírata var komið úr stjórninni og Framsóknarmenn fengu sinn mann inn í staðinn. Stjórnarflokkunum var þá brigslað um að hafa svikið samkomulag.

Þá má að einhverju leyti rekja þessi vandræði til þess að stofnunin, sem í eðli sínu er ekki hlutafélag, var hlutafélagavædd, eins og sjá má þegar Mörður gat vísað í hlutafélagalög og þannig vísað málinu til þingsins.

Af hverjum Mörður?

Eðli máls samkvæmt eru margir aðrir sem þá þarf að skoða hvort eru hæfir til að sitja í stjórn því eins og áður segir á þetta við einnig um sveitarstjórnarmenn. Ásthildur Sturludóttir bæjarstjóri í vesturbyggð fékk flest atkvæði í miðstjórnarkjöri Sjálfstæðisflokksins á sínum tíma; er beintengd inní starf sjálfstæðisflokksins. Úlfhildur Rögnvaldsdóttir er fyrrverandi bæjarfulltrúi Framsóknarflokksins, Kristinn Dagur Gissurarson hefur setið bæjarstjórnarfundi í Kópavogi fyrir hönd Framsóknarflokksins. Og þannig má áfram telja.

Víst er að málið er hið snúnasta og til marks um allsherjar vandræðagang sem snýr að Ríkisútvarpinu hvernig sem á það er litið. Ef hægt er að setja fingur á hlutverk fjölmiðla í samfélaginu þá er það þetta að þeim ber að veita hinu opinbera aðhald; en það er erfitt undir hæl þessa hins sama opinbera sem er afar upptekið við að hlutast til um þennan sama fjölmiðil en virðist í eilífum vandræðagangi með hvernig þeim samskiptum skal háttað.