Tækifæri úr greipum gengið? Davíð Ingason og Friðfinnur Hermannsson og Árni Sverrisson skrifa 22. desember 2016 07:00 Eftir áratuga umræður um að hefja beri skipulagða leit að krabbameini í ristli og endaþarmi hillir nú kannski undir að aðgerðir hefjist. Krabbameinsfélagið hefur að undirlagi ráðuneytisins gert tillögu að því hvernig þetta beri að framkvæma, en tvær tillögur bárust ráðuneytinu á sínum tíma um framkvæmd verkefnisins. Landlæknisembættið virðist hafa á endanum skorið úr um hvor leiðin yrði farin. Niðurstaða Krabbameinsfélagsins er að framkvæma þetta á svipaðan máta og t.d. Bretland og Finnland hafa valið að gera, með leit að blóði í hægðum sem oft er ávísun á að krabbamein sé til staðar. Engin trygging er fyrir hendi um þátttöku þessa tiltekna hóps sem valinn er og fær sendingu frá Krabbameinsfélaginu, auk þess sem hægðasýnið sem viðkomandi þarf að senda inn gefur einungis vísbendingu um hvernig staðan er á þessum tiltekna tíma, en segir ekkert til um hvort ástandið geti verið allt annað og alvarlegra eftir eitt ár, sem gerir það að verkum að endurtaka verður prófið, en gert er ráð fyrir að það verði gert á tveggja ára fresti. Þetta eru óneitanlega mikil vonbrigði fyrir okkur sem höfum fylgst með þessum málaflokki um árabil að þessi leið skuli verða fyrir valinu en ekki sú sem við áhugafólk um ristilskimun lögðum til. Hér er verið að missa af stórkostlegu tækifæri til að fyrirbyggja og fækka tilfellum þessa sjúkdóms. Á meðan tillaga Krabbameinsfélagsins felur vissulega í sér að við munum finna sjúkdóminn á fyrri stigum, að því gefnu að landsmenn muni taka vel undir aðferðafræði þá sem stungið er upp á, verðum við að benda enn og aftur á eins og við höfum gert í ræðu og riti mörg undanfarin ár að hér má gera betur með svipuðum tilkostnaði og mun meiri ávinningi. Aðferðafræðin sem við áhugafólk höfum ásamt mörgum læknum talað fyrir er að kalla inn landsmenn á tilteknum aldri í ristilspeglun til að útiloka að sjúkdómurinn sé til staðar og/eða að fjarlæga forstig sjúkdómsins, svokallaða sepa, sem síðar geta valdið krabbameini. Með því má eins og flestir hljóta að gera sér grein fyrir spara líf og langvarandi veikindi og ekki síst fjármagn í heilbrigðiskerfi sem sífellt kallar á meira fé sakir hlutfallslegrar öldrunar þjóðarinnar annars vegar og fjölgunar íbúa landsins hins vegar. Þá er jafnframt komin skráning yfir þá einstaklinga sem hafa greinst með forstigseinkenni og hægt að gera ráðstafanir til þess að þeir verði í reglubundnu eftirliti í framhaldinu.Meiri ávinningur Að finna sjúkdóminn fyrr getur vissulega hjálpað mörgum verðandi fórnarlömbum þessa sjúkdóms en augljóst ætti að vera að ávinningurinn er meiri af að fyrirbyggja sjúkdóminn. Það þýðir færri skurðaðgerðir og eftirmeðferðir. Þetta hafa fróðir menn sýnt fram á mörgum sinnum á undanförnum árum með reiknisdæmum og sannfærandi málflutningi sbr. grein læknanna Ásgeirs Theódórs og Tryggva Stefánssonar í desemberblaði Læknablaðsins. https://www.laeknabladid.is/tolublod/2016/12/nr/6153. Sú aðferðafræði sem við tölum fyrir að ristilspegla alla í ákveðnum árgangi er möguleg á Íslandi vegna hagkvæmni smæðarinnar. Við eigum eins og sakir standa nógu marga meltingarsérfræðinga sem geta framkvæmt þann fjölda speglana sem nauðsynlegt er að framkvæma og góð aðstaða er fyrir hendi. Sú afturhaldsemi og skortur á framsýni þeirra aðila sem talað hafa fyrir hinni hefðbundnu aðferð ber vitni um sorglega minnimáttarkennd. Það eru vissulega ýmsir ókostir sem fylgja því að vera lítil þjóð en því fylgja líka kostir. Hér er samkvæmt okkar skilningi gullið tækifæri til að nýta kosti smæðarinnar sem við ættum ekki að láta okkur úr greipum ganga. Það er hægt að fækka tilfellum krabbameins í ristli og endaþarmi og sjá til þess að þjóðfélagið muni ekki bera aukinn kostnað af í hinu stóra samhengi og þegar til lengri tíma er litið. Það er vilji margra þjóða að fara þá leið sem við höfum lagt til hér, en íbúafjöldinn gerir það að verkum að það er ekki framkvæmanlegt. Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson Skoðun Viðbrögð við vanlíðan ungmenna Sandra Björk Birgisdóttir Skoðun Nýtt upphaf hjá Vinstri grænum Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Við getum ekki beðið í 131 ár Jódís Skúladóttir Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Laxalús og varnir gegn henni Jón Sveinsson skrifar Skoðun En hér er ég ekkert... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Við getum ekki beðið í 131 ár Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Nýtt upphaf hjá Vinstri grænum Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Viðbrögð við vanlíðan ungmenna Sandra Björk Birgisdóttir skrifar Skoðun Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun FO: Hvernig getur þú skipt sköpum fyrir konur í Súdan? Áslaug Eva Björnsdóttir skrifar Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir skrifar Skoðun Við stöndum saman með réttindum táknmálsins! Mordekaí Elí Esrason skrifar Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Hvar er fótspor stjórnvalda gegn vinnumansali? Þorbjörrg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir skrifar Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Sjá meira
Eftir áratuga umræður um að hefja beri skipulagða leit að krabbameini í ristli og endaþarmi hillir nú kannski undir að aðgerðir hefjist. Krabbameinsfélagið hefur að undirlagi ráðuneytisins gert tillögu að því hvernig þetta beri að framkvæma, en tvær tillögur bárust ráðuneytinu á sínum tíma um framkvæmd verkefnisins. Landlæknisembættið virðist hafa á endanum skorið úr um hvor leiðin yrði farin. Niðurstaða Krabbameinsfélagsins er að framkvæma þetta á svipaðan máta og t.d. Bretland og Finnland hafa valið að gera, með leit að blóði í hægðum sem oft er ávísun á að krabbamein sé til staðar. Engin trygging er fyrir hendi um þátttöku þessa tiltekna hóps sem valinn er og fær sendingu frá Krabbameinsfélaginu, auk þess sem hægðasýnið sem viðkomandi þarf að senda inn gefur einungis vísbendingu um hvernig staðan er á þessum tiltekna tíma, en segir ekkert til um hvort ástandið geti verið allt annað og alvarlegra eftir eitt ár, sem gerir það að verkum að endurtaka verður prófið, en gert er ráð fyrir að það verði gert á tveggja ára fresti. Þetta eru óneitanlega mikil vonbrigði fyrir okkur sem höfum fylgst með þessum málaflokki um árabil að þessi leið skuli verða fyrir valinu en ekki sú sem við áhugafólk um ristilskimun lögðum til. Hér er verið að missa af stórkostlegu tækifæri til að fyrirbyggja og fækka tilfellum þessa sjúkdóms. Á meðan tillaga Krabbameinsfélagsins felur vissulega í sér að við munum finna sjúkdóminn á fyrri stigum, að því gefnu að landsmenn muni taka vel undir aðferðafræði þá sem stungið er upp á, verðum við að benda enn og aftur á eins og við höfum gert í ræðu og riti mörg undanfarin ár að hér má gera betur með svipuðum tilkostnaði og mun meiri ávinningi. Aðferðafræðin sem við áhugafólk höfum ásamt mörgum læknum talað fyrir er að kalla inn landsmenn á tilteknum aldri í ristilspeglun til að útiloka að sjúkdómurinn sé til staðar og/eða að fjarlæga forstig sjúkdómsins, svokallaða sepa, sem síðar geta valdið krabbameini. Með því má eins og flestir hljóta að gera sér grein fyrir spara líf og langvarandi veikindi og ekki síst fjármagn í heilbrigðiskerfi sem sífellt kallar á meira fé sakir hlutfallslegrar öldrunar þjóðarinnar annars vegar og fjölgunar íbúa landsins hins vegar. Þá er jafnframt komin skráning yfir þá einstaklinga sem hafa greinst með forstigseinkenni og hægt að gera ráðstafanir til þess að þeir verði í reglubundnu eftirliti í framhaldinu.Meiri ávinningur Að finna sjúkdóminn fyrr getur vissulega hjálpað mörgum verðandi fórnarlömbum þessa sjúkdóms en augljóst ætti að vera að ávinningurinn er meiri af að fyrirbyggja sjúkdóminn. Það þýðir færri skurðaðgerðir og eftirmeðferðir. Þetta hafa fróðir menn sýnt fram á mörgum sinnum á undanförnum árum með reiknisdæmum og sannfærandi málflutningi sbr. grein læknanna Ásgeirs Theódórs og Tryggva Stefánssonar í desemberblaði Læknablaðsins. https://www.laeknabladid.is/tolublod/2016/12/nr/6153. Sú aðferðafræði sem við tölum fyrir að ristilspegla alla í ákveðnum árgangi er möguleg á Íslandi vegna hagkvæmni smæðarinnar. Við eigum eins og sakir standa nógu marga meltingarsérfræðinga sem geta framkvæmt þann fjölda speglana sem nauðsynlegt er að framkvæma og góð aðstaða er fyrir hendi. Sú afturhaldsemi og skortur á framsýni þeirra aðila sem talað hafa fyrir hinni hefðbundnu aðferð ber vitni um sorglega minnimáttarkennd. Það eru vissulega ýmsir ókostir sem fylgja því að vera lítil þjóð en því fylgja líka kostir. Hér er samkvæmt okkar skilningi gullið tækifæri til að nýta kosti smæðarinnar sem við ættum ekki að láta okkur úr greipum ganga. Það er hægt að fækka tilfellum krabbameins í ristli og endaþarmi og sjá til þess að þjóðfélagið muni ekki bera aukinn kostnað af í hinu stóra samhengi og þegar til lengri tíma er litið. Það er vilji margra þjóða að fara þá leið sem við höfum lagt til hér, en íbúafjöldinn gerir það að verkum að það er ekki framkvæmanlegt. Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar