Ísland togaði í hana frá barnsaldri

Ana Stanicevic, 31 árs, hefur haft áhuga á Íslandi og norrænni menningu frá unga aldri þrátt fyrir að vera alin upp í borginni Valjevo í Serbíu. Hún hlustaði á íslenska tónlist sem unglingur og nam síðan skandinavísk fræði í háskólanum í Belgrad. Ana lét draum sinn rætast fyrir fimm árum og flutti til Íslands. Núna kennir hún Íslensku sem annað mál í Háskóla Íslands.

Ana er félagslynd og söngelsk. Hún syngur með tveimur íslenskum kórum og kann flest helstu jólalögin. Ana verður með jólatónleika ásamt félögum sínum í Söngfjelaginu um aðra helgi í Langholtskirkju. „Ég kom hingað til að læra íslensku. Það hefur verið draumur minn frá því ég var barn að læra þetta tungumál. Einnig hef ég gríðarlegan áhuga á íslenskri menningu og bókmenntum. Eftir háskólanám í bókmenntum og skandinavískum fræðum í Belgrad kenndi ég um tíma norsku þar auk þess að vera í doktorsnámi. Ég fór líka í lýðháskóla í Noregi til að læra norskuna betur en langaði mikið til að læra íslensku og færeysku. Ég ákvað því að láta þann draum rætast,“ segir Ana.

Íslenskur kærasti

„Það var eitthvað sem heillaði mig við Norðurlönd þegar ég var barn. Maður ímyndar sér eitt og annað og ég sá snjó og ævintýri í hillingum. Tónlistin heillaði og ég las allar bækur sem ég komst í. Ég veit ekkert hvaðan þessi áhugi kemur. Ísland stóð sannarlega undir væntingum mínum og mér finnst mjög gaman að vera hér. Tungumálið þykir mér enn afar áhugavert þótt ég kunni það núna. Einnig er menningin í Reykjavík ótrúlega spennandi. Það er svo margt í boði. Þá er landslagið stórbrotið, náttúran og umhverfið allt,“ segir Ana sem hefur eignast íslenskan kærasta og er ekkert á leið úr landinu. „Mér þykir tilveran hér óvenjuleg miðað við þann heim sem ég kem frá og fólkið líka. Íslendingar eru ólíkir íbúum á meginlandinu. Þið eruð eyjarskeggjar og mér finnst ég vera orðin það líka. Ég er búin að læra miklu meira en ég bjóst við og er alltaf að uppgötva nýja hluti,“ segir hún.

„Ég hóf íslenskunám við Háskóla Íslands þegar ég kom hingað fyrst, lauk því og var í framhaldinu boðið að kenna íslensku sem annað tungumál. Mér finnst það ótrúlega skemmtilegt. Ég er bæði að kenna háskólafólki íslensku sem fer síðan heim aftur og svo þeim sem koma hingað til að setjast að. Þetta eru ólíkir hópar sem gerir starfið fjölbreytt og eftirsóknarvert. Auk þess læri ég sjálf mikið af samskiptunum og því er starfið bæði dýrmætt og gefandi. Eftir skólann fer ég síðan á kóræfingu,“ segir Ana og brosir. „Ég hef verið í kórum frá blautu barnsbeini, aðallega skólakórum en einnig skandinavískum kór í háskólanum í Belgrad. Þar sungum við Lúsíulög sem mér þykir mjög vænt um.“

Dansandi átrúnaðargoð

Ana fór á tónleika hér á landi fyrir tveimur árum þar sem margir kórar komu fram. „Þegar Söngfjelagið kom á svið fannst mér kórinn einstakur. Allir voru í litskrúðugum fötum og ég varð fyrir hugljómun. Ég fann að þau sungu með sálinni,“ segir Ana og segist hafa verið dáleidd af stjórnandanum, Hilmari Erni Agnarssyni. „Þegar hann stjórnaði var eins og hann dansaði fallegasta dans í heiminum,“ segir hún. Á þeim tíma vissi Ana ekki að Hilmar hafði verið í pönkhljómsveitinni Þey sem hún hlustaði mikið á sem unglingur.

„Svo skemmtilega vildi til að formaður kórsins var meðkennari minn í háskólanum og bauð mér að vera með. Ég fór á æfingu og þar með varð ekki aftur snúið. Jólatónleikarnir okkar verða með írsk/keltneskum blæ ásamt íslenskum jólalögum. Einnig verður frumflutt íslenskt jólalag eftir einn kórmeðlim, Olgu Guðrúnu Árnadóttur, sem er mjög spennandi og sérstakt. Núna er ég líka komin í Lúsíukórinn á Íslandi og mun syngja Lúsíu-lög með þeim um jólin. Ég hef kynnst menningunni á Íslandi vel í gegnum kórana. Kóramenningin á Íslandi er afar sérstök,“ segir Ana.

Þýðir bækur á serbnesku

Til marks um lítið land er gaman að segja frá því að þegar blaðamaður hitti Önu á kaffihúsi í miðbænum sat skáldið Sjón þar ásamt fleirum. Ana var uppnumin enda er hún nýbúin að þýða bók hans, Mánastein, yfir á serbnesku. Bókin kemur út þar í landi um áramótin. „Svona er Ísland, maður rekst á ótrúlegasta fólk í bænum. Mig langar að þýða fleiri bækur og kynna íslenskar bókmenntir fyrir löndum mínum. Það væri gaman að búa til menningarbrú á milli Íslands og Serbíu. Næst langar mig að þýða skáldsöguna Síðasta ástar­játningin eftir Dag Hjartarson.“

Ólíkar jólahefðir

Ana ætlar að halda íslensk jól en heldur jafnframt í heiðri jól rétttrúnaðarkirkjunnar sem hún tilheyrir menningarlega. „Ég hef gaman af jólaskreytingunum hér á landi, þær lýsa upp skammdegið. Serbnesk jól eru ekki fyrr en 7. janúar og eru ólík ykkar jólum. Í minni trú eru ekki gefnar gjafir og við höfum ekki jólatré. Eikargrein er sett upp og jólin eru lágstemmd. Þau eru fyrst og fremst fjölskyldusamvera. Margar skemmtilegar hefðir eru þó ríkjandi á mínum jólum, fyrir utan að borða góðan mat. Pabbi náði í hey og breiddi á gólfið. Í því voru faldar örsmáar gjafir, til dæmis sælgæti eða hnetur. Foreldrar mínir léku hænu og hana á meðan börnin leituðu að gjöfunum. Sá sem finnur gjöf á hana. Mér fannst þetta alltaf mjög skemmtilegt. Mamma bakar ávallt sérstakt jólabrauð og felur inni í því eina mynt. Sá sem finnur myntina verður hamingjusamur á árinu. Allir vilja þess vegna finna myntina en þetta er ekkert ólíkt íslenskum möndlugraut,“ útskýrir Ana.

Annar siður sem tengist jólum í Serbíu er þannig að sá sem kemur fyrstur í húsið á jóladag kemur með hamingju, góða heilsu og ást fyrir fjölskylduna. „Ég reyndi alltaf að vakna snemma, hlaupa út og vera svo fyrst til að koma í húsið. Annar siður er að setja eikargrein í eldstæði þannig að hún neisti en neistarnir tákna hamingju og gott líf.“

Dýrlingur í ættinni

Langalangafi Önu, Petar Zimonjic, er dýrlingur í orþódoxakirkjunni eða rétttrúnaðarkirkjunni. Ana heldur mikið upp á sögur af honum en hann var í raun bróðir langalangömmu hennar og var ókvæntur prestur. Hann starfaði í Sarajevo í Bosníu-Hersegóvínu og er frægur þar í landi fyrir góðverk sín og hjálpsemi við þá sem minna máttu sín. Hann sameinaði fólk af ólíkum trúarbrögðum og tókst að varðveita kýrillíska stafrófið sem páfinn á þeim tíma vildi útrýma. „Langalangafi minn var líflátinn í seinni heimsstyrjöldinni. Ég tengi svolítið við rétttrúnaðarkirkjuna vegna sögu minnar. Amma mín bjó heima hjá okkur þegar ég var barn og sagði mér margar fallegar sögur af honum. Sjálf er ég nútímamanneskja, ekkert sérstaklega trúuð en tónlistin í rétttrúnaðarkirkjunni þykir mér falleg og áhrifarík.“

Á heimaslóðum

Borgin mín, Valjevo, er ein fallegasta borg í Serbíu en mér fannst gaman að flytja til Belgrad. Hún er sömuleiðis falleg borg og menningar­lífið blómstrar þar. Serbía liggur inni í landi svo það var venja að fara til Svartfjallalands á sumrin til að fara á ströndina þegar ég var krakki. Ég ferðaðist mest um Balkanskagann með norskum samnemendum mínum þegar ég var í skólanum í Noregi og upplifði löndin með þeim. Ég hef ekki enn komið til Ítalíu þótt stutt sé að fara þangað,“ svarar Ana þegar hún er spurð um ferðalög á heimaslóðum. „En ég hef eignast ítalska vini hér á Íslandi,“ bætir hún við. „Þegar ég ferðast leita ég frekar í norður, til Finnlands, Svíþjóðar, Noregs og Danmerkur.“

Ana segir að fjölskylda hennar skilji vel að hún vilji vera á Íslandi miðað við áhuga hennar á landinu alla tíð. „Systir mín hefur komið í heimsókn og foreldra mína langar mikið að koma. Vonandi verður það einn daginn,“ segir Ana sem hlakkar mikið til tónleikanna með Söngfjelaginu sem verða í Langholtskirkju 4. desember kl. 16 og 20. Ana er líka byrjuð að læra á selló eftir að hún kom til Íslands og þar rætist enn einn draumur hennar. „Ég er að upplifa íslenska drauminn,“ segir hún og brosir.