Búum betur að ungum vísindamönnum Georg Brynjarsson skrifar 19. janúar 2017 07:00 Rannsóknir á sviði vísinda og tækni eru undirstaða hagsældar í nútímasamfélagi. Öll þróuð ríki veita fé til rannsókna og leitast við að búa vel að vísindamönnum, ekki síst ungu fólki sem er að hasla sér völl á þessu sviði að loknu námi. Bandalag háskólamanna (BHM) telur að bæta þurfi kjara- og réttindaumhverfi ungra vísindamanna hér á landi til að Ísland verði ekki undir undir í alþjóðlegri samkeppni um hæft vísindafólk. Mikilvægur liður í slíkum umbótum snýr að reglum Rannsóknasjóðs um úthlutun styrkja vegna launagreiðslna til nýdoktora.Launatafla Rannsóknasjóðs verði endurskoðuð Rannsóknasjóður er opinn samkeppnissjóður sem veitir styrki samkvæmt almennum áherslum Vísinda- og tækniráðs, en flestar vísindarannsóknir hérlendis byggja á styrkjum úr sjóðnum. Rannsóknastöðustyrkir sjóðsins eru oft fyrsta tækifæri nýdoktora til að vinna að sjálfstæðum vísindarannsóknum og gegna því hlutverki að laða fólk aftur heim að loknu námi. Í úthlutunarreglum sjóðsins segir að hann styrki laun vísinda- og rannsóknarmanna. Hámarksstyrkir vegna launa eru skilgreindir í sérstakri launatöflu en taka ekki mið af kjarasamningum. Fjárhæðir sem hér um ræðir eru umtalsvert lægri en laun samkvæmt kjarasamningum sem aðildarfélög BHM hafa gert við launagreiðendur. Mismunur milli launastyrks og kjarasamninga leiðir til þess að rannsóknaraðilar þurfa að verja töluverðum tíma í að finna aðra styrki eða vinna aukalega til að ná þeim launum sem kjarasamningar kveða á um. Þetta getur leitt til ójafnaðar innan hópsins þar sem hluti nýdoktora kemur erlendis frá og talar ekki íslensku og leitar því síður í aukastörf samhliða rannsóknarvinnunni. Þá er sýnt að hluti ungra vísindamanna telur launatöflu Rannsóknasjóðs vera viðmiðunarlaun í greininni og eru illa upplýstir um réttindi sín. Allt þetta leiðir til aukins álags, flótta úr vísindum og dregur úr samkeppnishæfni Íslands.Tryggja þarf veikindarétt og rétt til töku fæðingarorlofs Fyrirkomulag Rannsóknasjóðs reynist ungu vísindafólki á barneignaaldri óhentugt þar sem vinna þarf aukavinnu og lengur til að ná samsvarandi launum og kjarasamningar segja til um. Aukið vinnuálag ýtir enn fremur undir kynjaójafnvægi í vísindageiranum en rannsóknir sýna að ungar rannsóknarkonur eru líklegri til að hætta í vísindum á nýdoktoratímanum vegna mikils vinnuálags. Réttindamálum nýdoktora á styrkjum frá Rannsóknarsjóði er ekki síður ábótavant. Til að mynda ríkir óvissa um veikindarétt og ekki sjálfgefið að styrkþegar séu með veikindarétt í samræmi við stéttarfélagssamninga. Sömu sögu má segja af réttindum til töku fæðingarorlofs í samræmi við réttindi annarra launþega.Heilbrigðara og eðlilegra starfsumhverfi Í úthlutunarreglum Tækniþróunarsjóðs Rannís segir að hafa skuli til hliðsjónar almenna kjarasamninga og stofnanasamninga við útreikning launa. Því er ljóst að styrkþegar þess sjóðs búa við heilbrigðara og eðlilegra starfsumhverfi. Breytingar á fyrirkomulagi Rannsóknasjóðs í þá áttina yrði því framför fyrir unga vísindamenn jafnvel þótt það kunni að leiða til færri styrkveitinga miðað við núverandi fyrirkomulag. Fyrir slíkri breytingu mun BHM beita sér. Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson Skoðun Viðbrögð við vanlíðan ungmenna Sandra Björk Birgisdóttir Skoðun Nýtt upphaf hjá Vinstri grænum Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Við getum ekki beðið í 131 ár Jódís Skúladóttir Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Laxalús og varnir gegn henni Jón Sveinsson skrifar Skoðun En hér er ég ekkert... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Við getum ekki beðið í 131 ár Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Nýtt upphaf hjá Vinstri grænum Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Viðbrögð við vanlíðan ungmenna Sandra Björk Birgisdóttir skrifar Skoðun Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun FO: Hvernig getur þú skipt sköpum fyrir konur í Súdan? Áslaug Eva Björnsdóttir skrifar Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir skrifar Skoðun Við stöndum saman með réttindum táknmálsins! Mordekaí Elí Esrason skrifar Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Hvar er fótspor stjórnvalda gegn vinnumansali? Þorbjörrg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir skrifar Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Sjá meira
Rannsóknir á sviði vísinda og tækni eru undirstaða hagsældar í nútímasamfélagi. Öll þróuð ríki veita fé til rannsókna og leitast við að búa vel að vísindamönnum, ekki síst ungu fólki sem er að hasla sér völl á þessu sviði að loknu námi. Bandalag háskólamanna (BHM) telur að bæta þurfi kjara- og réttindaumhverfi ungra vísindamanna hér á landi til að Ísland verði ekki undir undir í alþjóðlegri samkeppni um hæft vísindafólk. Mikilvægur liður í slíkum umbótum snýr að reglum Rannsóknasjóðs um úthlutun styrkja vegna launagreiðslna til nýdoktora.Launatafla Rannsóknasjóðs verði endurskoðuð Rannsóknasjóður er opinn samkeppnissjóður sem veitir styrki samkvæmt almennum áherslum Vísinda- og tækniráðs, en flestar vísindarannsóknir hérlendis byggja á styrkjum úr sjóðnum. Rannsóknastöðustyrkir sjóðsins eru oft fyrsta tækifæri nýdoktora til að vinna að sjálfstæðum vísindarannsóknum og gegna því hlutverki að laða fólk aftur heim að loknu námi. Í úthlutunarreglum sjóðsins segir að hann styrki laun vísinda- og rannsóknarmanna. Hámarksstyrkir vegna launa eru skilgreindir í sérstakri launatöflu en taka ekki mið af kjarasamningum. Fjárhæðir sem hér um ræðir eru umtalsvert lægri en laun samkvæmt kjarasamningum sem aðildarfélög BHM hafa gert við launagreiðendur. Mismunur milli launastyrks og kjarasamninga leiðir til þess að rannsóknaraðilar þurfa að verja töluverðum tíma í að finna aðra styrki eða vinna aukalega til að ná þeim launum sem kjarasamningar kveða á um. Þetta getur leitt til ójafnaðar innan hópsins þar sem hluti nýdoktora kemur erlendis frá og talar ekki íslensku og leitar því síður í aukastörf samhliða rannsóknarvinnunni. Þá er sýnt að hluti ungra vísindamanna telur launatöflu Rannsóknasjóðs vera viðmiðunarlaun í greininni og eru illa upplýstir um réttindi sín. Allt þetta leiðir til aukins álags, flótta úr vísindum og dregur úr samkeppnishæfni Íslands.Tryggja þarf veikindarétt og rétt til töku fæðingarorlofs Fyrirkomulag Rannsóknasjóðs reynist ungu vísindafólki á barneignaaldri óhentugt þar sem vinna þarf aukavinnu og lengur til að ná samsvarandi launum og kjarasamningar segja til um. Aukið vinnuálag ýtir enn fremur undir kynjaójafnvægi í vísindageiranum en rannsóknir sýna að ungar rannsóknarkonur eru líklegri til að hætta í vísindum á nýdoktoratímanum vegna mikils vinnuálags. Réttindamálum nýdoktora á styrkjum frá Rannsóknarsjóði er ekki síður ábótavant. Til að mynda ríkir óvissa um veikindarétt og ekki sjálfgefið að styrkþegar séu með veikindarétt í samræmi við stéttarfélagssamninga. Sömu sögu má segja af réttindum til töku fæðingarorlofs í samræmi við réttindi annarra launþega.Heilbrigðara og eðlilegra starfsumhverfi Í úthlutunarreglum Tækniþróunarsjóðs Rannís segir að hafa skuli til hliðsjónar almenna kjarasamninga og stofnanasamninga við útreikning launa. Því er ljóst að styrkþegar þess sjóðs búa við heilbrigðara og eðlilegra starfsumhverfi. Breytingar á fyrirkomulagi Rannsóknasjóðs í þá áttina yrði því framför fyrir unga vísindamenn jafnvel þótt það kunni að leiða til færri styrkveitinga miðað við núverandi fyrirkomulag. Fyrir slíkri breytingu mun BHM beita sér. Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar