Opið bréf til setts hæstaréttardómara Gunnar Árnason skrifar 12. janúar 2017 07:00 Greinarhöfundur veltir fyrir sér hvort dómari við Hæstarétt sé hæfur til að fara með mál þegar fyrirsvarsmaður aðila sem fer með 95% hlutafjár aðila að dómsmáli er skyldur dómara, með þeim hætti að faðir dómara og amma fyrirsvarsmannsins eru systkini og náinn og langvarandi vinskapur er milli dómara og fyrirsvarsmanns, áratugum saman. Dómurum er falið það vandasama verk að vera dómarar í eigin sök þegar kemur að því að gæta að hæfi sínu. Í því felst að dómari leggur sjálfur mat á það hverju sinni hvort hann sé hæfur samkvæmt ákvæðum laga til þess að fara með tiltekið mál fyrir dómi. Um þetta er fjallað í 6. gr. laga um meðferð einkamála nr. 91/1991, og ákvæði 5. gr. sömu laga fjallar um þau tilvik þegar dómari telst ekki hæfur til að fara með mál fyrir dómi og ber þar af leiðandi að víkja sæti. Ákvæðið hefur verið túlkað vítt, það er að segja, reglum um hæfi dómara er ætlað að stuðla að trausti aðilanna og almennings til hlutleysis dómstóla, og séu uppi efasemdir um að dóminn skorti tilfinnanlega yfirbragð fyllsta hlutleysis, ber ávallt að túlka það umræddum sjónarmiðum í vil. Í vafatilviki á dómari að víkja sæti frekar en að stefna umræddu trausti í hættu. Skoðum hvernig Ingveldur Einarsdóttir, sem verið hefur settur dómari við Hæstarétt frá árinu 2012, gætir að því hvort hún sé hæf til að fara með mál eða hvort hún skuli víkja sæti. Umrædd Ingveldur er skyld Dagnýju Halldórsdóttur að öðrum lið til hliðar, og samkvæmt lögum er dómari vanhæfur til að fara með mál þegar hann tengist eða hefur tengst fyrirsvarsmanni aðila með fyrrgreindum hætti. Umrædd Dagný, sem er gift Finni Sveinbjörnssyni, fyrrverandi bankastjóra Kaupþings og Sparisjóðabankans, gegndi stjórnarformennsku í þriggja manna stjórn ISB Holding ehf. frá árinu 2013 og fram í apríl 2016, eða um þriggja ára skeið. Um er að ræða eignarhaldsfélag sem fer með 95% alls hlutafjár í Íslandsbanka hf. Mikill og náinn vinskapur og tengsl eru til staðar milli umræddrar Ingveldar og Dagnýjar, sem varað hefur áratugum saman. Umrætt rekur sig til náins vinskapar í æsku, útskriftar í námi og langvarandi vinasambands að þeim tíma liðnum, í nær hálfa öld. Ef til vill er því best lýst með orðinu systir, sem þeim frænkum og vinum er tamt að nota um hvor aðra. Íslandsbanki hf. og forveri bankans, Glitnir, tengjast fjölda úrlausnarefna sem hafa komið til kasta Hæstaréttar frá árinu 2009, með aðild Íslandsbanka hf. og forvera, að dómsmálum einkaréttarlegs eðlis og í málum ákæruvaldsins á hendur einstaklingum og lögaðilum, þar sem Íslandsbanki hf. og forveri tengjast sakarefninu. Öll rök standa til þess að umrædd Ingveldur víki sæti í málum sem eru með aðild Íslandsbanka hf. og forvera, byggt á fyrrgreindum tengslum við uppeldisfrænku sína, Dagnýju Halldórsdóttur, sem gegndi hlutverki stjórnarformanns aðila sem fer með nær öll hlutabréf í Íslandsbanka hf., að undanskyldum 5% - með öðrum orðum, situr á æðsta valdastóli í bankanum. Nú hefur komið í ljós að umrædd Ingveldur var umsvifamikil í hlutabréfaviðskiptum og átti hlut í umræddum bönkum á árunum fyrir hrun, og tapaði fjármunum.Tilefni til að efast um óhlutdrægni Þegar ytri aðstæður og atvik, sem eru öðrum sýnileg og aðgengileg, eru með framangreindum hætti, gefur slíkt réttmætt tilefni til að efast um óhlutdrægni dómara í málinu og tilefni til að ætla að dóminn skorti tilfinnanlega fyllsta yfirbragð óhlutdrægni. Við þær aðstæður ber dómara að víkja sæti. Er það eitthvert vafamál? Það er eðlilegt að spurt sé af hverju umræddur hæstaréttardómari skuli aldrei hafa vikið sæti í fjölda mála sem henni hefur verið úthlutað undanfarin fjögur ár, þar sem svo háttar til að Íslandsbanki hf. eða forveri hans eiga aðild að málum með beinum hætti eða svo háttar til að ákæruvaldið er að höfða mál gegn aðilum og ákvarða þeim mögulega refsiábyrgð samkvæmt ákvæðum hegningarlaga, og Íslandsbanki og forveri hans tengjast sakarefninu. Hvernig má það vera að dómari komist að fyrrgreindri niðurstöðu um aðkomu sína að málum, þegar slíkir skyldleikar eru með dómara og fyrirsvarsmanni aðila máls? Hvernig má það vera að umræddum dómara sé ítrekað úthlutað málum með fyrrgreindri aðild? Getur slíkt fyrirkomulag verið grunnur að trausti og trúverðugleika almennings gagnvart dómstólum landsins – er hægt að bera fullt traust til niðurstöðu mála þegar svo háttar til? Dæmi nú hver fyrir sig. Voru meðdómarar hæstaréttardómarans þaulsetna upplýstir um málavexti hvað varðar fyrrgreindan skyldleika eða var því haldið leyndu? Eðlilegt er að leitað sé skýringa á því.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson Skoðun Viðbrögð við vanlíðan ungmenna Sandra Björk Birgisdóttir Skoðun Við getum ekki beðið í 131 ár Jódís Skúladóttir Skoðun Nýtt upphaf hjá Vinstri grænum Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Laxalús og varnir gegn henni Jón Sveinsson skrifar Skoðun En hér er ég ekkert... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Við getum ekki beðið í 131 ár Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Nýtt upphaf hjá Vinstri grænum Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Viðbrögð við vanlíðan ungmenna Sandra Björk Birgisdóttir skrifar Skoðun Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun FO: Hvernig getur þú skipt sköpum fyrir konur í Súdan? Áslaug Eva Björnsdóttir skrifar Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir skrifar Skoðun Við stöndum saman með réttindum táknmálsins! Mordekaí Elí Esrason skrifar Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Hvar er fótspor stjórnvalda gegn vinnumansali? Þorbjörrg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir skrifar Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Sjá meira
Greinarhöfundur veltir fyrir sér hvort dómari við Hæstarétt sé hæfur til að fara með mál þegar fyrirsvarsmaður aðila sem fer með 95% hlutafjár aðila að dómsmáli er skyldur dómara, með þeim hætti að faðir dómara og amma fyrirsvarsmannsins eru systkini og náinn og langvarandi vinskapur er milli dómara og fyrirsvarsmanns, áratugum saman. Dómurum er falið það vandasama verk að vera dómarar í eigin sök þegar kemur að því að gæta að hæfi sínu. Í því felst að dómari leggur sjálfur mat á það hverju sinni hvort hann sé hæfur samkvæmt ákvæðum laga til þess að fara með tiltekið mál fyrir dómi. Um þetta er fjallað í 6. gr. laga um meðferð einkamála nr. 91/1991, og ákvæði 5. gr. sömu laga fjallar um þau tilvik þegar dómari telst ekki hæfur til að fara með mál fyrir dómi og ber þar af leiðandi að víkja sæti. Ákvæðið hefur verið túlkað vítt, það er að segja, reglum um hæfi dómara er ætlað að stuðla að trausti aðilanna og almennings til hlutleysis dómstóla, og séu uppi efasemdir um að dóminn skorti tilfinnanlega yfirbragð fyllsta hlutleysis, ber ávallt að túlka það umræddum sjónarmiðum í vil. Í vafatilviki á dómari að víkja sæti frekar en að stefna umræddu trausti í hættu. Skoðum hvernig Ingveldur Einarsdóttir, sem verið hefur settur dómari við Hæstarétt frá árinu 2012, gætir að því hvort hún sé hæf til að fara með mál eða hvort hún skuli víkja sæti. Umrædd Ingveldur er skyld Dagnýju Halldórsdóttur að öðrum lið til hliðar, og samkvæmt lögum er dómari vanhæfur til að fara með mál þegar hann tengist eða hefur tengst fyrirsvarsmanni aðila með fyrrgreindum hætti. Umrædd Dagný, sem er gift Finni Sveinbjörnssyni, fyrrverandi bankastjóra Kaupþings og Sparisjóðabankans, gegndi stjórnarformennsku í þriggja manna stjórn ISB Holding ehf. frá árinu 2013 og fram í apríl 2016, eða um þriggja ára skeið. Um er að ræða eignarhaldsfélag sem fer með 95% alls hlutafjár í Íslandsbanka hf. Mikill og náinn vinskapur og tengsl eru til staðar milli umræddrar Ingveldar og Dagnýjar, sem varað hefur áratugum saman. Umrætt rekur sig til náins vinskapar í æsku, útskriftar í námi og langvarandi vinasambands að þeim tíma liðnum, í nær hálfa öld. Ef til vill er því best lýst með orðinu systir, sem þeim frænkum og vinum er tamt að nota um hvor aðra. Íslandsbanki hf. og forveri bankans, Glitnir, tengjast fjölda úrlausnarefna sem hafa komið til kasta Hæstaréttar frá árinu 2009, með aðild Íslandsbanka hf. og forvera, að dómsmálum einkaréttarlegs eðlis og í málum ákæruvaldsins á hendur einstaklingum og lögaðilum, þar sem Íslandsbanki hf. og forveri tengjast sakarefninu. Öll rök standa til þess að umrædd Ingveldur víki sæti í málum sem eru með aðild Íslandsbanka hf. og forvera, byggt á fyrrgreindum tengslum við uppeldisfrænku sína, Dagnýju Halldórsdóttur, sem gegndi hlutverki stjórnarformanns aðila sem fer með nær öll hlutabréf í Íslandsbanka hf., að undanskyldum 5% - með öðrum orðum, situr á æðsta valdastóli í bankanum. Nú hefur komið í ljós að umrædd Ingveldur var umsvifamikil í hlutabréfaviðskiptum og átti hlut í umræddum bönkum á árunum fyrir hrun, og tapaði fjármunum.Tilefni til að efast um óhlutdrægni Þegar ytri aðstæður og atvik, sem eru öðrum sýnileg og aðgengileg, eru með framangreindum hætti, gefur slíkt réttmætt tilefni til að efast um óhlutdrægni dómara í málinu og tilefni til að ætla að dóminn skorti tilfinnanlega fyllsta yfirbragð óhlutdrægni. Við þær aðstæður ber dómara að víkja sæti. Er það eitthvert vafamál? Það er eðlilegt að spurt sé af hverju umræddur hæstaréttardómari skuli aldrei hafa vikið sæti í fjölda mála sem henni hefur verið úthlutað undanfarin fjögur ár, þar sem svo háttar til að Íslandsbanki hf. eða forveri hans eiga aðild að málum með beinum hætti eða svo háttar til að ákæruvaldið er að höfða mál gegn aðilum og ákvarða þeim mögulega refsiábyrgð samkvæmt ákvæðum hegningarlaga, og Íslandsbanki og forveri hans tengjast sakarefninu. Hvernig má það vera að dómari komist að fyrrgreindri niðurstöðu um aðkomu sína að málum, þegar slíkir skyldleikar eru með dómara og fyrirsvarsmanni aðila máls? Hvernig má það vera að umræddum dómara sé ítrekað úthlutað málum með fyrrgreindri aðild? Getur slíkt fyrirkomulag verið grunnur að trausti og trúverðugleika almennings gagnvart dómstólum landsins – er hægt að bera fullt traust til niðurstöðu mála þegar svo háttar til? Dæmi nú hver fyrir sig. Voru meðdómarar hæstaréttardómarans þaulsetna upplýstir um málavexti hvað varðar fyrrgreindan skyldleika eða var því haldið leyndu? Eðlilegt er að leitað sé skýringa á því.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar