Tölum um dauðann Sigrún Óskarsdóttir skrifar 16. febrúar 2017 10:00 Að hryggjast og gleðjast hér um fáa daga, að heilsast og kveðjast, það er lífsins saga. – Páll J. Árdal Dauðinn er í senn framandi en samt svo nálægur. Það ætti að vera eðlilegt að ræða um dauðann. Ýmislegt hefur verið gert undanfarin misseri til þess að setja dauðann á dagskrá í umræðunni. Dæmi um þetta eru t.d. fróðlegir útvarpsþættir Ævars Kjartanssonar og K. Huldu Guðmundsdóttur í fyrra á Rás 1, opinskáar færslur (á samfélagsmiðlum) og loks bókin Ástin, drekinn og dauðinn eftir Vilborgu Davíðsdóttur. Einnig má nefna svokallað dauðakaffi þar sem fólk hittist á kaffihúsi yfir opnum og frjálsum umræðum. Þá hefur Facebook-hópur verið stofnaður til þess að halda utan um áhugasama. Málefnið er undirritaðri hugleikið eftir meira en tveggja áratuga prestsþjónustu og verandi nú í starfi hjá Útfararstofu Kirkjugarðanna. Á undanförnum vikum hefur okkar litla samfélag verið upptekið af dauðanum. Ekki síst af ótímabærum og óásættanlegum dauða ungs fólks. Ungt fólk í neyslu, hvarf ungrar konu sem var rænd lífinu á hræðilegan hátt og slys sem ekki gerðu boð á undan sér. Við erum sorgmædd og slegin. Flestir eru sammála um að á slíkum stundum sýnum við okkar bestu hliðar sem þjóð. Við látum okkur annt hvert um annað. Dauðann ber að með ýmsum hætti og við þurfum að vanda okkur þegar hann er til umræðu. Það þýðir þó ekki að við eigum að forðast umræðuna, heldur þvert á móti. Það er áhugavert og gefandi að taka þátt í þróun útfararþjónustu. Þar, eins og víða, er gott að leita fanga hjá nágrannaþjóðum okkar annars staðar á Norðurlöndunum. Sú nýbreytni er að ryðja sér til rúms að bjóða fólki upp á þann möguleika að fylla út bækling sem hefur yfirskriftina „hinsti vilji“. Einhverjum kann að finnast þetta framandi og jafnvel óþægilegt. En flestum þykir gott að hafa einhverja hugmynd um óskir látinna ástvina, hvernig þau hefðu séð fyrir sér kveðjustundina. Grundvallaratriði eins og það hvort óskað er eftir bálför eða hefðbundinni kistugröf er ákvörðun sem mörgum reynist erfið og því er gagnlegt að sú umræða hafi átt sér stað fyrir andlátið. Það er heldur ekki lengur sjálfgefið hvar fólk kýs að hvíla en mörg dæmi eru um að látnir séu fluttir á milli landshluta og jafnvel landa til hinsta hvílustaðar.Vaxandi krafa um fagmennskuÍ hraða nútímans er vaxandi krafa um fagmennsku og aukna þjónustu og þar er útfararþjónusta sannarlega ekki undanskilin. Leitast er við að svara þeim kröfum ekki síst með því að leggja áherslu á þær hliðar þjónustunnar sem snúa að tilfinningum og nærgætni. Þjónustan er viðkvæm og mikilvæg. Þau sem hafa valið að helga líf sitt þjónustu við fólk sem er að kveðja sína nánustu gera það undantekningalítið af alúð og natni. Um það vitna mörg þeirra sem þegið hafa þjónustuna. Við hljótum að gera auknar kröfur um fagmennsku á þessum viðkvæmu stundum þar sem kallað er eftir kunnáttu á sviði sálgæslu og umhyggju, samhliða lögfræði og fjármálalæsi. Liður í því er að opna umræðuna um dauðann. Mikil þróun á sér stað í þjónustunni í löndunum sem við gjarnan berum okkur saman við. Í Svíþjóð er að fara af stað 40 vikna nám á háskólastigi fyrir þau sem starfa við útfararþjónustu. Um er að ræða þverfaglegt nám þar sem nemandinn á að auka færni í samskiptum, m.a. að hitta fólk í sorg og kreppu. Í náminu er lögð áhersla á fagmennsku og virðingu. Einnig er farið yfir lögfræðilega þætti sem snúa að útförum, stjórnun, rekstri og þjónustu. Frá árinu 2020 verður krafa gerð um slíka menntun til þess að mega opna útfararþjónustu. Hér á landi er margt vel gert en þó er þörf á samræmdum og skýrum reglum. Með það að leiðarljósi að auka fagmennsku, kröfur, eftirlit og eftirfylgni í viðkvæmri þjónustu. Ég hvet til umræðunnar.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir Skoðun Viðbrögð við vanlíðan ungmenna Sandra Björk Birgisdóttir Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir Skoðun Nýtt upphaf hjá Vinstri grænum Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun En hér er ég ekkert... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Við getum ekki beðið í 131 ár Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Nýtt upphaf hjá Vinstri grænum Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Viðbrögð við vanlíðan ungmenna Sandra Björk Birgisdóttir skrifar Skoðun Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun FO: Hvernig getur þú skipt sköpum fyrir konur í Súdan? Áslaug Eva Björnsdóttir skrifar Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir skrifar Skoðun Við stöndum saman með réttindum táknmálsins! Mordekaí Elí Esrason skrifar Skoðun Það sem „gleymist“ að segja Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Hvar er fótspor stjórnvalda gegn vinnumansali? Þorbjörrg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar Joe Camel varð jafngóður vinur barnanna og Mikki mús Eyrún Magnúsdóttir skrifar Skoðun Riddarar kærleikans Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Um mennsku og samfélag Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Er rúmdýnan þín hægt og rólega að murka úr þér líftóruna? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Sársaukafull vaxtarmörk Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Skynsemi Miðflokksins Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Tölum íslensku Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Er Miðflokkurinn fyrir ungt fólk? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Svarar ekki kostnaði að bjarga sjálfum sér Kári Helgason skrifar Skoðun Um orkuskort, auðlindir og endurvinnslu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Er padda í vaskinum? Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar Skoðun Rannsökum og ræðum menntakerfið Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Kæra sig ekki um evruna Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjölmiðla Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Horfið á möguleikana í samfélagslegri ábyrgð Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Aftur til fortíðar Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Að kjarna orku þjóðar Ísak Einar Rúnarsson skrifar Sjá meira
Að hryggjast og gleðjast hér um fáa daga, að heilsast og kveðjast, það er lífsins saga. – Páll J. Árdal Dauðinn er í senn framandi en samt svo nálægur. Það ætti að vera eðlilegt að ræða um dauðann. Ýmislegt hefur verið gert undanfarin misseri til þess að setja dauðann á dagskrá í umræðunni. Dæmi um þetta eru t.d. fróðlegir útvarpsþættir Ævars Kjartanssonar og K. Huldu Guðmundsdóttur í fyrra á Rás 1, opinskáar færslur (á samfélagsmiðlum) og loks bókin Ástin, drekinn og dauðinn eftir Vilborgu Davíðsdóttur. Einnig má nefna svokallað dauðakaffi þar sem fólk hittist á kaffihúsi yfir opnum og frjálsum umræðum. Þá hefur Facebook-hópur verið stofnaður til þess að halda utan um áhugasama. Málefnið er undirritaðri hugleikið eftir meira en tveggja áratuga prestsþjónustu og verandi nú í starfi hjá Útfararstofu Kirkjugarðanna. Á undanförnum vikum hefur okkar litla samfélag verið upptekið af dauðanum. Ekki síst af ótímabærum og óásættanlegum dauða ungs fólks. Ungt fólk í neyslu, hvarf ungrar konu sem var rænd lífinu á hræðilegan hátt og slys sem ekki gerðu boð á undan sér. Við erum sorgmædd og slegin. Flestir eru sammála um að á slíkum stundum sýnum við okkar bestu hliðar sem þjóð. Við látum okkur annt hvert um annað. Dauðann ber að með ýmsum hætti og við þurfum að vanda okkur þegar hann er til umræðu. Það þýðir þó ekki að við eigum að forðast umræðuna, heldur þvert á móti. Það er áhugavert og gefandi að taka þátt í þróun útfararþjónustu. Þar, eins og víða, er gott að leita fanga hjá nágrannaþjóðum okkar annars staðar á Norðurlöndunum. Sú nýbreytni er að ryðja sér til rúms að bjóða fólki upp á þann möguleika að fylla út bækling sem hefur yfirskriftina „hinsti vilji“. Einhverjum kann að finnast þetta framandi og jafnvel óþægilegt. En flestum þykir gott að hafa einhverja hugmynd um óskir látinna ástvina, hvernig þau hefðu séð fyrir sér kveðjustundina. Grundvallaratriði eins og það hvort óskað er eftir bálför eða hefðbundinni kistugröf er ákvörðun sem mörgum reynist erfið og því er gagnlegt að sú umræða hafi átt sér stað fyrir andlátið. Það er heldur ekki lengur sjálfgefið hvar fólk kýs að hvíla en mörg dæmi eru um að látnir séu fluttir á milli landshluta og jafnvel landa til hinsta hvílustaðar.Vaxandi krafa um fagmennskuÍ hraða nútímans er vaxandi krafa um fagmennsku og aukna þjónustu og þar er útfararþjónusta sannarlega ekki undanskilin. Leitast er við að svara þeim kröfum ekki síst með því að leggja áherslu á þær hliðar þjónustunnar sem snúa að tilfinningum og nærgætni. Þjónustan er viðkvæm og mikilvæg. Þau sem hafa valið að helga líf sitt þjónustu við fólk sem er að kveðja sína nánustu gera það undantekningalítið af alúð og natni. Um það vitna mörg þeirra sem þegið hafa þjónustuna. Við hljótum að gera auknar kröfur um fagmennsku á þessum viðkvæmu stundum þar sem kallað er eftir kunnáttu á sviði sálgæslu og umhyggju, samhliða lögfræði og fjármálalæsi. Liður í því er að opna umræðuna um dauðann. Mikil þróun á sér stað í þjónustunni í löndunum sem við gjarnan berum okkur saman við. Í Svíþjóð er að fara af stað 40 vikna nám á háskólastigi fyrir þau sem starfa við útfararþjónustu. Um er að ræða þverfaglegt nám þar sem nemandinn á að auka færni í samskiptum, m.a. að hitta fólk í sorg og kreppu. Í náminu er lögð áhersla á fagmennsku og virðingu. Einnig er farið yfir lögfræðilega þætti sem snúa að útförum, stjórnun, rekstri og þjónustu. Frá árinu 2020 verður krafa gerð um slíka menntun til þess að mega opna útfararþjónustu. Hér á landi er margt vel gert en þó er þörf á samræmdum og skýrum reglum. Með það að leiðarljósi að auka fagmennsku, kröfur, eftirlit og eftirfylgni í viðkvæmri þjónustu. Ég hvet til umræðunnar.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu
Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir Skoðun
Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar
Skoðun Neikvæð samskipti barna og ungmenna á samfélagsmiðlunum Þórarinn Torfi Finnbogason skrifar
Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir Skoðun