Telja Ísland ekki verða lengi að ná sér úr kreppunni 14. október 2008 16:38 Ingólfur Bender er forstöðumaður greiningardeildar Glitnis. Greingardeild Glitnis gerir ráð fyrir að Ísland verði ekki lengi að ná sér eftir þá fjármálakreppu sem nú skekur landið. Höggið verði þó þungt fyrir heimilin og búast megi við miklu atvinnuleysi á næstu misserum. Þetta kemur fram í markaðsyfirliti greiningardeildarinnar sem ber heitið Fjármálakreppur eiga sér upphaf og endi. Þar segir meðal annars að fjármálakreppur taki tiltölulega fljótt af og þrátt fyrir alþjóðlega lausafjárkreppu sé engin ástæða til að ætla að þróunin verði önnur hér. „Í flestum tilfellum hefur kreppunni fylgt snarpur samdráttur í landsframleiðslu að raunvirði, gjarnan á bilinu 5%-10%. Samdrátturinn hefur hins vegar langoftast varað aðeins í eitt ár og í kjölfarið gjarnan fylgt myndarlegur hagvöxtur. Lönd hafa þannig mörg hver náð sér vel á strik fljótlega eftir slík bankaáföll. Þannig standa t.d. nágrannaríki okkar í Skandinavíu vel í dag þrátt fyrir bankakreppuna sem þau gengu í gegnum í byrjun 10. áratugar síðustu aldar," segir greiningardeildin. Fjögurra til fimm prósenta atvinnuleysi Enn fremur kemur fram í yfirlitinu að allsnarpur samdráttur upp á 3-7 prósent af landsframleiðslu geti orðið á næsta ári með verulegri aukningu atvinnuleysis samfara mikilli verðbólgu í upphafi árs. Reikna megi með að verðbólgan verði við upphaf næsta árs á bilinu 15 til 20 prósent og að atvinnuleysi fari á skömmum tíma í 4-5 prósent. „Verðbólgan mun hins vegar hjaðna hratt ef krónan gefur ekki enn meira eftir og aðilar vinnumarkaðarins elta ekki verðbólguna með launahækkun. Viðskiptahallinn ætti að hverfa fljótt og erlend skuldastaða batna. Skilyrði í hagkerfinu gætu orðið töluvert hagfelldari strax árið 2010," segir greiningardeildin. Stórt bankakerfi og lítið myntkerfi Greiningardeildin segir skref tekið aftur á bak í fjármálakerfi landsmanna en Íslendingar hafi ekki verið einir um að þjóðnýta banka til þess að sporna geng lánskreppunn, „Bankar hafa víða verið færðir úr einkarekstri yfir í opinberan rekstur á síðustu vikum. Hér á landi er ástandið á margan hátt sérstakt vegna þess hversu stórt bankakerfið hefur verið í samanburði við stærð hagkerfisins og myntkerfið lítið miðað við hversu alþjóðavætt bankakerfið var orðið. Bankakreppunni hefur þannig fylgt gjaldeyriskreppa hér á landi sem reynt hefur verið að sporna á móti með því að láta fastgengisstefnu með gjaldeyrishöftum leysa af hólmi flotgengisstefnu á gjaldeyrismarkaði, a.m.k. til skamms tíma," segir greiningardeildin. Heimilin eiga eftir að sjá það versta í kreppunni Þá er bent á að innlendur hlutabréfamarkaður sé nær horfinn og markaðsvirði skrárða félaga hafi farið úr rúmum 3.300 milljörðum í 306 milljarða á einu ári. „Stærsti hluti markaðarins var áður bankar og fjárfestingarfélög sem nú eru horfin af markaðinum. Stór hluti af þessum eignum var í höndum innlendra fjárfesta og því er ljóst að mikil eignarýrnun hefur átt sér stað hjá þeim undanfarið, eða nær tvöföld landsframleiðsla," segir greiningardeild Glitnis. Enn fremur hafi heimilin tekið á sig talsverðan skell með rýrnu kaupmáttar og lækkun eignaverðs. „Kostnaðarverðshækkun hefur verið mikil og mun kaupmáttur sem þegar hefurrýrnað halda áfram að rýrna á næstunni, bæði vegna aukinnar verðbólgu en einnig vegna vaxandi atvinnuleysis, en ljóst er að uppsagnir hjá innlendum fyrirtækjum verða umtalsverðar á næstunni. Heimilin eiga eftir að sjá það versta í þessari kreppu en bati kann að myndast þegar líða tekur á árið 2010," segir greiningardeildin að lokum. Mest lesið Stúdentar taka til: Z-kynslóðin er að velja sér fyrirtæki framtíðarinnar Atvinnulíf Segir útlitið svart fyrir sjávarútveginn og breytingarnar illa unnar Viðskipti innlent Mikil óvissa í alþjóðamálum gæti reynt á þjóðarbúið Viðskipti innlent Lýsa yfir verulegum áhyggjum af tvöföldun veiðigjalda Viðskipti innlent Aflinn verði verkaður annars staðar eftir breytingar stjórnarinnar Viðskipti innlent Allt að tvöfalda veiðigjöldin og segja útgerðina þola það vel Viðskipti innlent Fyrsta íslenska grænkera ostagerðin í hættu Viðskipti innlent Kemur nýr inn í fjármálastöðugleikanefnd Viðskipti innlent „Íslenskur sjávarútvegur er burðarás í atvinnulífinu“ Viðskipti innlent Macland gjaldþrota: „Bruninn fór með þetta“ Viðskipti innlent Fleiri fréttir Kemur nýr inn í fjármálastöðugleikanefnd Mikil óvissa í alþjóðamálum gæti reynt á þjóðarbúið Segir útlitið svart fyrir sjávarútveginn og breytingarnar illa unnar „Íslenskur sjávarútvegur er burðarás í atvinnulífinu“ Lýsa yfir verulegum áhyggjum af tvöföldun veiðigjalda Allt að tvöfalda veiðigjöldin og segja útgerðina þola það vel Aflinn verði verkaður annars staðar eftir breytingar stjórnarinnar Sækja á sjötta milljarð króna Laun eftir kjarasamningi „gervistéttarfélags“ sögð tugum þúsunda lægri Spá 1,8 prósent hagvexti í ár og 2,7 prósent verðbólgu á næsta ári Helgi fær ekki áheyrn Hæstaréttar Hans leiðir vinnu við mögulega sameiningu HA og Háskólans á Bifröst Hagnaður Isavia rúmir fimm milljarðar Aðalsteinn verður aðstoðarritsjóri við hlið systur sinnar Framkvæmdir Starbucks við Laugaveg langt komnar Arion lækkar vexti Kaupa hótel á tæpa tvo milljarða Bjóða fyrstu freyju 217 þúsund á mánuði og fimm veikindadaga á ári Hreiðar Már ráðinn forstjóri Eikar Hætta við Coda Terminal í Hafnarfirði Minnstu sparisjóðirnir hefja sameiningarviðræður Íslandsbanki breytir vöxtunum Sameina útibú TM og Landsbankans Hersir til Símans Furðar sig á að þurfa að stefna fyrrverandi ráðherra til vitnis Mariam til Wisefish Heinemann stilli innlendum birgjum upp við vegg Kaupir þróunarstarfsemi Xbrane á 3,6 milljarða Tekur við stöðu fjármálastjóra hjá Set ehf. Liv sakar Guðjón um sögufölsun: „Það stappar nærri siðblindu ef hann trúir þessu sjálfur“ Sjá meira
Greingardeild Glitnis gerir ráð fyrir að Ísland verði ekki lengi að ná sér eftir þá fjármálakreppu sem nú skekur landið. Höggið verði þó þungt fyrir heimilin og búast megi við miklu atvinnuleysi á næstu misserum. Þetta kemur fram í markaðsyfirliti greiningardeildarinnar sem ber heitið Fjármálakreppur eiga sér upphaf og endi. Þar segir meðal annars að fjármálakreppur taki tiltölulega fljótt af og þrátt fyrir alþjóðlega lausafjárkreppu sé engin ástæða til að ætla að þróunin verði önnur hér. „Í flestum tilfellum hefur kreppunni fylgt snarpur samdráttur í landsframleiðslu að raunvirði, gjarnan á bilinu 5%-10%. Samdrátturinn hefur hins vegar langoftast varað aðeins í eitt ár og í kjölfarið gjarnan fylgt myndarlegur hagvöxtur. Lönd hafa þannig mörg hver náð sér vel á strik fljótlega eftir slík bankaáföll. Þannig standa t.d. nágrannaríki okkar í Skandinavíu vel í dag þrátt fyrir bankakreppuna sem þau gengu í gegnum í byrjun 10. áratugar síðustu aldar," segir greiningardeildin. Fjögurra til fimm prósenta atvinnuleysi Enn fremur kemur fram í yfirlitinu að allsnarpur samdráttur upp á 3-7 prósent af landsframleiðslu geti orðið á næsta ári með verulegri aukningu atvinnuleysis samfara mikilli verðbólgu í upphafi árs. Reikna megi með að verðbólgan verði við upphaf næsta árs á bilinu 15 til 20 prósent og að atvinnuleysi fari á skömmum tíma í 4-5 prósent. „Verðbólgan mun hins vegar hjaðna hratt ef krónan gefur ekki enn meira eftir og aðilar vinnumarkaðarins elta ekki verðbólguna með launahækkun. Viðskiptahallinn ætti að hverfa fljótt og erlend skuldastaða batna. Skilyrði í hagkerfinu gætu orðið töluvert hagfelldari strax árið 2010," segir greiningardeildin. Stórt bankakerfi og lítið myntkerfi Greiningardeildin segir skref tekið aftur á bak í fjármálakerfi landsmanna en Íslendingar hafi ekki verið einir um að þjóðnýta banka til þess að sporna geng lánskreppunn, „Bankar hafa víða verið færðir úr einkarekstri yfir í opinberan rekstur á síðustu vikum. Hér á landi er ástandið á margan hátt sérstakt vegna þess hversu stórt bankakerfið hefur verið í samanburði við stærð hagkerfisins og myntkerfið lítið miðað við hversu alþjóðavætt bankakerfið var orðið. Bankakreppunni hefur þannig fylgt gjaldeyriskreppa hér á landi sem reynt hefur verið að sporna á móti með því að láta fastgengisstefnu með gjaldeyrishöftum leysa af hólmi flotgengisstefnu á gjaldeyrismarkaði, a.m.k. til skamms tíma," segir greiningardeildin. Heimilin eiga eftir að sjá það versta í kreppunni Þá er bent á að innlendur hlutabréfamarkaður sé nær horfinn og markaðsvirði skrárða félaga hafi farið úr rúmum 3.300 milljörðum í 306 milljarða á einu ári. „Stærsti hluti markaðarins var áður bankar og fjárfestingarfélög sem nú eru horfin af markaðinum. Stór hluti af þessum eignum var í höndum innlendra fjárfesta og því er ljóst að mikil eignarýrnun hefur átt sér stað hjá þeim undanfarið, eða nær tvöföld landsframleiðsla," segir greiningardeild Glitnis. Enn fremur hafi heimilin tekið á sig talsverðan skell með rýrnu kaupmáttar og lækkun eignaverðs. „Kostnaðarverðshækkun hefur verið mikil og mun kaupmáttur sem þegar hefurrýrnað halda áfram að rýrna á næstunni, bæði vegna aukinnar verðbólgu en einnig vegna vaxandi atvinnuleysis, en ljóst er að uppsagnir hjá innlendum fyrirtækjum verða umtalsverðar á næstunni. Heimilin eiga eftir að sjá það versta í þessari kreppu en bati kann að myndast þegar líða tekur á árið 2010," segir greiningardeildin að lokum.
Mest lesið Stúdentar taka til: Z-kynslóðin er að velja sér fyrirtæki framtíðarinnar Atvinnulíf Segir útlitið svart fyrir sjávarútveginn og breytingarnar illa unnar Viðskipti innlent Mikil óvissa í alþjóðamálum gæti reynt á þjóðarbúið Viðskipti innlent Lýsa yfir verulegum áhyggjum af tvöföldun veiðigjalda Viðskipti innlent Aflinn verði verkaður annars staðar eftir breytingar stjórnarinnar Viðskipti innlent Allt að tvöfalda veiðigjöldin og segja útgerðina þola það vel Viðskipti innlent Fyrsta íslenska grænkera ostagerðin í hættu Viðskipti innlent Kemur nýr inn í fjármálastöðugleikanefnd Viðskipti innlent „Íslenskur sjávarútvegur er burðarás í atvinnulífinu“ Viðskipti innlent Macland gjaldþrota: „Bruninn fór með þetta“ Viðskipti innlent Fleiri fréttir Kemur nýr inn í fjármálastöðugleikanefnd Mikil óvissa í alþjóðamálum gæti reynt á þjóðarbúið Segir útlitið svart fyrir sjávarútveginn og breytingarnar illa unnar „Íslenskur sjávarútvegur er burðarás í atvinnulífinu“ Lýsa yfir verulegum áhyggjum af tvöföldun veiðigjalda Allt að tvöfalda veiðigjöldin og segja útgerðina þola það vel Aflinn verði verkaður annars staðar eftir breytingar stjórnarinnar Sækja á sjötta milljarð króna Laun eftir kjarasamningi „gervistéttarfélags“ sögð tugum þúsunda lægri Spá 1,8 prósent hagvexti í ár og 2,7 prósent verðbólgu á næsta ári Helgi fær ekki áheyrn Hæstaréttar Hans leiðir vinnu við mögulega sameiningu HA og Háskólans á Bifröst Hagnaður Isavia rúmir fimm milljarðar Aðalsteinn verður aðstoðarritsjóri við hlið systur sinnar Framkvæmdir Starbucks við Laugaveg langt komnar Arion lækkar vexti Kaupa hótel á tæpa tvo milljarða Bjóða fyrstu freyju 217 þúsund á mánuði og fimm veikindadaga á ári Hreiðar Már ráðinn forstjóri Eikar Hætta við Coda Terminal í Hafnarfirði Minnstu sparisjóðirnir hefja sameiningarviðræður Íslandsbanki breytir vöxtunum Sameina útibú TM og Landsbankans Hersir til Símans Furðar sig á að þurfa að stefna fyrrverandi ráðherra til vitnis Mariam til Wisefish Heinemann stilli innlendum birgjum upp við vegg Kaupir þróunarstarfsemi Xbrane á 3,6 milljarða Tekur við stöðu fjármálastjóra hjá Set ehf. Liv sakar Guðjón um sögufölsun: „Það stappar nærri siðblindu ef hann trúir þessu sjálfur“ Sjá meira