Andri Snær og útflutningurinn 21. október 2008 05:00 Jóhannes Geir Sigurgeirsson skrifar um áliðnað og útflutning Andri Snær rithöfundur skrifar gein í Fréttablaðið á laugardaginn var og fjallar um þjóðhagsleg áhrif áliðnaðarins á Íslandi. Andri segir að allir sem kunna heimilisbókahald geti sannreynt útreikninga sína. Við skulum skoða nokkrar af fullyrðingum Andra. 1. Andri hefur grein sína á fullyrðingunni um að orkuverð til almennings hafi verið hækkað. Ef litið er á almennan taxta frá RARIK þá borgaði fjölskylda sem keypti 4400 GWst af raforku (meðalheimilið) tæp 59 þúsund fyrir orkuna árið 1998 en þessi tala var komin niður í um 45 þúsund 2006. Báðar tölurnar eru á verðlagi 2006. Enda liggur fyrir að um árabil hefur heildsöluverð á raforku til innlendra dreifiveita hækkað minna en almennt verðlag. 2. Andri fullyrðir að Alcoa greiði 6 - 8 milljarða fyrir orkuna á ári. Ef tekið er mið af álverði og gengi ársins í ár; en í öðrum hlutum greinarinnar kemur fram að hann leggi gengisforsendur ársins til grundvallar útreikningum sínum; þá sýnist þeim sem þetta skrifar að Alcoa sé að greiða um 12-14 milljarða fyrir orkuna miðað við 340 þúsund tonna framleiðslu. 3. Andri segir að öll sú upphæð fari beint úr landi til að greiða skuldir Landsvirkjunar. Því er til að svara að miðað við meðalvexti af erlendum skuldum Landsvirkjunar síðustu ár þá eru erlendar vaxtagreiðslur vegna Kárahnjúkavirkjunar milli 4 og 5 milljarðar en sú tala fer lækkandi eftir því sem skuldirnar eru greiddar niður. Annað fer í laun og þjónustu sem fyrirtækið kaupir en stærstur hlutinn þó í að byggja upp verðmæta framtíðareign í orkuverum fyrirtækisins; en sú eign kemur á móti erlendum afborgunum og verður því eftir í landinu. Alveg á sama hátt og við eigum meira í húseignunum okkar eftir því sem við borgum lánin okkar niður. 4. Andri segir að nánast allar tekjur sjávarútvegs og ferðaiðnaðar verði eftir í landinu og virðist ekki reikna með að þessar greinar skuldi neitt erlendis. Lítum nánar á þetta. Þessar greinar flytja inn veiðarfæri og hráefni til vinnslu ásamt mörgu öðru í sjávarútveginum; kaffi og áfengi ásamt líni og húsbúnaði svo eitthvað sé nefnt í ferðaiðnaðinum. Að baki greinanna eru líka fjárfestingar; í skipum, vinnslustöðvum og hótelum þannig að fyrirtækin í þessum greinum skulda einnig peninga og þurfa að borga erlenda vexti.Útflutningsgreinar eru allar í innflutningiStaðreynd málsins er sú að meðaltal þess sem verður eftir í landinu af heildarútflutningi er um 50%. Þ.e. helmingurinn verður eftir í landinu; afgangurinn eru erlend aðföng í einhverju formi. Áður hefur verið nefnt að allar greinar greiða til viðbóta vexti af erlendum lánum sínum. Hvað hver einstök útflutningsgrein skilar til samfélagsins ræðst ekki af nettó hlutfallinu; þ.e. því sem verður hlutfallslega eftir í landinu.Það ræðst af flóknu samspili þátta eins og umfangi og vaxtamöguleikum; erlendum viðskiptasamböndum og hlutfallslegum yfirburðum. Þessir þættir endurspeglast í getu viðkomandi greina til að borga laun og fyrir önnur aðföng sem eru notuð. Þar hafa álfyrirtækin staðið fyrir sínu og vel það. Það sést m.a. á því að þegar verið er að skrifa þessar línur var að koma tilkynning frá Norðuráli um að fyrirtækið hyggist borga öllu starfsfólki sínu viðbótar mánaðarlaun vegna góðrar afkomu. Ef horft er til orkuverðsins síðustu ár þá er orkuverðið til álvera á Íslandi í góðu lagi í alþjóðlegum samanburði sem endurspeglast í því að allt bendir til þess að orkusalan til álframleiðslunnar borgi virkjanirnar niður hraðar en reiknað var með í upphafi.Samræmi í málflutningiVið skulum að lokum líta aðeins betur á útreikningana hans Andra. Ef notaður er sambærilegur mælikvarði á t.d. álframleiðsluna og sjávarútveginn þá gæti nettó verðmæti útfluttra sjávarafurða verið um 80% af útflutningsverðmætinu en á bilinu 35-40% í áliðnaðinum. Sundurliðun á reikningum Alcan í Straumsvík frá 2006 sýna t.d. að rúmlega 40% af tekjum fyrirtækisins fer í að borga innlendum aðilum.Það er því algjörlega fráleitt að einungis um 6-7% af útflutningstekjum Alcoa verði eftir í landinu en nánast allt í sjávarútvegi og ferðaiðnaði eins og Andri Snær heldur fram. Slíka niðurstöðu er ekki hægt að fá nema gera eins og Andri; segja að allt nema laun séu erlendur kostnaður í áliðnaðinum en að allar tekjur af erlendum ferðamönnum séu nettó í þjóðarbúið og einungis olían komi til frádráttar í sjávarútveginum. Engri af þessum greinum er greiði gerður með því að halda svona rökleysu fram.Höfundur er fyrrverandi stjórnarformaður Landsvirkjunar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Tímamót Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Menntun fyrir Hans Vögg Þuríður Magnúsína Björnsdóttir Skoðun Að sinna orkuþörf almennings Kristín Linda Árnadóttir Skoðun Landið helga? Ingólfur Steinsson Skoðun Kæri Grímur Grímsson – sakamaður gengur laus? Árni Guðmundsson Skoðun Opið bréf til valkyrjanna þriggja Björn Sævar Einarsson Skoðun Þarf alltaf að vera svín? Harpa Kristbergsdóttir Skoðun Forréttindablinda strákanna í Viðskiptaráði Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Er aukin fræðsla um kólesteról og mettaða fitu virkilega upplýsingaóreiða? Sigurður Örn Ragnarsson Skoðun Þegar Samtök verslunar og þjónustu vita betur Erna Bjarnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvað eru jólin fyrir þér? Hugrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Landið helga? Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Að sinna orkuþörf almennings Kristín Linda Árnadóttir skrifar Skoðun Tímamót Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Menntun fyrir Hans Vögg Þuríður Magnúsína Björnsdóttir skrifar Skoðun Þegar Samtök verslunar og þjónustu vita betur Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Dans verkalýðsleiðtoga í kringum gullkálfinn Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Jól í sól versus jóla í dimmu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi samgöngusáttmála fyrir Vestfirði Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Unnar Hermannsson,Halldór Halldórsson skrifar Skoðun Opið bréf til valkyrjanna þriggja Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Kæri Grímur Grímsson – sakamaður gengur laus? Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Er janúar leiðinlegasti mánuður ársins? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Svar við hótunum Eflingar Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Er aukin fræðsla um kólesteról og mettaða fitu virkilega upplýsingaóreiða? Sigurður Örn Ragnarsson skrifar Skoðun Manni verður kalt ef maður pissar í skóinn sinn Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Skautun eða tvíhyggja? Þóra Pétursdóttir skrifar Skoðun Egóið er í hégómanum Skúli S. Ólafsson skrifar Skoðun Dæmalaus málflutningur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grýtt eða greið leið? Þröstur Sæmundsson skrifar Skoðun Tímalína hörmulegra limlestinga og kvalafulls dauðastríðs háþróaðrar lífveru Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Hugleiðing um listamannalaun III Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Dæmalaust mál Sigursteinn Másson skrifar Skoðun „Stórfelldir og siðlausir fjármagnsflutningar“ - Áskorun á Ole Anton Bieltvedt Hjalti Þórisson skrifar Skoðun Tjáningarfrelsið, ábyrgð og Snorri Másson Bjarndís Helga Tómasdóttir ,Kári Garðarsson skrifar Skoðun Þegar Trölli stal atkvæðum Eyjólfur Ingvi Bjarnason skrifar Skoðun Forréttindablinda strákanna í Viðskiptaráði Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Tækifæri gervigreindar í menntun Páll Ásgeir Torfason skrifar Skoðun Sjálfstæð hugsun á tímum gervigreindar Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar er í einkarekstri Unnar Þór Sæmundsson skrifar Skoðun Er lítil samkeppni á fjármálamarkaði? Gústaf Steingrímsson skrifar Sjá meira
Jóhannes Geir Sigurgeirsson skrifar um áliðnað og útflutning Andri Snær rithöfundur skrifar gein í Fréttablaðið á laugardaginn var og fjallar um þjóðhagsleg áhrif áliðnaðarins á Íslandi. Andri segir að allir sem kunna heimilisbókahald geti sannreynt útreikninga sína. Við skulum skoða nokkrar af fullyrðingum Andra. 1. Andri hefur grein sína á fullyrðingunni um að orkuverð til almennings hafi verið hækkað. Ef litið er á almennan taxta frá RARIK þá borgaði fjölskylda sem keypti 4400 GWst af raforku (meðalheimilið) tæp 59 þúsund fyrir orkuna árið 1998 en þessi tala var komin niður í um 45 þúsund 2006. Báðar tölurnar eru á verðlagi 2006. Enda liggur fyrir að um árabil hefur heildsöluverð á raforku til innlendra dreifiveita hækkað minna en almennt verðlag. 2. Andri fullyrðir að Alcoa greiði 6 - 8 milljarða fyrir orkuna á ári. Ef tekið er mið af álverði og gengi ársins í ár; en í öðrum hlutum greinarinnar kemur fram að hann leggi gengisforsendur ársins til grundvallar útreikningum sínum; þá sýnist þeim sem þetta skrifar að Alcoa sé að greiða um 12-14 milljarða fyrir orkuna miðað við 340 þúsund tonna framleiðslu. 3. Andri segir að öll sú upphæð fari beint úr landi til að greiða skuldir Landsvirkjunar. Því er til að svara að miðað við meðalvexti af erlendum skuldum Landsvirkjunar síðustu ár þá eru erlendar vaxtagreiðslur vegna Kárahnjúkavirkjunar milli 4 og 5 milljarðar en sú tala fer lækkandi eftir því sem skuldirnar eru greiddar niður. Annað fer í laun og þjónustu sem fyrirtækið kaupir en stærstur hlutinn þó í að byggja upp verðmæta framtíðareign í orkuverum fyrirtækisins; en sú eign kemur á móti erlendum afborgunum og verður því eftir í landinu. Alveg á sama hátt og við eigum meira í húseignunum okkar eftir því sem við borgum lánin okkar niður. 4. Andri segir að nánast allar tekjur sjávarútvegs og ferðaiðnaðar verði eftir í landinu og virðist ekki reikna með að þessar greinar skuldi neitt erlendis. Lítum nánar á þetta. Þessar greinar flytja inn veiðarfæri og hráefni til vinnslu ásamt mörgu öðru í sjávarútveginum; kaffi og áfengi ásamt líni og húsbúnaði svo eitthvað sé nefnt í ferðaiðnaðinum. Að baki greinanna eru líka fjárfestingar; í skipum, vinnslustöðvum og hótelum þannig að fyrirtækin í þessum greinum skulda einnig peninga og þurfa að borga erlenda vexti.Útflutningsgreinar eru allar í innflutningiStaðreynd málsins er sú að meðaltal þess sem verður eftir í landinu af heildarútflutningi er um 50%. Þ.e. helmingurinn verður eftir í landinu; afgangurinn eru erlend aðföng í einhverju formi. Áður hefur verið nefnt að allar greinar greiða til viðbóta vexti af erlendum lánum sínum. Hvað hver einstök útflutningsgrein skilar til samfélagsins ræðst ekki af nettó hlutfallinu; þ.e. því sem verður hlutfallslega eftir í landinu.Það ræðst af flóknu samspili þátta eins og umfangi og vaxtamöguleikum; erlendum viðskiptasamböndum og hlutfallslegum yfirburðum. Þessir þættir endurspeglast í getu viðkomandi greina til að borga laun og fyrir önnur aðföng sem eru notuð. Þar hafa álfyrirtækin staðið fyrir sínu og vel það. Það sést m.a. á því að þegar verið er að skrifa þessar línur var að koma tilkynning frá Norðuráli um að fyrirtækið hyggist borga öllu starfsfólki sínu viðbótar mánaðarlaun vegna góðrar afkomu. Ef horft er til orkuverðsins síðustu ár þá er orkuverðið til álvera á Íslandi í góðu lagi í alþjóðlegum samanburði sem endurspeglast í því að allt bendir til þess að orkusalan til álframleiðslunnar borgi virkjanirnar niður hraðar en reiknað var með í upphafi.Samræmi í málflutningiVið skulum að lokum líta aðeins betur á útreikningana hans Andra. Ef notaður er sambærilegur mælikvarði á t.d. álframleiðsluna og sjávarútveginn þá gæti nettó verðmæti útfluttra sjávarafurða verið um 80% af útflutningsverðmætinu en á bilinu 35-40% í áliðnaðinum. Sundurliðun á reikningum Alcan í Straumsvík frá 2006 sýna t.d. að rúmlega 40% af tekjum fyrirtækisins fer í að borga innlendum aðilum.Það er því algjörlega fráleitt að einungis um 6-7% af útflutningstekjum Alcoa verði eftir í landinu en nánast allt í sjávarútvegi og ferðaiðnaði eins og Andri Snær heldur fram. Slíka niðurstöðu er ekki hægt að fá nema gera eins og Andri; segja að allt nema laun séu erlendur kostnaður í áliðnaðinum en að allar tekjur af erlendum ferðamönnum séu nettó í þjóðarbúið og einungis olían komi til frádráttar í sjávarútveginum. Engri af þessum greinum er greiði gerður með því að halda svona rökleysu fram.Höfundur er fyrrverandi stjórnarformaður Landsvirkjunar.
Er aukin fræðsla um kólesteról og mettaða fitu virkilega upplýsingaóreiða? Sigurður Örn Ragnarsson Skoðun
Skoðun Mikilvægi samgöngusáttmála fyrir Vestfirði Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Unnar Hermannsson,Halldór Halldórsson skrifar
Skoðun Er aukin fræðsla um kólesteról og mettaða fitu virkilega upplýsingaóreiða? Sigurður Örn Ragnarsson skrifar
Skoðun Tímalína hörmulegra limlestinga og kvalafulls dauðastríðs háþróaðrar lífveru Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun „Stórfelldir og siðlausir fjármagnsflutningar“ - Áskorun á Ole Anton Bieltvedt Hjalti Þórisson skrifar
Skoðun Tjáningarfrelsið, ábyrgð og Snorri Másson Bjarndís Helga Tómasdóttir ,Kári Garðarsson skrifar
Er aukin fræðsla um kólesteról og mettaða fitu virkilega upplýsingaóreiða? Sigurður Örn Ragnarsson Skoðun