Andri Snær og útflutningurinn 21. október 2008 05:00 Jóhannes Geir Sigurgeirsson skrifar um áliðnað og útflutning Andri Snær rithöfundur skrifar gein í Fréttablaðið á laugardaginn var og fjallar um þjóðhagsleg áhrif áliðnaðarins á Íslandi. Andri segir að allir sem kunna heimilisbókahald geti sannreynt útreikninga sína. Við skulum skoða nokkrar af fullyrðingum Andra. 1. Andri hefur grein sína á fullyrðingunni um að orkuverð til almennings hafi verið hækkað. Ef litið er á almennan taxta frá RARIK þá borgaði fjölskylda sem keypti 4400 GWst af raforku (meðalheimilið) tæp 59 þúsund fyrir orkuna árið 1998 en þessi tala var komin niður í um 45 þúsund 2006. Báðar tölurnar eru á verðlagi 2006. Enda liggur fyrir að um árabil hefur heildsöluverð á raforku til innlendra dreifiveita hækkað minna en almennt verðlag. 2. Andri fullyrðir að Alcoa greiði 6 - 8 milljarða fyrir orkuna á ári. Ef tekið er mið af álverði og gengi ársins í ár; en í öðrum hlutum greinarinnar kemur fram að hann leggi gengisforsendur ársins til grundvallar útreikningum sínum; þá sýnist þeim sem þetta skrifar að Alcoa sé að greiða um 12-14 milljarða fyrir orkuna miðað við 340 þúsund tonna framleiðslu. 3. Andri segir að öll sú upphæð fari beint úr landi til að greiða skuldir Landsvirkjunar. Því er til að svara að miðað við meðalvexti af erlendum skuldum Landsvirkjunar síðustu ár þá eru erlendar vaxtagreiðslur vegna Kárahnjúkavirkjunar milli 4 og 5 milljarðar en sú tala fer lækkandi eftir því sem skuldirnar eru greiddar niður. Annað fer í laun og þjónustu sem fyrirtækið kaupir en stærstur hlutinn þó í að byggja upp verðmæta framtíðareign í orkuverum fyrirtækisins; en sú eign kemur á móti erlendum afborgunum og verður því eftir í landinu. Alveg á sama hátt og við eigum meira í húseignunum okkar eftir því sem við borgum lánin okkar niður. 4. Andri segir að nánast allar tekjur sjávarútvegs og ferðaiðnaðar verði eftir í landinu og virðist ekki reikna með að þessar greinar skuldi neitt erlendis. Lítum nánar á þetta. Þessar greinar flytja inn veiðarfæri og hráefni til vinnslu ásamt mörgu öðru í sjávarútveginum; kaffi og áfengi ásamt líni og húsbúnaði svo eitthvað sé nefnt í ferðaiðnaðinum. Að baki greinanna eru líka fjárfestingar; í skipum, vinnslustöðvum og hótelum þannig að fyrirtækin í þessum greinum skulda einnig peninga og þurfa að borga erlenda vexti.Útflutningsgreinar eru allar í innflutningiStaðreynd málsins er sú að meðaltal þess sem verður eftir í landinu af heildarútflutningi er um 50%. Þ.e. helmingurinn verður eftir í landinu; afgangurinn eru erlend aðföng í einhverju formi. Áður hefur verið nefnt að allar greinar greiða til viðbóta vexti af erlendum lánum sínum. Hvað hver einstök útflutningsgrein skilar til samfélagsins ræðst ekki af nettó hlutfallinu; þ.e. því sem verður hlutfallslega eftir í landinu.Það ræðst af flóknu samspili þátta eins og umfangi og vaxtamöguleikum; erlendum viðskiptasamböndum og hlutfallslegum yfirburðum. Þessir þættir endurspeglast í getu viðkomandi greina til að borga laun og fyrir önnur aðföng sem eru notuð. Þar hafa álfyrirtækin staðið fyrir sínu og vel það. Það sést m.a. á því að þegar verið er að skrifa þessar línur var að koma tilkynning frá Norðuráli um að fyrirtækið hyggist borga öllu starfsfólki sínu viðbótar mánaðarlaun vegna góðrar afkomu. Ef horft er til orkuverðsins síðustu ár þá er orkuverðið til álvera á Íslandi í góðu lagi í alþjóðlegum samanburði sem endurspeglast í því að allt bendir til þess að orkusalan til álframleiðslunnar borgi virkjanirnar niður hraðar en reiknað var með í upphafi.Samræmi í málflutningiVið skulum að lokum líta aðeins betur á útreikningana hans Andra. Ef notaður er sambærilegur mælikvarði á t.d. álframleiðsluna og sjávarútveginn þá gæti nettó verðmæti útfluttra sjávarafurða verið um 80% af útflutningsverðmætinu en á bilinu 35-40% í áliðnaðinum. Sundurliðun á reikningum Alcan í Straumsvík frá 2006 sýna t.d. að rúmlega 40% af tekjum fyrirtækisins fer í að borga innlendum aðilum.Það er því algjörlega fráleitt að einungis um 6-7% af útflutningstekjum Alcoa verði eftir í landinu en nánast allt í sjávarútvegi og ferðaiðnaði eins og Andri Snær heldur fram. Slíka niðurstöðu er ekki hægt að fá nema gera eins og Andri; segja að allt nema laun séu erlendur kostnaður í áliðnaðinum en að allar tekjur af erlendum ferðamönnum séu nettó í þjóðarbúið og einungis olían komi til frádráttar í sjávarútveginum. Engri af þessum greinum er greiði gerður með því að halda svona rökleysu fram.Höfundur er fyrrverandi stjórnarformaður Landsvirkjunar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson Skoðun Sakar aðra um það sem hún gerir sjálf Sigurjón Þórðarson Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Fiskeldi og samfélagsábyrgð Eyjólfur Ármannsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvernig er staða lesblindra á Íslandi? Guðmundur S. Johnsen skrifar Skoðun Sakar aðra um það sem hún gerir sjálf Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald skrifar Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson skrifar Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé skrifar Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason skrifar Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Að byggja upp á Bakka Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Fiskeldi og samfélagsábyrgð Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Pólitískt raunsæi og utanríkisstefna Íslands Ragnar Anthony Antonsson Gambrell skrifar Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Raforkuverð: Stórnotendur og almenningur Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Sjá meira
Jóhannes Geir Sigurgeirsson skrifar um áliðnað og útflutning Andri Snær rithöfundur skrifar gein í Fréttablaðið á laugardaginn var og fjallar um þjóðhagsleg áhrif áliðnaðarins á Íslandi. Andri segir að allir sem kunna heimilisbókahald geti sannreynt útreikninga sína. Við skulum skoða nokkrar af fullyrðingum Andra. 1. Andri hefur grein sína á fullyrðingunni um að orkuverð til almennings hafi verið hækkað. Ef litið er á almennan taxta frá RARIK þá borgaði fjölskylda sem keypti 4400 GWst af raforku (meðalheimilið) tæp 59 þúsund fyrir orkuna árið 1998 en þessi tala var komin niður í um 45 þúsund 2006. Báðar tölurnar eru á verðlagi 2006. Enda liggur fyrir að um árabil hefur heildsöluverð á raforku til innlendra dreifiveita hækkað minna en almennt verðlag. 2. Andri fullyrðir að Alcoa greiði 6 - 8 milljarða fyrir orkuna á ári. Ef tekið er mið af álverði og gengi ársins í ár; en í öðrum hlutum greinarinnar kemur fram að hann leggi gengisforsendur ársins til grundvallar útreikningum sínum; þá sýnist þeim sem þetta skrifar að Alcoa sé að greiða um 12-14 milljarða fyrir orkuna miðað við 340 þúsund tonna framleiðslu. 3. Andri segir að öll sú upphæð fari beint úr landi til að greiða skuldir Landsvirkjunar. Því er til að svara að miðað við meðalvexti af erlendum skuldum Landsvirkjunar síðustu ár þá eru erlendar vaxtagreiðslur vegna Kárahnjúkavirkjunar milli 4 og 5 milljarðar en sú tala fer lækkandi eftir því sem skuldirnar eru greiddar niður. Annað fer í laun og þjónustu sem fyrirtækið kaupir en stærstur hlutinn þó í að byggja upp verðmæta framtíðareign í orkuverum fyrirtækisins; en sú eign kemur á móti erlendum afborgunum og verður því eftir í landinu. Alveg á sama hátt og við eigum meira í húseignunum okkar eftir því sem við borgum lánin okkar niður. 4. Andri segir að nánast allar tekjur sjávarútvegs og ferðaiðnaðar verði eftir í landinu og virðist ekki reikna með að þessar greinar skuldi neitt erlendis. Lítum nánar á þetta. Þessar greinar flytja inn veiðarfæri og hráefni til vinnslu ásamt mörgu öðru í sjávarútveginum; kaffi og áfengi ásamt líni og húsbúnaði svo eitthvað sé nefnt í ferðaiðnaðinum. Að baki greinanna eru líka fjárfestingar; í skipum, vinnslustöðvum og hótelum þannig að fyrirtækin í þessum greinum skulda einnig peninga og þurfa að borga erlenda vexti.Útflutningsgreinar eru allar í innflutningiStaðreynd málsins er sú að meðaltal þess sem verður eftir í landinu af heildarútflutningi er um 50%. Þ.e. helmingurinn verður eftir í landinu; afgangurinn eru erlend aðföng í einhverju formi. Áður hefur verið nefnt að allar greinar greiða til viðbóta vexti af erlendum lánum sínum. Hvað hver einstök útflutningsgrein skilar til samfélagsins ræðst ekki af nettó hlutfallinu; þ.e. því sem verður hlutfallslega eftir í landinu.Það ræðst af flóknu samspili þátta eins og umfangi og vaxtamöguleikum; erlendum viðskiptasamböndum og hlutfallslegum yfirburðum. Þessir þættir endurspeglast í getu viðkomandi greina til að borga laun og fyrir önnur aðföng sem eru notuð. Þar hafa álfyrirtækin staðið fyrir sínu og vel það. Það sést m.a. á því að þegar verið er að skrifa þessar línur var að koma tilkynning frá Norðuráli um að fyrirtækið hyggist borga öllu starfsfólki sínu viðbótar mánaðarlaun vegna góðrar afkomu. Ef horft er til orkuverðsins síðustu ár þá er orkuverðið til álvera á Íslandi í góðu lagi í alþjóðlegum samanburði sem endurspeglast í því að allt bendir til þess að orkusalan til álframleiðslunnar borgi virkjanirnar niður hraðar en reiknað var með í upphafi.Samræmi í málflutningiVið skulum að lokum líta aðeins betur á útreikningana hans Andra. Ef notaður er sambærilegur mælikvarði á t.d. álframleiðsluna og sjávarútveginn þá gæti nettó verðmæti útfluttra sjávarafurða verið um 80% af útflutningsverðmætinu en á bilinu 35-40% í áliðnaðinum. Sundurliðun á reikningum Alcan í Straumsvík frá 2006 sýna t.d. að rúmlega 40% af tekjum fyrirtækisins fer í að borga innlendum aðilum.Það er því algjörlega fráleitt að einungis um 6-7% af útflutningstekjum Alcoa verði eftir í landinu en nánast allt í sjávarútvegi og ferðaiðnaði eins og Andri Snær heldur fram. Slíka niðurstöðu er ekki hægt að fá nema gera eins og Andri; segja að allt nema laun séu erlendur kostnaður í áliðnaðinum en að allar tekjur af erlendum ferðamönnum séu nettó í þjóðarbúið og einungis olían komi til frádráttar í sjávarútveginum. Engri af þessum greinum er greiði gerður með því að halda svona rökleysu fram.Höfundur er fyrrverandi stjórnarformaður Landsvirkjunar.
Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun
Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun
Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar
Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun
Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun