Lofuðu mörgu en gerðu fátt 21. apríl 2010 03:15 Þrír ráðherrar og þrír seðlabankastjórar skrifuðu undir skjalið. Íslensk stjórnvöld lofuðu í maí 2008 að minnka bankakerfið og breyta lánareglum Íbúðalánasjóðs. Norrænu seðlabankarnir voru tortryggnir. Íslenska bankakerfið var allt of stórt fyrir landið og stjórnvöld gerðu lítið sem ekkert til að breyta þeirri staðreynd. Þetta er ein af meginniðurstöðum rannsóknarnefndarinnar. Nefndin gagnrýnir sérstaklega að í stjórnarsáttmála ríkisstjórnar Samfylkingar og Sjálfstæðisflokksins er gert ráð fyrir enn frekari útrás bankanna. Þessi staðreynd virtist öllum ljós, nema kannski Íslendingum sjálfum, í ársbyrjun 2008. Seðlabanki Íslands kom hvarvetna að lokuðum dyrum þegar hann óskaði eftir gjaldmiðlaskiptasamningum við systurstofnanir sínar víða um heim. Í maí var svo komið að allir höfðu snúið baki við Íslendingum nema norrænu þjóðirnar. Þær settu hins vegar strangar kröfur. Davíð Oddsson seðlabankastjóri hitti norræna kollega sína í Ósló 14. maí og lagði hart að þeim að lána íslenska seðlabankanum fé svo hægt væri að styrkja gjaldeyrisvaraforðann. Í skýrslunni kemur fram að bankastjórar norrænu seðlabankanna efuðust um að ríkisstjórn Íslands tæki á aðsteðjandi vanda. Ekkert dygði minna en uppáskrift ráðherra þar um. Að lokum var hringt í Geir H. Haarde forsætisráðherra og þrír ráðherrar undirrituðu samning um aðgerðir 15. maí. Þar var kveðið á um ábyrga stefnu í ríkisfjármálum annars vegar og hins vegar um Íbúðalánasjóð. Það dugði þó ekki til og forsætisráðherra gaf út yfirlýsingu daginn eftir. Í henni segir að stjórnvöld muni „stuðla að auknum hagvexti og skipulagsbreytingum á íslenska hagkerfinu með það fyrir augum að treysta efnahagslegan stöðugleika“. Þar segir einnig að til þess að bæta virkni peningamálastefnunnar muni ríkisstjórnin „þegar undirbúa og birta trúverðuga áætlun um umbætur og breytingar á skipulagi Íbúðalánasjóð“. Skemmst er frá því að segja að ekkert gekk að minnka bankana. Hvað Íbúðalánasjóð varðar er á málaskrá Alþingis, fyrir haustið 2008, að finna frumvarp frá Jóhönnu Sigurðardóttur félagsmálaráðherra um breytingar á lögum um húsnæðismál. Það hafði ekki verið lagt fram þegar hrunið varð. Skýrsluhöfundar fara ekki í grafgötur með það að loforðin, eða öllu heldur skortur á efndum, hafi haft áhrif til hins verra gagnvart frændþjóðunum á Norðurlöndunum. „Þegar lítið varð um efndir á fyrrnefndum loforðum af hálfu ríkisstjórnarinnar sumarið 2008 bætti hún gráu ofan á svart. Verður ekki annað séð en að þegar þetta aðgerðaleysi bættist við það viðhorf sem áður hafði verið uppi á vettvangi erlendra seðlabanka gagnvart Íslandi hafi íslensk stjórnvöld verið orðin mjög einangruð að þessu leyti á alþjóðavettvangi og þar með átt í fá hús að venda þegar kom að falli íslensku bankanna í október 2008.“ kolbeinn@frettabladid.is Mest lesið Trump hrósaði forsetanum fyrir færni í eigin móðurmáli Erlent Tveir menn fjárkúguðu ungan dreng Innlent Mátti ekki lána sér pening úr eigin fyrirtæki Innlent Metnaðarfullar malbikunarauglýsingar hluti af væb-kúltúrnum Innlent Hlýnar um helgina Veður Pilturinn er fundinn Innlent Fundu jöklafýlu í Þórsmörk vegna hlaupsins Innlent Aðilar „einfaldlega ekki tilbúnir að teygja sig nógu langt“ Innlent Sjúklingar óttist dómhörku vegna þyngdarstjórnunarlyfja Innlent Vill hefna vinar síns Bolsonaro með 50 prósenta tollum á Brasilíu Erlent Fleiri fréttir Aðilar „einfaldlega ekki tilbúnir að teygja sig nógu langt“ Tveir menn fjárkúguðu ungan dreng Fundu jöklafýlu í Þórsmörk vegna hlaupsins Metnaðarfullar malbikunarauglýsingar hluti af væb-kúltúrnum Mátti ekki lána sér pening úr eigin fyrirtæki Pilturinn er fundinn „Skýr vísbending um að gera þurfi betur í málefnum erlendra barna“ Sjúklingar óttist dómhörku vegna þyngdarstjórnunarlyfja „Það er engin ástæða til að gefast upp“ Reiðarslag fyrir Landsvirkjun, kjarnorkukafbátur og heimsfræg íslensk kisa „Í næstu umferð fara hlutirnir í gegn“ Tilkynnt um buxnalausan mann og stolinn pizzaofn „Það er enginn svartur listi hjá okkur“ Davíð hafi lagt Golíat Hlaup er hafið úr Mýrdalsjökli Ökumaður bifhjólsins látinn Dettifoss vélarvana úti á ballarhafi Flugvél snúið við vegna bilunar „Enn ein viðurkenning að það má brjóta á fötluðu fólki“ Ógeðsleg aðkoma að íbúðinni eftir Airbnb-gesti Óska eftir vitnum: Missti stjórn og hafnaði á vegriði Bíða niðurstaðna um magakveisuna á Laugarvatni Dómurinn vonbrigði en virkjunin ekki út úr myndinni Kona á fimmtugsaldri í haldi vegna hnífstunguárásar „Nú verður að hafa hraðar hendur“ Hvammsvirkjun í uppnámi og ókyrrð hjá Play Hæstiréttur hafnar Hvammsvirkjun Inga Sæland með galsa á þingi í nótt „Orðaskiftismetið tikið“ Bifhjólamaðurinn „mikið slasaður“ Sjá meira
Íslensk stjórnvöld lofuðu í maí 2008 að minnka bankakerfið og breyta lánareglum Íbúðalánasjóðs. Norrænu seðlabankarnir voru tortryggnir. Íslenska bankakerfið var allt of stórt fyrir landið og stjórnvöld gerðu lítið sem ekkert til að breyta þeirri staðreynd. Þetta er ein af meginniðurstöðum rannsóknarnefndarinnar. Nefndin gagnrýnir sérstaklega að í stjórnarsáttmála ríkisstjórnar Samfylkingar og Sjálfstæðisflokksins er gert ráð fyrir enn frekari útrás bankanna. Þessi staðreynd virtist öllum ljós, nema kannski Íslendingum sjálfum, í ársbyrjun 2008. Seðlabanki Íslands kom hvarvetna að lokuðum dyrum þegar hann óskaði eftir gjaldmiðlaskiptasamningum við systurstofnanir sínar víða um heim. Í maí var svo komið að allir höfðu snúið baki við Íslendingum nema norrænu þjóðirnar. Þær settu hins vegar strangar kröfur. Davíð Oddsson seðlabankastjóri hitti norræna kollega sína í Ósló 14. maí og lagði hart að þeim að lána íslenska seðlabankanum fé svo hægt væri að styrkja gjaldeyrisvaraforðann. Í skýrslunni kemur fram að bankastjórar norrænu seðlabankanna efuðust um að ríkisstjórn Íslands tæki á aðsteðjandi vanda. Ekkert dygði minna en uppáskrift ráðherra þar um. Að lokum var hringt í Geir H. Haarde forsætisráðherra og þrír ráðherrar undirrituðu samning um aðgerðir 15. maí. Þar var kveðið á um ábyrga stefnu í ríkisfjármálum annars vegar og hins vegar um Íbúðalánasjóð. Það dugði þó ekki til og forsætisráðherra gaf út yfirlýsingu daginn eftir. Í henni segir að stjórnvöld muni „stuðla að auknum hagvexti og skipulagsbreytingum á íslenska hagkerfinu með það fyrir augum að treysta efnahagslegan stöðugleika“. Þar segir einnig að til þess að bæta virkni peningamálastefnunnar muni ríkisstjórnin „þegar undirbúa og birta trúverðuga áætlun um umbætur og breytingar á skipulagi Íbúðalánasjóð“. Skemmst er frá því að segja að ekkert gekk að minnka bankana. Hvað Íbúðalánasjóð varðar er á málaskrá Alþingis, fyrir haustið 2008, að finna frumvarp frá Jóhönnu Sigurðardóttur félagsmálaráðherra um breytingar á lögum um húsnæðismál. Það hafði ekki verið lagt fram þegar hrunið varð. Skýrsluhöfundar fara ekki í grafgötur með það að loforðin, eða öllu heldur skortur á efndum, hafi haft áhrif til hins verra gagnvart frændþjóðunum á Norðurlöndunum. „Þegar lítið varð um efndir á fyrrnefndum loforðum af hálfu ríkisstjórnarinnar sumarið 2008 bætti hún gráu ofan á svart. Verður ekki annað séð en að þegar þetta aðgerðaleysi bættist við það viðhorf sem áður hafði verið uppi á vettvangi erlendra seðlabanka gagnvart Íslandi hafi íslensk stjórnvöld verið orðin mjög einangruð að þessu leyti á alþjóðavettvangi og þar með átt í fá hús að venda þegar kom að falli íslensku bankanna í október 2008.“ kolbeinn@frettabladid.is
Mest lesið Trump hrósaði forsetanum fyrir færni í eigin móðurmáli Erlent Tveir menn fjárkúguðu ungan dreng Innlent Mátti ekki lána sér pening úr eigin fyrirtæki Innlent Metnaðarfullar malbikunarauglýsingar hluti af væb-kúltúrnum Innlent Hlýnar um helgina Veður Pilturinn er fundinn Innlent Fundu jöklafýlu í Þórsmörk vegna hlaupsins Innlent Aðilar „einfaldlega ekki tilbúnir að teygja sig nógu langt“ Innlent Sjúklingar óttist dómhörku vegna þyngdarstjórnunarlyfja Innlent Vill hefna vinar síns Bolsonaro með 50 prósenta tollum á Brasilíu Erlent Fleiri fréttir Aðilar „einfaldlega ekki tilbúnir að teygja sig nógu langt“ Tveir menn fjárkúguðu ungan dreng Fundu jöklafýlu í Þórsmörk vegna hlaupsins Metnaðarfullar malbikunarauglýsingar hluti af væb-kúltúrnum Mátti ekki lána sér pening úr eigin fyrirtæki Pilturinn er fundinn „Skýr vísbending um að gera þurfi betur í málefnum erlendra barna“ Sjúklingar óttist dómhörku vegna þyngdarstjórnunarlyfja „Það er engin ástæða til að gefast upp“ Reiðarslag fyrir Landsvirkjun, kjarnorkukafbátur og heimsfræg íslensk kisa „Í næstu umferð fara hlutirnir í gegn“ Tilkynnt um buxnalausan mann og stolinn pizzaofn „Það er enginn svartur listi hjá okkur“ Davíð hafi lagt Golíat Hlaup er hafið úr Mýrdalsjökli Ökumaður bifhjólsins látinn Dettifoss vélarvana úti á ballarhafi Flugvél snúið við vegna bilunar „Enn ein viðurkenning að það má brjóta á fötluðu fólki“ Ógeðsleg aðkoma að íbúðinni eftir Airbnb-gesti Óska eftir vitnum: Missti stjórn og hafnaði á vegriði Bíða niðurstaðna um magakveisuna á Laugarvatni Dómurinn vonbrigði en virkjunin ekki út úr myndinni Kona á fimmtugsaldri í haldi vegna hnífstunguárásar „Nú verður að hafa hraðar hendur“ Hvammsvirkjun í uppnámi og ókyrrð hjá Play Hæstiréttur hafnar Hvammsvirkjun Inga Sæland með galsa á þingi í nótt „Orðaskiftismetið tikið“ Bifhjólamaðurinn „mikið slasaður“ Sjá meira