Borðum ekki útsæðið Kristín Ingólfsdóttir skrifar 31. október 2013 06:00 Við Íslendingar byggjum afkomu okkar og velsæld á nýtingu auðlinda og í vaxandi mæli á hugviti og þekkingariðnaði. Þekking er grundvöllur áframhaldandi aukinnar verðmætasköpunar, hvort sem litið er til hefðbundinna atvinnugreina eða sköpunar nýrra tækifæra. Ríki og sveitarfélög, sem halda utan um samneyslu okkar, hafa orðið fyrir miklum samdrætti í tekjum frá hruni og verða að forgangsraða verkefnum. Þá er mikilvægt að tvö meginsjónarmið verði látin ráða. Annars vegar að tryggja lágmarksöryggi landsmanna hvað varðar t.d. heilbrigðisþjónustu, félagslegan stuðning og löggæslu. Hins vegar að skapa grundvöll til sóknar með því að efla með öllum ráðum menntakerfi og vísindastarfsemi. Það er forsenda þess að unnt sé að skapa aukin verðmæti. Háskóli Íslands vinnur eftir skýrum markmiðum um verðmætasköpun. Þau miða annars vegar að menntun fólks til starfa í öllum megingreinum atvinnulífsins, þar með talið heilbrigðisþjónustu, menntakerfi, verkfræði- og tæknigreinum, menningargreinum, stjórnun og félagsþjónustu. Hins vegar er meginmarkmið í starfi skólans að efla þekkingar- og verðmætasköpun gegnum vísindastarf.Vísindi og verðmætasköpun Eftir niðurskurð fjárveitinga í kjölfar efnahagshruns, hefur rekstri Háskóla Íslands verið haldið innan ramma fjárlaga með lækkun kostnaðar og ströngu aðhaldi. Skólinn leggur einnig mikla áherslu á að sækja styrki úr samkeppnissjóðum til að tryggja framgang vísindastarfs. Árangur þeirrar sóknar byggist á markvissri uppbyggingu rannsóknastarfs við skólann undanfarin ár og áratugi. Vísindamenn Háskóla Íslands afla nú um 1,8 milljarða króna á ári úr alþjóðlegum samkeppnissjóðum, sem koma inn í íslenska hagkerfið sem gjaldeyristekjur. Styrkirnir eru notaðir til tækjakaupa, rekstrar og til að greiða laun vegna nýrra starfa. Leiðandi einstaklingar og hópar innan skólans eru í sívaxandi mæli gjaldgengir í þessari hörðu alþjóðlegu samkeppni. Meðal verkefna við HÍ sem njóta erlendra styrkja má nefna rannsóknir í eldfjallafræði o.fl. greinum jarðvísinda, rannsóknir á krabbameini og árangursríkari lyfjagjöf, hugbúnaðarþróun fyrir hópslysaáætlanir, rannsóknir á öryggi neysluvatns og á sviðum fjarkönnunar, fiskveiðistjórnunar, fötlunarfræði, nanótækni, stjórnmálafræði og leit að lyfjavirkum efnum í hafi. Rannsóknarstarfsemin skapar þannig sjálf miklar gjaldeyristekjur og verkefnin leiða í kjölfarið til verðmætasköpunar á mörgum sviðum atvinnulífs. Auk þessara fjármuna kemur svipuð fjárhæð í erlendum gjaldeyri inn í landið vegna þátttöku vísindamanna HÍ í verkefnum annarra innlendra stofnana og fyrirtækja. Þannig má ætla að vísindastarfsemi við skólann skapi á fjórða milljarð króna í beinar gjaldeyristekjur. Fjárhæðir rannsóknastyrkja til HÍ úr innlendum samkeppnissjóðum eru mun lægri en úr þeim erlendu. Þannig veitti Rannsóknasjóður Vísinda- og tækniráðs samtals 416 mkr. til íslenska vísindasamfélagsins í heild árið 2012. Hlutdeild vísindamanna HÍ var 315 mkr. Þótt styrkirnir séu verulega lægri en þeir erlendu, skipta þeir sköpum, ekki síst fyrir unga vísindamenn. Verkefnin eru styrkt í harðri samkeppni og leiða til nýrrar þekkingar. Oft eru þeir grundvöllur þess að hægt sé að sækja erlent styrktarfé. Á síðasta ári voru veitt 5 einkaleyfi sem byggjast á rannsóknum vísindamanna HÍ. Þau eru á sviðum lyfjafræði, augnlæknisfræði, eðlisfræði, rafmagns- og tölvuverkfræði og fjarkönnunar. Einkaleyfi sem þessi hafa leitt til stofnunar tveggja sprotafyrirtækja á ári að meðaltali undanfarin 5 ár. Velta sprotafyrirtækja sem stofnuð hafa verið á grunni rannsókna starfsfólks og stúdenta við HÍ er á annan milljarð króna og þau veita 150 manns vinnu.Útsæði í harðindum Lykillinn að því að geta sótt sértekjur í harðri og vaxandi samkeppni er að geta styrkt innviði – aðbúnað, mannafla, rekstrarfé. Í fjárlagafrumvarpi 2014 er gert ráð fyrir niðurskurði fjárveitinga til HÍ sjötta árið í röð. Á sama tíma hefur nemendum fjölgað verulega og samkvæmt frumvarpinu vantar fjárframlag vegna 350 nemenda sem stunda fullt nám, eða um 200 mkr. Skrásetningargjöld sem stúdentar greiða verða hækkuð, en einungis hluti hækkunarinnar skilar sér til skólans, eða 39 mkr. af 180 mkr. Þessu verður að breyta. Ennfremur mun skerðing framlaga til samkeppnissjóða Vísinda- og tækniráðs hafa veruleg áhrif á starf skólans af ástæðum sem raktar eru hér að ofan. Þegar kartöfluuppskera brást á Írlandi á 19. öld neyddust Írar til að borða útsæði næsta árs. Fyrir vikið leiddi uppskerubresturinn til langvarandi hungursneyðar og fólksflótta. Þegar harðnar á dalnum er mikilvægt að horfast í augu við kaldan veruleikann eins og hann blasir við. En það er jafn mikilvægt að hugsa fyrir morgundeginum og skynja þau tækifæri sem eru til að vinna sig út úr þröngri stöðu. Við megum ekki ganga svo nærri háskólastarfinu að við borðum útsæðið sem á að skapa okkur framtíðarviðurværi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal Skoðun Mega bara íslenskir karlmenn nauðga konum á Íslandi? Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann Skoðun „Þessu er alltaf lofað fyrir kosningar en alltaf svikið“ Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Sjá meira
Við Íslendingar byggjum afkomu okkar og velsæld á nýtingu auðlinda og í vaxandi mæli á hugviti og þekkingariðnaði. Þekking er grundvöllur áframhaldandi aukinnar verðmætasköpunar, hvort sem litið er til hefðbundinna atvinnugreina eða sköpunar nýrra tækifæra. Ríki og sveitarfélög, sem halda utan um samneyslu okkar, hafa orðið fyrir miklum samdrætti í tekjum frá hruni og verða að forgangsraða verkefnum. Þá er mikilvægt að tvö meginsjónarmið verði látin ráða. Annars vegar að tryggja lágmarksöryggi landsmanna hvað varðar t.d. heilbrigðisþjónustu, félagslegan stuðning og löggæslu. Hins vegar að skapa grundvöll til sóknar með því að efla með öllum ráðum menntakerfi og vísindastarfsemi. Það er forsenda þess að unnt sé að skapa aukin verðmæti. Háskóli Íslands vinnur eftir skýrum markmiðum um verðmætasköpun. Þau miða annars vegar að menntun fólks til starfa í öllum megingreinum atvinnulífsins, þar með talið heilbrigðisþjónustu, menntakerfi, verkfræði- og tæknigreinum, menningargreinum, stjórnun og félagsþjónustu. Hins vegar er meginmarkmið í starfi skólans að efla þekkingar- og verðmætasköpun gegnum vísindastarf.Vísindi og verðmætasköpun Eftir niðurskurð fjárveitinga í kjölfar efnahagshruns, hefur rekstri Háskóla Íslands verið haldið innan ramma fjárlaga með lækkun kostnaðar og ströngu aðhaldi. Skólinn leggur einnig mikla áherslu á að sækja styrki úr samkeppnissjóðum til að tryggja framgang vísindastarfs. Árangur þeirrar sóknar byggist á markvissri uppbyggingu rannsóknastarfs við skólann undanfarin ár og áratugi. Vísindamenn Háskóla Íslands afla nú um 1,8 milljarða króna á ári úr alþjóðlegum samkeppnissjóðum, sem koma inn í íslenska hagkerfið sem gjaldeyristekjur. Styrkirnir eru notaðir til tækjakaupa, rekstrar og til að greiða laun vegna nýrra starfa. Leiðandi einstaklingar og hópar innan skólans eru í sívaxandi mæli gjaldgengir í þessari hörðu alþjóðlegu samkeppni. Meðal verkefna við HÍ sem njóta erlendra styrkja má nefna rannsóknir í eldfjallafræði o.fl. greinum jarðvísinda, rannsóknir á krabbameini og árangursríkari lyfjagjöf, hugbúnaðarþróun fyrir hópslysaáætlanir, rannsóknir á öryggi neysluvatns og á sviðum fjarkönnunar, fiskveiðistjórnunar, fötlunarfræði, nanótækni, stjórnmálafræði og leit að lyfjavirkum efnum í hafi. Rannsóknarstarfsemin skapar þannig sjálf miklar gjaldeyristekjur og verkefnin leiða í kjölfarið til verðmætasköpunar á mörgum sviðum atvinnulífs. Auk þessara fjármuna kemur svipuð fjárhæð í erlendum gjaldeyri inn í landið vegna þátttöku vísindamanna HÍ í verkefnum annarra innlendra stofnana og fyrirtækja. Þannig má ætla að vísindastarfsemi við skólann skapi á fjórða milljarð króna í beinar gjaldeyristekjur. Fjárhæðir rannsóknastyrkja til HÍ úr innlendum samkeppnissjóðum eru mun lægri en úr þeim erlendu. Þannig veitti Rannsóknasjóður Vísinda- og tækniráðs samtals 416 mkr. til íslenska vísindasamfélagsins í heild árið 2012. Hlutdeild vísindamanna HÍ var 315 mkr. Þótt styrkirnir séu verulega lægri en þeir erlendu, skipta þeir sköpum, ekki síst fyrir unga vísindamenn. Verkefnin eru styrkt í harðri samkeppni og leiða til nýrrar þekkingar. Oft eru þeir grundvöllur þess að hægt sé að sækja erlent styrktarfé. Á síðasta ári voru veitt 5 einkaleyfi sem byggjast á rannsóknum vísindamanna HÍ. Þau eru á sviðum lyfjafræði, augnlæknisfræði, eðlisfræði, rafmagns- og tölvuverkfræði og fjarkönnunar. Einkaleyfi sem þessi hafa leitt til stofnunar tveggja sprotafyrirtækja á ári að meðaltali undanfarin 5 ár. Velta sprotafyrirtækja sem stofnuð hafa verið á grunni rannsókna starfsfólks og stúdenta við HÍ er á annan milljarð króna og þau veita 150 manns vinnu.Útsæði í harðindum Lykillinn að því að geta sótt sértekjur í harðri og vaxandi samkeppni er að geta styrkt innviði – aðbúnað, mannafla, rekstrarfé. Í fjárlagafrumvarpi 2014 er gert ráð fyrir niðurskurði fjárveitinga til HÍ sjötta árið í röð. Á sama tíma hefur nemendum fjölgað verulega og samkvæmt frumvarpinu vantar fjárframlag vegna 350 nemenda sem stunda fullt nám, eða um 200 mkr. Skrásetningargjöld sem stúdentar greiða verða hækkuð, en einungis hluti hækkunarinnar skilar sér til skólans, eða 39 mkr. af 180 mkr. Þessu verður að breyta. Ennfremur mun skerðing framlaga til samkeppnissjóða Vísinda- og tækniráðs hafa veruleg áhrif á starf skólans af ástæðum sem raktar eru hér að ofan. Þegar kartöfluuppskera brást á Írlandi á 19. öld neyddust Írar til að borða útsæði næsta árs. Fyrir vikið leiddi uppskerubresturinn til langvarandi hungursneyðar og fólksflótta. Þegar harðnar á dalnum er mikilvægt að horfast í augu við kaldan veruleikann eins og hann blasir við. En það er jafn mikilvægt að hugsa fyrir morgundeginum og skynja þau tækifæri sem eru til að vinna sig út úr þröngri stöðu. Við megum ekki ganga svo nærri háskólastarfinu að við borðum útsæðið sem á að skapa okkur framtíðarviðurværi.
Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun
Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun