Fæðuóþol og Food Detective Anna Ragna Magnúsardóttir skrifar 2. nóvember 2013 06:00 Þann 10. október síðastliðinn fylgdi Fréttablaðinu sérblaðið Gengur vel. Þar var heilsíðuauglýsing frá fyrirtækinu Heilsanheim.is. Auglýst var greiningartækið Food Detective sem á með mælingu á IgG4 mótefninu í blóði að geta greint óþolsvalda úr fæðu. Mælinguna á hver sem er að geta framkvæmt heima hjá sér. Einnig voru í auglýsingunni gefin upp nöfn fjórtán meðferðaraðila sem framkvæma fæðuóþolsmælingu með Food Detective greiningartækinu og gefa í kjölfarið leiðbeiningar um hvernig best er að forðast óþolsvaldana, og hvað óhætt er að borða í staðinn. Vandaðar vísindarannsóknir hafa ítrekað sýnt að IgG4 mótefnamælingar eru gagnslausar með öllu til að finna ofnæmis- eða óþolsvalda úr fæðu. Það er því hrein peningasóun að kaupa Food Detective greiningartækið eða fara í Food Detective mælingu hjá meðferðaraðila.Orsakir og einkenni fæðuóþols Fæðuóþol ræsir ekki ónæmiskerfið á sama hátt og fæðuofnæmi. Fæðuofnæmi er hægt að greina með mælingu á öðru mótefni sem heitir IgE, en sú mæling greinir ekki fæðuóþol. Ýmsar fæðutegundir og aukefni í fæðu geta valdið fæðuóþoli. Fæðuóþolseinkenni eru svipuð fæðuofnæmiseinkennum, en yfirleitt aldrei lífshættuleg. Einkennin geta verið frá húð, meltingarvegi eða öndunarfærum, og jafnvel höfuðverkur, þreyta eða liðverkir. Einkennin koma fram 30 mín. til 12 klst. eftir neyslu óþolsvaldsins. Ástæða fæðuóþols getur t.d. verið ensímskortur. Skortur á ensíminu laktasa veldur t.d. mjólkuróþoli, því ef laktasann vantar getur líkaminn ekki brotið mjólkursykurinn niður í meltingarveginum. Mjólkuróþol er hægt að staðfesta með því að gefa sjúklingnum mjólkursykur á fastandi maga og taka nokkrar blóðprufur næstu klukkustundirnar til að fylgjast með því hvort mjólkursykurinn meltist og hækkar blóðsykurinn.Fæðuóþol af ókunnum orsökum Oft finnst engin ástæða fyrir fæðuóþoli og engin aðferð til að mæla það. Einfaldast er að prófa að sleppa grunuðum óþolsvaldi úr fæðinu í 2 vikur og fylgjast með hvort einkennin hverfa. Bæta svo óþolsvaldinum aftur við fæðið og sjá hvort einkennin koma aftur. Hugurinn stýrir taugakerfinu, og hefur því áhrif á tilfinningar og líðan, líka líkamlega líðan. Væntingar okkar um bata geta valdið því að einkenni hverfa tímabundið, jafnvel í nokkrar vikur. Ef við erum alveg viss um að einkenni muni koma aftur þegar grunuðum óþolsvaldi er bætt við fæðið, getur það eitt og sér valdið því að einkennin koma aftur. Þetta er gott að hafa í huga ef okkur grunar að við séum með fæðuóþol. Best er að endurtaka tilraunina nokkrum sinnum til að vera viss um að við höfum fundið raunverulega ástæðu lasleikans.Fæðuáreitispróf Eina leiðin til að staðfesta fæðuóþol af ókunnum orsökum er með tvíblindu fæðuáreitisprófi með lyfleysu (control). Þá eru útbúnir tveir skammtar af samskonar mat, og hinum grunaða óþolsvaldi blandað í annan skammtinn, án þess það breyti útliti matarins, bragði, ilmi eða áferð. Sjúklingurinn mætir tvisvar í fæðuáreitispróf með viku millibili. Í annað skiptið fær hann skammtinn með óþolsvaldinum, en í hitt skiptið skammtinn án óþolsvaldsins. Sá sem útbýr skammtana er sá eini sem veit hvor skammturinn inniheldur óþolsvaldinn. Sá sem gefur sjúklingnum viðkomandi skammt og fylgist með einkennunum, veit hins vegar ekki hvor skammturinn inniheldur óþolsvaldinn, og sjúklingurinn veit það ekki heldur. Þess vegna kallast þetta tvíblint próf, af því báðir aðilar eru blindir fyrir því hvort viðkomandi skammtur inniheldur hinn grunaða óþolsvald.IgG4 mótefnamæling Mikið hefur verið reynt að finna einfaldari og fljótlegri leið til að staðfesta fæðuóþol af ókunnum orsökum. Eitt af því helsta sem hefur verið rannsakað er mæling á IgG mótefninu í blóði og undirflokknum IgG4. Því miður benda rannsóknir til þess að mæling á IgG eða IgG4 sé gagnslaus til greiningar á fæðuóþoli. Líkami okkar framleiðir IgG mótefni fyrir þeim fæðutegundum sem við komumst oft í snertingu við, án þess að því fylgi nokkur ofnæmis- eða óþolseinkenni. Þetta hefur t.d. verið prófað með því að spyrja stóran hóp fólks um fæðuvenjur og einkenni sem geta bent til fæðuóþols. IgG4 fyrir ýmsum fæðutegundum var mælt í blóði þeirra. Það mældist hækkun á mótefninu IgG4 fyrir þeim fæðutegundum sem algengar voru í fæði fólksins, en engin tengsl við fæðuóþolseinkenni (BMC gastroenterol. 2012; nov 21; 12:166.). Samtök Evrópskra ofnæmis- og ónæmisfræðinga (European academy of allergy and clinical immunology) gáfu sömuleiðis út yfirlýsingu árið 2008 um að IgG mælingar væru gagnslausar og gæfu eingöngu til kynna ítrekaða snertingu við viðkomandi matvæli (Allergy 2008: 63 : 793-796).Food Detective er gagnslaust próf Hver sem kaupir Food Detective greiningartækið og framkvæmir prófið heima, eða fer til meðferðaraðila sem býður upp á þetta próf, fær lista yfir ýmis matvæli sem fullyrt er að hann eða hún þoli ekki. Staðreyndin er sú að IgG4 mótefni fyrir fæðutegundum gefur bara til kynna að maður hafi ítrekað komist í snertingu við viðkomandi fæðutegundir. Það getur verið mjög flókið að sleppa algengum matvælum alfarið úr fæði sínu. Það getur skert lífsgæði og valdið næringarskorti ef ekki er borðuð nógu fjölbreytt fæða af þeim fæðutegundum sem einstaklingurinn þolir. Oft þurfa einstaklingar með staðfest fæðuofnæmi eða fæðuóþol að taka inn fæðubótarefni til að koma í veg fyrir skort. IgG4 mótefnamæling er ekki rétta forsendan til að taka það skref að takmarka fjölbreytni fæðunnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Bergmál frá geymslustað líkamans Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli Kristinn Sigurðsson skrifar Skoðun Það verður ekki bæði sleppt og haldið Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Sjá meira
Þann 10. október síðastliðinn fylgdi Fréttablaðinu sérblaðið Gengur vel. Þar var heilsíðuauglýsing frá fyrirtækinu Heilsanheim.is. Auglýst var greiningartækið Food Detective sem á með mælingu á IgG4 mótefninu í blóði að geta greint óþolsvalda úr fæðu. Mælinguna á hver sem er að geta framkvæmt heima hjá sér. Einnig voru í auglýsingunni gefin upp nöfn fjórtán meðferðaraðila sem framkvæma fæðuóþolsmælingu með Food Detective greiningartækinu og gefa í kjölfarið leiðbeiningar um hvernig best er að forðast óþolsvaldana, og hvað óhætt er að borða í staðinn. Vandaðar vísindarannsóknir hafa ítrekað sýnt að IgG4 mótefnamælingar eru gagnslausar með öllu til að finna ofnæmis- eða óþolsvalda úr fæðu. Það er því hrein peningasóun að kaupa Food Detective greiningartækið eða fara í Food Detective mælingu hjá meðferðaraðila.Orsakir og einkenni fæðuóþols Fæðuóþol ræsir ekki ónæmiskerfið á sama hátt og fæðuofnæmi. Fæðuofnæmi er hægt að greina með mælingu á öðru mótefni sem heitir IgE, en sú mæling greinir ekki fæðuóþol. Ýmsar fæðutegundir og aukefni í fæðu geta valdið fæðuóþoli. Fæðuóþolseinkenni eru svipuð fæðuofnæmiseinkennum, en yfirleitt aldrei lífshættuleg. Einkennin geta verið frá húð, meltingarvegi eða öndunarfærum, og jafnvel höfuðverkur, þreyta eða liðverkir. Einkennin koma fram 30 mín. til 12 klst. eftir neyslu óþolsvaldsins. Ástæða fæðuóþols getur t.d. verið ensímskortur. Skortur á ensíminu laktasa veldur t.d. mjólkuróþoli, því ef laktasann vantar getur líkaminn ekki brotið mjólkursykurinn niður í meltingarveginum. Mjólkuróþol er hægt að staðfesta með því að gefa sjúklingnum mjólkursykur á fastandi maga og taka nokkrar blóðprufur næstu klukkustundirnar til að fylgjast með því hvort mjólkursykurinn meltist og hækkar blóðsykurinn.Fæðuóþol af ókunnum orsökum Oft finnst engin ástæða fyrir fæðuóþoli og engin aðferð til að mæla það. Einfaldast er að prófa að sleppa grunuðum óþolsvaldi úr fæðinu í 2 vikur og fylgjast með hvort einkennin hverfa. Bæta svo óþolsvaldinum aftur við fæðið og sjá hvort einkennin koma aftur. Hugurinn stýrir taugakerfinu, og hefur því áhrif á tilfinningar og líðan, líka líkamlega líðan. Væntingar okkar um bata geta valdið því að einkenni hverfa tímabundið, jafnvel í nokkrar vikur. Ef við erum alveg viss um að einkenni muni koma aftur þegar grunuðum óþolsvaldi er bætt við fæðið, getur það eitt og sér valdið því að einkennin koma aftur. Þetta er gott að hafa í huga ef okkur grunar að við séum með fæðuóþol. Best er að endurtaka tilraunina nokkrum sinnum til að vera viss um að við höfum fundið raunverulega ástæðu lasleikans.Fæðuáreitispróf Eina leiðin til að staðfesta fæðuóþol af ókunnum orsökum er með tvíblindu fæðuáreitisprófi með lyfleysu (control). Þá eru útbúnir tveir skammtar af samskonar mat, og hinum grunaða óþolsvaldi blandað í annan skammtinn, án þess það breyti útliti matarins, bragði, ilmi eða áferð. Sjúklingurinn mætir tvisvar í fæðuáreitispróf með viku millibili. Í annað skiptið fær hann skammtinn með óþolsvaldinum, en í hitt skiptið skammtinn án óþolsvaldsins. Sá sem útbýr skammtana er sá eini sem veit hvor skammturinn inniheldur óþolsvaldinn. Sá sem gefur sjúklingnum viðkomandi skammt og fylgist með einkennunum, veit hins vegar ekki hvor skammturinn inniheldur óþolsvaldinn, og sjúklingurinn veit það ekki heldur. Þess vegna kallast þetta tvíblint próf, af því báðir aðilar eru blindir fyrir því hvort viðkomandi skammtur inniheldur hinn grunaða óþolsvald.IgG4 mótefnamæling Mikið hefur verið reynt að finna einfaldari og fljótlegri leið til að staðfesta fæðuóþol af ókunnum orsökum. Eitt af því helsta sem hefur verið rannsakað er mæling á IgG mótefninu í blóði og undirflokknum IgG4. Því miður benda rannsóknir til þess að mæling á IgG eða IgG4 sé gagnslaus til greiningar á fæðuóþoli. Líkami okkar framleiðir IgG mótefni fyrir þeim fæðutegundum sem við komumst oft í snertingu við, án þess að því fylgi nokkur ofnæmis- eða óþolseinkenni. Þetta hefur t.d. verið prófað með því að spyrja stóran hóp fólks um fæðuvenjur og einkenni sem geta bent til fæðuóþols. IgG4 fyrir ýmsum fæðutegundum var mælt í blóði þeirra. Það mældist hækkun á mótefninu IgG4 fyrir þeim fæðutegundum sem algengar voru í fæði fólksins, en engin tengsl við fæðuóþolseinkenni (BMC gastroenterol. 2012; nov 21; 12:166.). Samtök Evrópskra ofnæmis- og ónæmisfræðinga (European academy of allergy and clinical immunology) gáfu sömuleiðis út yfirlýsingu árið 2008 um að IgG mælingar væru gagnslausar og gæfu eingöngu til kynna ítrekaða snertingu við viðkomandi matvæli (Allergy 2008: 63 : 793-796).Food Detective er gagnslaust próf Hver sem kaupir Food Detective greiningartækið og framkvæmir prófið heima, eða fer til meðferðaraðila sem býður upp á þetta próf, fær lista yfir ýmis matvæli sem fullyrt er að hann eða hún þoli ekki. Staðreyndin er sú að IgG4 mótefni fyrir fæðutegundum gefur bara til kynna að maður hafi ítrekað komist í snertingu við viðkomandi fæðutegundir. Það getur verið mjög flókið að sleppa algengum matvælum alfarið úr fæði sínu. Það getur skert lífsgæði og valdið næringarskorti ef ekki er borðuð nógu fjölbreytt fæða af þeim fæðutegundum sem einstaklingurinn þolir. Oft þurfa einstaklingar með staðfest fæðuofnæmi eða fæðuóþol að taka inn fæðubótarefni til að koma í veg fyrir skort. IgG4 mótefnamæling er ekki rétta forsendan til að taka það skref að takmarka fjölbreytni fæðunnar.
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun