Maður gegn málefni Sigurður Líndal skrifar 2. maí 2012 08:00 Í greinarkorni eftir mig sem birtist í Fréttablaðinu 26. apríl sl. gagnrýndi ég íslenzka umræðumenningu fyrir það, hvernig rökum sé beitt gegn mönnum en ekki málefnum, enda er það gjarnan tekið sem dæmi um rökþrot. Daginn eftir fékk ég svo staðfestingu ummæla minna í grein eftir Þorvald Gylfason sem birtist í helgarblaði DV (27.-29. apríl). Þar ræðir hann sjálfstæði Hæstaréttar og Landsdóms og tilefnið er dómurinn yfir Geir Haarde og þá sérstaklega þau ummæli Geirs að dómurinn sé pólitískur. Fyrst víkur hann máli sínu að sjálfstæði dómstóla og segir að fáheyrt sé í lýðræðisríkjum sem vilja rísa undir nafni að dómstólar sæti afskiptum eða árásum af hálfu stjórnmálamanna, hvorki þegar mál séu fyrir dómi né eftir að dómur sé fallinn. En því sé ekki að treysta lengur og til stuðnings tekur hann eftirfarandi tvö dæmi. Hann segir: „Árið 1998 bar þó svo við, að Hæstiréttur úrskurðaði, að fiskveiðistjórnarkerfið bryti í bága við stjórnarskrána" og þar átti hann við mál sem Valdimar Jóhannesson höfðaði gegn ríkinu. Síðan bætir hann við: „Oddvitar ríkisstjórnarinnar brugðust ókvæða við dóminum og réðust gegn réttinum, og lýsti forsætisráðherrann þeirri skoðun, að landið myndi tæmast af fólki fengi dómurinn að standa." Og áfram var haldið:„Og viti menn: hálfu öðru ári síðar sneri Hæstiréttur við blaðinu, þegar svipað mál (Vatneyrarmálið) kom til kasta réttarins. Nú sá Hæstiréttur ekkert athugavert við þá mismunun sem bjó að baki fyrri dóminum 1998." Og niðurstaðan er þessi: „Hæstiréttur hafði verið barinn til hlýðni í augnsýn allrar þjóðarinnar." Vitnað er til tímaritsins Mannlífs sem aðalheimildar, nánar tiltekið „sem birtir samantekt um málið." Hér er rökum – reyndar órökstuddum fullyrðingum – beint gegn mönnum – dómendum – en ekki gegn röksemdum í dómunum – eða með öðrum orðum rökin beinast gegn manni en ekki málefni sem sýnir að höfundur er uppiskroppa með rök. Við könnun á forsendum dómanna hefði hann séð að málavextir voru ekki þeir sömu og það skýrir ólíkar niðurstöður. Þá víkur hann að dómi Landsdóms og áðurnefndum viðbrögðum Geirs og er niðurstaða hans þessi: „Virðingarleysi gagnvart lögum og rétti virðist landlægt í Sjálfstæðisflokknum." Og því til stuðnings vitnar hann í fyrirsögn forystugreinar í Fréttablaðinu: „Fæddist lítil mús". Ég vissi reyndar ekki að ritstjórar Fréttablaðsins væru sérstakir talsmenn Sjálfstæðisflokksins. Í framhaldi af því víkur hann að málflutningi „tveggja þjóðkunnra prófessora" sem vitni „um sams konar virðingarleysi." Þessir „þjóðkunnu prófessorar" eru Þráinn Eggertsson og sá sem þetta ritar. Heimildin er viðtal við Þráin sem birtist í Morgunblaðinu 20. apríl sl. og Þorvaldur fullyrðir að við segjum „fullum fetum að lögbrot geri lagabætur óþarfar." Nú stendur upp á Þorvald að finna þessum orðum stað í texta sem hann styður fullyrðingu sína við. Þá fyrst getur rökræða hafizt. Síðan heldur hann áfram og segir að við viðurkennum ekki stjórnarskrárbrotið sem Mannréttindanefnd Sameinuðu þjóðanna hafi látið til sín taka með bindandi áliti. Fyrst skal leiðrétt að álit nefndarinnar eru ekki bindandi. Þegar efni þess er metið kemur í ljós að hún reisir álit sitt á röngum forsendum með því að leggja til grundvallar að veiðireynsla 1980-83 hafi ráðið úthlutun aflaheimilda. Þá vitnar hún ranglega í lögin um stjórn fiskveiða þegar í áliti hennar stendur að „fiskimiðin" í stað „nytjastofnarnir" séu sameign þjóðarinnar. Loks byggir hún niðurstöðu sína á framangreindum lagatexta um sameign þjóðarinnar sem hefur enga merkingu í skilningi eignarréttar, en er þó í umræðum skilin þeim skilningi. Loks segir hann: „Annar [væntanlega Þráinn Eggertsson] bætir við „… nær engin tengsl eru milli löghlýðni þjóða og lögbókanna sem þær nota. Menn fara sínu fram." Og útlegging Þorvalds á þessum texta, sem mér hefur reyndar ekki tekizt að finna í Morgunblaðsviðtalinu, er á þessa leið: „Eftir þessari kenningu er lögbrjótum einum treystandi til að setja lög og semja stjórnarskrá." Við þessari útleggingu er ekki nema eitt svar: Ætla mætti að Þorvaldur hafi ekki lesið viðtalið, þar sem orðræðan snýst að mestu leyti um það sem Þráinn kallaði nafngildi laga og raungildi sem felur í sér að bókstafur laganna segi einatt lítt til um raunverulega stjórnarhætti, og gjarnan hefði mátt rökræða. Hitt er þó líklegra að hann hafi talið kappræðu á grundvelli tilbúinna forsendna líklegri til að styðja skoðanir sínar en rökræðu sem afhjúpaði merkingarlausan málstað. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigurður Líndal Mest lesið Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Fylgishrun Höllu Hrundar staðfest Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Þú getur leyft þér það Rannveig Borg Skoðun Sameiningartákn? Vilborg Ása Guðjónsdóttir Skoðun Meðmælabréf með forsetaefni Anna Hildur Hildibrandsdóttir Skoðun Sósíalismi sem trúarbrögð Finnur Thorlacius Eiríksson Skoðun „Hlutdrægni” Ríkisútvarpsins og „hnignun” íslenskunnar Magnús Lyngdal Magnússon Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson Skoðun Á Bessastöðum? Ingunn Ásdísardóttir Skoðun Hún Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Um dánaraðstoð Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Meðmælabréf með forsetaefni Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Sameiningartákn? Vilborg Ása Guðjónsdóttir skrifar Skoðun „Hlutdrægni” Ríkisútvarpsins og „hnignun” íslenskunnar Magnús Lyngdal Magnússon skrifar Skoðun Fylgishrun Höllu Hrundar staðfest Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hún Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sósíalismi sem trúarbrögð Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Á Bessastöðum? Ingunn Ásdísardóttir skrifar Skoðun Til hamingju, Kópavogur! Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Búum til börn Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Ákall um aðgerðir í mansalsmálum Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Holan í kerfinu Jóhann Friðrik Friðriksson skrifar Skoðun Í dag er alþjóðlegi Lupusdagurinn Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Skálkaskjól Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Fimm ástæður fyrir því að Ísland á að taka á móti fólki á flótta Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Fá allir sama orlof? Sigríður Auðunsdóttir skrifar Skoðun Flokkur fólksins mun ekki samþykkja að hækka leigu hjá Félagsbústöðum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Almenningur á betra skilið en kastljós án upplýsingar Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Kosningar og kíghósti Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Grafa skoðanakannanir undan lýðræðinu? Guðlaugur Bragason skrifar Skoðun Hugmyndin sú sama í grunninn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Stutt við barnafjölskyldur Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Er maðurinn í útrýmingarhættu? Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Baldur fýkur ekki eftir vindi Hjördís Rut Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Í tilefni af Alþjóðlega safnadeginum Dagrún Ósk Jónsdóttir skrifar Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson skrifar Skoðun Athugasemdir við grein um samgöngumál Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Riðulaust Ísland! Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun „Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur skrifar Sjá meira
Í greinarkorni eftir mig sem birtist í Fréttablaðinu 26. apríl sl. gagnrýndi ég íslenzka umræðumenningu fyrir það, hvernig rökum sé beitt gegn mönnum en ekki málefnum, enda er það gjarnan tekið sem dæmi um rökþrot. Daginn eftir fékk ég svo staðfestingu ummæla minna í grein eftir Þorvald Gylfason sem birtist í helgarblaði DV (27.-29. apríl). Þar ræðir hann sjálfstæði Hæstaréttar og Landsdóms og tilefnið er dómurinn yfir Geir Haarde og þá sérstaklega þau ummæli Geirs að dómurinn sé pólitískur. Fyrst víkur hann máli sínu að sjálfstæði dómstóla og segir að fáheyrt sé í lýðræðisríkjum sem vilja rísa undir nafni að dómstólar sæti afskiptum eða árásum af hálfu stjórnmálamanna, hvorki þegar mál séu fyrir dómi né eftir að dómur sé fallinn. En því sé ekki að treysta lengur og til stuðnings tekur hann eftirfarandi tvö dæmi. Hann segir: „Árið 1998 bar þó svo við, að Hæstiréttur úrskurðaði, að fiskveiðistjórnarkerfið bryti í bága við stjórnarskrána" og þar átti hann við mál sem Valdimar Jóhannesson höfðaði gegn ríkinu. Síðan bætir hann við: „Oddvitar ríkisstjórnarinnar brugðust ókvæða við dóminum og réðust gegn réttinum, og lýsti forsætisráðherrann þeirri skoðun, að landið myndi tæmast af fólki fengi dómurinn að standa." Og áfram var haldið:„Og viti menn: hálfu öðru ári síðar sneri Hæstiréttur við blaðinu, þegar svipað mál (Vatneyrarmálið) kom til kasta réttarins. Nú sá Hæstiréttur ekkert athugavert við þá mismunun sem bjó að baki fyrri dóminum 1998." Og niðurstaðan er þessi: „Hæstiréttur hafði verið barinn til hlýðni í augnsýn allrar þjóðarinnar." Vitnað er til tímaritsins Mannlífs sem aðalheimildar, nánar tiltekið „sem birtir samantekt um málið." Hér er rökum – reyndar órökstuddum fullyrðingum – beint gegn mönnum – dómendum – en ekki gegn röksemdum í dómunum – eða með öðrum orðum rökin beinast gegn manni en ekki málefni sem sýnir að höfundur er uppiskroppa með rök. Við könnun á forsendum dómanna hefði hann séð að málavextir voru ekki þeir sömu og það skýrir ólíkar niðurstöður. Þá víkur hann að dómi Landsdóms og áðurnefndum viðbrögðum Geirs og er niðurstaða hans þessi: „Virðingarleysi gagnvart lögum og rétti virðist landlægt í Sjálfstæðisflokknum." Og því til stuðnings vitnar hann í fyrirsögn forystugreinar í Fréttablaðinu: „Fæddist lítil mús". Ég vissi reyndar ekki að ritstjórar Fréttablaðsins væru sérstakir talsmenn Sjálfstæðisflokksins. Í framhaldi af því víkur hann að málflutningi „tveggja þjóðkunnra prófessora" sem vitni „um sams konar virðingarleysi." Þessir „þjóðkunnu prófessorar" eru Þráinn Eggertsson og sá sem þetta ritar. Heimildin er viðtal við Þráin sem birtist í Morgunblaðinu 20. apríl sl. og Þorvaldur fullyrðir að við segjum „fullum fetum að lögbrot geri lagabætur óþarfar." Nú stendur upp á Þorvald að finna þessum orðum stað í texta sem hann styður fullyrðingu sína við. Þá fyrst getur rökræða hafizt. Síðan heldur hann áfram og segir að við viðurkennum ekki stjórnarskrárbrotið sem Mannréttindanefnd Sameinuðu þjóðanna hafi látið til sín taka með bindandi áliti. Fyrst skal leiðrétt að álit nefndarinnar eru ekki bindandi. Þegar efni þess er metið kemur í ljós að hún reisir álit sitt á röngum forsendum með því að leggja til grundvallar að veiðireynsla 1980-83 hafi ráðið úthlutun aflaheimilda. Þá vitnar hún ranglega í lögin um stjórn fiskveiða þegar í áliti hennar stendur að „fiskimiðin" í stað „nytjastofnarnir" séu sameign þjóðarinnar. Loks byggir hún niðurstöðu sína á framangreindum lagatexta um sameign þjóðarinnar sem hefur enga merkingu í skilningi eignarréttar, en er þó í umræðum skilin þeim skilningi. Loks segir hann: „Annar [væntanlega Þráinn Eggertsson] bætir við „… nær engin tengsl eru milli löghlýðni þjóða og lögbókanna sem þær nota. Menn fara sínu fram." Og útlegging Þorvalds á þessum texta, sem mér hefur reyndar ekki tekizt að finna í Morgunblaðsviðtalinu, er á þessa leið: „Eftir þessari kenningu er lögbrjótum einum treystandi til að setja lög og semja stjórnarskrá." Við þessari útleggingu er ekki nema eitt svar: Ætla mætti að Þorvaldur hafi ekki lesið viðtalið, þar sem orðræðan snýst að mestu leyti um það sem Þráinn kallaði nafngildi laga og raungildi sem felur í sér að bókstafur laganna segi einatt lítt til um raunverulega stjórnarhætti, og gjarnan hefði mátt rökræða. Hitt er þó líklegra að hann hafi talið kappræðu á grundvelli tilbúinna forsendna líklegri til að styðja skoðanir sínar en rökræðu sem afhjúpaði merkingarlausan málstað.
Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Skoðun Um dánaraðstoð Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Fimm ástæður fyrir því að Ísland á að taka á móti fólki á flótta Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Flokkur fólksins mun ekki samþykkja að hækka leigu hjá Félagsbústöðum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar
Skoðun Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar
Skoðun „Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur skrifar
Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun