Vilji rati í uppbyggilegan farveg Steinunn Stefánsdóttir skrifar 28. júlí 2012 06:00 Vart er hægt að ímynda sér bágari stöðu í lífinu en þá að vera landlaus og á flótta. Ástæður þess að fólk sér sig knúið til að flýja heimaslóðir geta verið margar; sumir flóttamenn hafa yfirgefið stríðshrjáð svæði meðan aðrir hafa skoðanir sem ekki hugnast ráðamönnum og ástæðurnar geta verið fjölmargar fleiri. Það líf sem tekur við eftir að maður hefur ákveðið að flýja heimaland getur jafnvel verið þungbærara en að búa við ógn heima hjá sér og einkennist af því að hafa ekki vald yfir eigin lífi og aðstæðum. Hér eru málefni hælisleitenda sem komnir eru til Íslands á eigin vegum, einir eða örfáir saman, tiltölulega nýtt verkefni sem virðist hafa komið aftan að stjórnvöldum. Í það minnsta er það svo að stjórnsýslan er enn algerlega vanbúin til þess að vinna úr málefnum þeirra hælisleitenda sem hingað koma. Undanfarið hafa málefni hælisleitenda verið í brennidepli hér á landi. Þeim fjölgar vegna þess að Útlendingastofnun hefur ekki undan að vinna úr málum þeirra. Mál nokkurra hælisleitenda sem reynt hafa að flýja héðan til annarra landa hafa einnig verið í fréttum. Nú á enginn að brjóta lög, ekki heldur hælisleitendur, en áður en menn missa sig í vandlætingu vegna þeirra hælisleitenda sem laumast um borð í skip eða flugvél til þess að komast héðan ættu þeir að reyna að setja sig í spor þess sem dvalið hefur vikum og mánuðum saman í ókunnugu landi án þess að hafa nokkurt vald yfir aðstæðum sínum eða eiga möguleika á að taka þátt í samfélaginu og afla sér viðurværis og hafa engar vísbendingar um hvenær ástandið taki enda eða hvað taki þá við. Útlendingastofnun hefur bent á að með því að auka fjárframlög til stofnunarinnar megi gera hvort tveggja; sýna hælisleitendum meiri mannúð með því að afgreiðsla mála þeirra gangi hraðar fyrir sig og spara peninga því það er kostnaðarsamt fyrir ríkið að sjá hælisleitanda farborða. Í viðtali við Fréttablaðið í gær segir Ögmundur Jónasson innanríkisráðherra málefni hælisleitenda vera það viðkvæmasta innan ráðuneytisins. Hann segir að fyrir liggi tillaga hans um aukafjárveitingu til Útlendingastofnunar sem að nokkru leyti myndi leysa þann þann bráðavanda sem við blasir í málefnum hælisleitenda. Vilji ráðherra liggur þannig fyrir. Verkefnið er að veita viljanum í farveg. Í mannréttindayfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna kveður á um rétt allra manna til lífs, frelsis og mannhelgi. Víða um lönd er þessi yfirlýsing ekki höfð í heiðri. Hér á landi teljum við okkur virða grundvallarmannréttindi þótt vissulega komi upp tilvik þar sem bæta þarf um betur. Gæta þarf þess að mannréttindasáttmálinn gildi jafnt fyrir heimamenn og þá sem flúið hafa heimaland sitt og leita sér, sumir í örvæntingu, hælis í fjarlægu og ókunnugu landi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Steinunn Stefánsdóttir Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Gildin sem sigldu forsetaembættinu í höfn Hugrún Sigurjónsdóttir Skoðun Gegnumlýsing - þankabrot frambjóðanda að loknu forsetakjöri Arnar Þór Jónsson Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu Skoðun Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Halldór 01.06.2024 Halldór Kosningar eru alltaf „taktík” Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir Skoðun Ráðherrar hafa áhyggjur af valdbeitingu Tómas Ingvason Skoðun
Vart er hægt að ímynda sér bágari stöðu í lífinu en þá að vera landlaus og á flótta. Ástæður þess að fólk sér sig knúið til að flýja heimaslóðir geta verið margar; sumir flóttamenn hafa yfirgefið stríðshrjáð svæði meðan aðrir hafa skoðanir sem ekki hugnast ráðamönnum og ástæðurnar geta verið fjölmargar fleiri. Það líf sem tekur við eftir að maður hefur ákveðið að flýja heimaland getur jafnvel verið þungbærara en að búa við ógn heima hjá sér og einkennist af því að hafa ekki vald yfir eigin lífi og aðstæðum. Hér eru málefni hælisleitenda sem komnir eru til Íslands á eigin vegum, einir eða örfáir saman, tiltölulega nýtt verkefni sem virðist hafa komið aftan að stjórnvöldum. Í það minnsta er það svo að stjórnsýslan er enn algerlega vanbúin til þess að vinna úr málefnum þeirra hælisleitenda sem hingað koma. Undanfarið hafa málefni hælisleitenda verið í brennidepli hér á landi. Þeim fjölgar vegna þess að Útlendingastofnun hefur ekki undan að vinna úr málum þeirra. Mál nokkurra hælisleitenda sem reynt hafa að flýja héðan til annarra landa hafa einnig verið í fréttum. Nú á enginn að brjóta lög, ekki heldur hælisleitendur, en áður en menn missa sig í vandlætingu vegna þeirra hælisleitenda sem laumast um borð í skip eða flugvél til þess að komast héðan ættu þeir að reyna að setja sig í spor þess sem dvalið hefur vikum og mánuðum saman í ókunnugu landi án þess að hafa nokkurt vald yfir aðstæðum sínum eða eiga möguleika á að taka þátt í samfélaginu og afla sér viðurværis og hafa engar vísbendingar um hvenær ástandið taki enda eða hvað taki þá við. Útlendingastofnun hefur bent á að með því að auka fjárframlög til stofnunarinnar megi gera hvort tveggja; sýna hælisleitendum meiri mannúð með því að afgreiðsla mála þeirra gangi hraðar fyrir sig og spara peninga því það er kostnaðarsamt fyrir ríkið að sjá hælisleitanda farborða. Í viðtali við Fréttablaðið í gær segir Ögmundur Jónasson innanríkisráðherra málefni hælisleitenda vera það viðkvæmasta innan ráðuneytisins. Hann segir að fyrir liggi tillaga hans um aukafjárveitingu til Útlendingastofnunar sem að nokkru leyti myndi leysa þann þann bráðavanda sem við blasir í málefnum hælisleitenda. Vilji ráðherra liggur þannig fyrir. Verkefnið er að veita viljanum í farveg. Í mannréttindayfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna kveður á um rétt allra manna til lífs, frelsis og mannhelgi. Víða um lönd er þessi yfirlýsing ekki höfð í heiðri. Hér á landi teljum við okkur virða grundvallarmannréttindi þótt vissulega komi upp tilvik þar sem bæta þarf um betur. Gæta þarf þess að mannréttindasáttmálinn gildi jafnt fyrir heimamenn og þá sem flúið hafa heimaland sitt og leita sér, sumir í örvæntingu, hælis í fjarlægu og ókunnugu landi.