Sterkari með ADHD María Hjálmarsdóttir skrifar 7. október 2020 10:01 Októbermánuður er uppáhalds mánuðurinn minn. Fallegir haustlitir, birtan er að breytast og lognið oft ríkjandi. Október er líka í uppáhaldi því mánuðurinn er alþjóðlegur vitundarmánuður fólks með ADHD. Höfuðeinkenni ADHD eru þrenns konar: Athyglisbrestur, ofvirkni og hvatvísi. Þau tvö síðarnefndu fylgjast oftast að og eru mjög áberandi einkenni hjá mörgum með ADHD, en hafa þarf hugfast að athyglisbrestur getur verið til staðar án þess að honum fylgi ofvirkni eða hvatvísi. Grunnskólanám var krefjandi fyrir mig, frímínútur þóttu mér skemmtilegastar. Ég man nú lítið annað en að sitja á fremsta bekk og sessunautur minn var ávallt nemandi sem talaði lítið eða ekkert. Það hentaði öllum best, nema kannski mér. Ég varð fyrir stríðni en var fljót að læra að gera grín að sjálfri mér og varð því trúðurinn í bekknum. Ég man þó hversu oft ég hugsaði að ég gæti ekki gert nógu vel eða ekki eins vel og óskað var eftir. Ég gat ekki fylgst með, gat ekki þagað og ég litaði alltaf út fyrir. Á hverjum dagi fékk ég að heyra að ég ætti að vera öðruvísi en ég var og það hafði áhrif á sjálfstraust mitt og sjálfsálit. Á þeim tíma sá ég ekki kostina í því að vera með ADHD enda vissi ég ekki þá að ég væri með ADHD. Það var ekki fyrr en á fullorðinsárum, og þá orðin tveggja barna móðir að ég fór í greiningu og það fór ekkert á milli mála. ADHD var það, ríkjandi hvatvísi og ofvirkni. Greining á fullorðinsárum Allt í einu var ég byrjuð að taka ábyrgð á öðrum en bara mér, straumur og stingur upp í höfuð – ARHHH gleymdi, ÆJ NEI ER BÚNINGADAGUR, ÚFF það er starfsdagur, ÚPS fyrirgefðu ég gleymdi... VAR ég örugglega búin að slökkva á straujárninu... þetta gekk augljóslega ekki upp. Ég ræddi þetta við góða vinkonu sem benti mér góðfúslega á að líklegast væri ég með ADHD og hún mælti með að ég færi í greiningu. Foreldrar mínir og kærasti voru hjartanlega sammála því að ég færi í greiningu. Það að hafa farið í greiningu er í raun eitt af því besta sem ég hef gert. Það útskýrði svo margt og hjálpaði mér að hætta að afsaka mig endalaust byrja í staðinn að útskýra að svona væri ég bara og að stundum myndi ég gleyma (alveg eins og stundum segir fólk leiðinlegar langar sögur því það er bara þannig) og það er í lagi. Það besta við það að gera sér grein fyrir því að ég er snillingur með ADHD er það að ég gat spottað einkenni hjá dóttur minni sem betur fer greindist snemma með ADHD. Mikilvægi snemmtækrar íhlutunar fyrir börn með ADHD Börn með ADHD upplifa allt of oft neikvæð viðbrögð frá umhverfinu vegna veikleika sinna. Þó hafa ADHD samtökin staðið fyrir virkilega góðri vitundarvakningu og birt mikið af fræðsluefni og hefur það hjálpað til. Það breytir því þó ekki að einbeitingarerfiðleikar, gleymska og hvatvísi valda því oft að ADHD börn og fullorðnir koma sér í vandræði. Það allra mikilvægasta við að fá hjálp og skilning snemma er það að það er ekki stanslaust verið að brjóta þig niður og segja endalaust „ohh þú ert alltaf að hella niður, alltaf að gleyma, alltaf að grípa frammí…..“ Það að greinast snemma skiptir miklu máli fyrir þig sem ert með ADHD upp á að þú lærir að snúa veikleikum þínum yfir í styrkleika og að þér sé tekið eins og þú ert. Það er ekkert að okkur Það mikilvægasta er þó að það er ekkert AÐ okkur. Ég veit ekki hversu oft ég hef heyrt, „hvað er að þér/henni?“ og nýlega „hvað er að þessu barni?“ sem sagt var um dóttur mína. Við erum ekki óþolandi ofvirk – við erum vel virk og hörkudugleg. Vandamálið er samfélagið, þar eiga allir að vera eins, eða það væri hentugast. Skólaumhverfið er því miður ekki alltaf sniðið að einstaklingum með ADHD. Margir kostir okkar eru sköpunargáfa, orka og forvitni. Því miður þá henta þessir eiginleikar oft illa inni í skólastofu. Þó verð ég að segja, kennarar í dag eru virkilega að gera sitt besta í að aðlaga námsumhverfi eftir þörfum barna. Vandamálið er oftar ofar í kerfinu sem er þungt og illa búið undir breytingar. Að lokum, 5-10% af þjóðinni er með ADHD. Ert þú kannski með ADHD ? Á vefsíðu ADHD samtakanna er urmull af upplýsingum og fræðsluefni sem ég vona að þú kynnir þér. Einnig hefur verið stofnað útibú frá ADHD samtökunum - ADHD Austurland sem er með facebook síðu þar er einnig að finna spjallhóp fyrir alla sem láta sig málefni fólks með ADHD varða. Munum svo að samfélagið væri hrikalega leiðinlegt ef allir væru eins. Höfundur er verkefnastjóri hjá Austurbrú. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Gildin sem sigldu forsetaembættinu í höfn Hugrún Sigurjónsdóttir Skoðun Gegnumlýsing - þankabrot frambjóðanda að loknu forsetakjöri Arnar Þór Jónsson Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Halldór 01.06.2024 Halldór Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Gildin sem sigldu forsetaembættinu í höfn Hugrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Gegnumlýsing - þankabrot frambjóðanda að loknu forsetakjöri Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir skrifar Skoðun Ráðherrar hafa áhyggjur af valdbeitingu Tómas Ingvason skrifar Skoðun Taktísk skilyrðing umræðunnar skrifar Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Sjá meira
Októbermánuður er uppáhalds mánuðurinn minn. Fallegir haustlitir, birtan er að breytast og lognið oft ríkjandi. Október er líka í uppáhaldi því mánuðurinn er alþjóðlegur vitundarmánuður fólks með ADHD. Höfuðeinkenni ADHD eru þrenns konar: Athyglisbrestur, ofvirkni og hvatvísi. Þau tvö síðarnefndu fylgjast oftast að og eru mjög áberandi einkenni hjá mörgum með ADHD, en hafa þarf hugfast að athyglisbrestur getur verið til staðar án þess að honum fylgi ofvirkni eða hvatvísi. Grunnskólanám var krefjandi fyrir mig, frímínútur þóttu mér skemmtilegastar. Ég man nú lítið annað en að sitja á fremsta bekk og sessunautur minn var ávallt nemandi sem talaði lítið eða ekkert. Það hentaði öllum best, nema kannski mér. Ég varð fyrir stríðni en var fljót að læra að gera grín að sjálfri mér og varð því trúðurinn í bekknum. Ég man þó hversu oft ég hugsaði að ég gæti ekki gert nógu vel eða ekki eins vel og óskað var eftir. Ég gat ekki fylgst með, gat ekki þagað og ég litaði alltaf út fyrir. Á hverjum dagi fékk ég að heyra að ég ætti að vera öðruvísi en ég var og það hafði áhrif á sjálfstraust mitt og sjálfsálit. Á þeim tíma sá ég ekki kostina í því að vera með ADHD enda vissi ég ekki þá að ég væri með ADHD. Það var ekki fyrr en á fullorðinsárum, og þá orðin tveggja barna móðir að ég fór í greiningu og það fór ekkert á milli mála. ADHD var það, ríkjandi hvatvísi og ofvirkni. Greining á fullorðinsárum Allt í einu var ég byrjuð að taka ábyrgð á öðrum en bara mér, straumur og stingur upp í höfuð – ARHHH gleymdi, ÆJ NEI ER BÚNINGADAGUR, ÚFF það er starfsdagur, ÚPS fyrirgefðu ég gleymdi... VAR ég örugglega búin að slökkva á straujárninu... þetta gekk augljóslega ekki upp. Ég ræddi þetta við góða vinkonu sem benti mér góðfúslega á að líklegast væri ég með ADHD og hún mælti með að ég færi í greiningu. Foreldrar mínir og kærasti voru hjartanlega sammála því að ég færi í greiningu. Það að hafa farið í greiningu er í raun eitt af því besta sem ég hef gert. Það útskýrði svo margt og hjálpaði mér að hætta að afsaka mig endalaust byrja í staðinn að útskýra að svona væri ég bara og að stundum myndi ég gleyma (alveg eins og stundum segir fólk leiðinlegar langar sögur því það er bara þannig) og það er í lagi. Það besta við það að gera sér grein fyrir því að ég er snillingur með ADHD er það að ég gat spottað einkenni hjá dóttur minni sem betur fer greindist snemma með ADHD. Mikilvægi snemmtækrar íhlutunar fyrir börn með ADHD Börn með ADHD upplifa allt of oft neikvæð viðbrögð frá umhverfinu vegna veikleika sinna. Þó hafa ADHD samtökin staðið fyrir virkilega góðri vitundarvakningu og birt mikið af fræðsluefni og hefur það hjálpað til. Það breytir því þó ekki að einbeitingarerfiðleikar, gleymska og hvatvísi valda því oft að ADHD börn og fullorðnir koma sér í vandræði. Það allra mikilvægasta við að fá hjálp og skilning snemma er það að það er ekki stanslaust verið að brjóta þig niður og segja endalaust „ohh þú ert alltaf að hella niður, alltaf að gleyma, alltaf að grípa frammí…..“ Það að greinast snemma skiptir miklu máli fyrir þig sem ert með ADHD upp á að þú lærir að snúa veikleikum þínum yfir í styrkleika og að þér sé tekið eins og þú ert. Það er ekkert að okkur Það mikilvægasta er þó að það er ekkert AÐ okkur. Ég veit ekki hversu oft ég hef heyrt, „hvað er að þér/henni?“ og nýlega „hvað er að þessu barni?“ sem sagt var um dóttur mína. Við erum ekki óþolandi ofvirk – við erum vel virk og hörkudugleg. Vandamálið er samfélagið, þar eiga allir að vera eins, eða það væri hentugast. Skólaumhverfið er því miður ekki alltaf sniðið að einstaklingum með ADHD. Margir kostir okkar eru sköpunargáfa, orka og forvitni. Því miður þá henta þessir eiginleikar oft illa inni í skólastofu. Þó verð ég að segja, kennarar í dag eru virkilega að gera sitt besta í að aðlaga námsumhverfi eftir þörfum barna. Vandamálið er oftar ofar í kerfinu sem er þungt og illa búið undir breytingar. Að lokum, 5-10% af þjóðinni er með ADHD. Ert þú kannski með ADHD ? Á vefsíðu ADHD samtakanna er urmull af upplýsingum og fræðsluefni sem ég vona að þú kynnir þér. Einnig hefur verið stofnað útibú frá ADHD samtökunum - ADHD Austurland sem er með facebook síðu þar er einnig að finna spjallhóp fyrir alla sem láta sig málefni fólks með ADHD varða. Munum svo að samfélagið væri hrikalega leiðinlegt ef allir væru eins. Höfundur er verkefnastjóri hjá Austurbrú.
Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir skrifar