Ábyrg verkalýðsbarátta? Björn Leví Gunnarsson skrifar 12. ágúst 2022 14:31 Ég er í starfi sem snýst um það að hafa skoðanir. Það þýðir ekki að ég hafi skoðanir á öllu, alltaf. En ég hef ákveðnar skoðanir á því sem er að gerast í kjara- og lífsgæðamálum á Íslandi. Mér finnst verkalýðsbarátta undanfarinna áratuga hafa verið verulega léleg. Ég veit svo sem ekki hverju er um að kenna, einhverri meðvirkni með valdi eða hvað ... það var að minnsta kosti kominn tími til þess að stokka þó nokkuð mikið upp á þeim vettvangi. Ég man eftir þeim nokkru skiptum sem fyrrverandi forseti ASÍ, Gylfi, kom inn til fjárlaganefndar og fór mikinn. Merkilegur var sá útblástur miðað við pípið sem heyrðist í honum opinberlega og þá sérstaklega í kringum launahækkanir æðstu ráðamanna árið 2016. Mikið hryllilega var það léleg frammistaða sem enn hefur áhrif á stöðuna í dag. Þannig að já, það þurfti að gera eitthvað. Ég hef að mestu leyti verið ánægður með þá þróun sem ég hef séð gerast innan verkalýðshreyfingarinnar á undanförnum árum. Það eru skref í rétta átt. En eins og ég sagði áður, ég hef skoðanir á ýmsu. Það eru bara mínar skoðanir og mér finnst að fólk eigi rétt á því að heyra þær skoðanir. Ég er bókstaflega "ráðinn í vinnu" við að hafa þessar skoðanir. Mér finnst sum skrefin hafa verið aðeins of stórstíg og farið yfir eðlileg mörk þess sem myndi teljast málefnaleg barátta. Ég áskil mér allan rétt til þess að gagnrýna slíkt því tilgangurinn helgar ekki meðalið. Ég skil það rosalega vel hvernig þetta gerist. Valdið sem er verið að berjast við svífst einskins. Bolabrögðin sem þau beita eru rosaleg og peningavaldið sem er þar á bak við lætur í sér heyra með öllum þeim krafti sem peningar bjóða upp á. Það er því mjög skiljanlegt að fólk freistist til þess að láta stál mæta stáli. Mín skoðun er að það sé slæm hugmynd. Það er ekki mín pólitík. Mín pólitík snýst um að opinbera þegar andstæðingarnir láta sjást í stálið. Afhjúpa þau, en ekki níða. Það sjá vissulega ekki allir muninn á því ... en ég vona að fólk sé smá saman að læra. Stál í stál aðferðafræðin grefur hins vegar undan því, það kemst ekkert annað að á meðan stríðið er í gangi - og það hentar sumum. Þar eru allir með eitthvað óhreint í pokahorninu sem enginn getur viðurkennt. Enginn getur opinberað neitt gagnvart hinum því nákvæmlega sömu ósvífni er að finna hjá þeim (almenn athugasemd, ekki álit mitt um það hvernig staðan er raunverulega í dag). Ég hef því áhyggjur af því ef þróunin heldur áfram í áttina að meira vopnaglamri. Sérstaklega af því að verkalýðshreyfingin hefur réttlætið með sér í liði. Staðan er mjög slæm fyrir mjög marga. Það hefur ekki tekist að búa til sátt og ef eitthvað þá höfum við fjarlægst möguleikann á sátt. Þar er ábyrgðin algerlega á herðum stjórnvalda. Ábyrgðin á stöðunni í heilbrigðiskerfinu og kjaramálum stórra starfsstétta þar er stjórnvalda. Ábyrgðin á stöðunni á húsnæðismarkaði er stjórnvalda. Ábyrgðin á misskiptingu almannagæða í sjávarútvegi er stjórnvalda. Ábyrgðin á stöðunni í réttarkerfinu er stjórnvalda. Ábyrgðin á stöðunni í loftslagsmálum er stjórnvalda. Ábyrgðin á stöðu stjórnarskrármála er stjórnvalda. Og svo mætti lengi telja áfram. Hluti af vandamálinu er pólitíska menningin. Þetta er átakavettvangur þar sem fólk hefur allt of oft komist upp með óásættanlega hegðun í skjóli þess að það sé að vinna að göfugu markmiði - svona "tilgangurinn helgar meðalið". Eftir átökin er svo fólki klappað á bakið fyrir að hafa bókstaflega beitt ofbeldi í bæði vörn og sókn. Það ofbeldi hefur ýmsar birtingarmyndir. Það er tilfinningaleg kúgun, útilokun, gaslýsing og hvaðeina sem almennt einkennir andlegt ofbeldi. Ég held að fólk átti sig oft ekki einu sinni á því hvað það er að gera, þetta er svo inngróið í menninguna, og það er það kaldhæðnislegasta í þessu öllu. Fyrir mörgum er þetta nefnilega bara orðinn leikur. Ef það á að ná einhverju markmiði, að ná einhverju máli í gegn, þá er hægt að gera það með ákveðnum aðferðum. Hluti af þeim aðferðum sem eru "í boði" eru hreint og klárt ofbeldi. E það kemst auðvitað enginn upp með að beita þeim aðferðum fyrir framan alla. Slíkt gerist iðulega bak við luktar dyr þar sem hægt er að sverja af sér allt og kalla öll viðbrögð bara pólitíska árás eða eitthvað álika. Ein af aðferðunum sem er notuð í samningatækni er að ganga fram af andstæðingnum til þess að vekja upp ákveðin viðbrögð - að ögra. Enginn utan luktra dyra getur í raun sagt með vissu hver ber ábyrgð á því að allt fari í háaloft og situr uppi með að þurfa að vaða í gegnum ásakanir fram og til baka til þess að geta tekið einhverja afstöðu í málinu. Þá grípum við yfirleitt til fordóma okkar gagnvart deiluaðilum og styðjum þann aðila sem við erum í prinsippinu almennt sammála - þrátt fyrir mögulega ofbeldishegðun, því það voru hvort eð er bara "eðlileg" viðbrögð við yfirganginum í hinum ... eða þá að viðbrögðin voru einfaldlega blekking til þess að reyna að láta andstæðinginn líta út fyrir að hafa verið ósanngjarn. Utan frá er nánast ómögulegt að greina hvað er satt og rétt í slíku. En aftur að verkalýðshreyfingunni. Það þarf meiri hörku. Augljóslega og tvímælalaust. Ég þekki það sjálfur hvernig það er ekkert hægt að semja við fólk sem hlustar ekki. Við erum að glíma við stjórnvöld sem hafa bara ákveðna, mjög þrönga, hugmyndafræði um hvernig hlutirnir eiga að vera og líta svo á að allt sé leyfilegt til þess að sveigja almenningsálitið í eina eða aðra áttina. Við höfum séð hvernig fyrrum dómsmálaráðherra var sérfræðingur sem vissi allt um allt og var dæmd fyrir lögbrot í skipun landsréttardómara. Við höfum séð hvernig sóttvarnarbrot voru bara fyrir suma en ekki aðra. Við höfum séð hvernig landhelgisgæslan er notuð sem leigubíll fyrir ráðherra. Við höfum séð fjármálaráðherra sem fullyrðir að það sé bara í fína lagi að selja pabba sínum hlut í ríkisbanka ... og þar fram eftir götunum. Alltaf er bakkað í vörn og enginn viðurkennir að neitt hafi farið úrskeiðis. Það er valdið sem við er að etja og það er mjög skiljanlegt að það þurfi meiri hörku í baráttu gegn fólki sem sýnir ekkert nema óbilgirni gangvart eigin rugli. En. Og þetta er stórt en. Það er fín lína á milli þess að berjast af hörku og að verða að andstæðingnum. Ég berst af því að andstæðingurinn er óbilgjarn og veður yfir allt og alla. Ég vil ekki verða óbilgjarn og verða sá sem veður yfir allt og alla því tilgangurinn helgar EKKI meðalið. Ég skil að það sé verið að tilkynna um hörku framundan. Það er tilefni til þess. Því fyrr sem allir átta sig á því, því fyrr verður hægt að afstýra þeirri hörku. Ábyrgðin á því að það stefnir allt í hörku liggur ekki hjá verkalýðshreyfingunni heldur hjá hinum óbilgjörnu. Ábyrgðin á því að harkan endi ekki í að vera barátta um auga á móti auga liggur hins vegar hjá verkalýðshreyfingunni. Þar má ekki henta réttlætinu fyrir málstaðinn. Það er allavega mín skoðun. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björn Leví Gunnarsson Kjaramál Píratar Stéttarfélög Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen Skoðun Halldór 18.05.2024 Halldór Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir skrifar Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson skrifar Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir skrifar Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Sjá meira
Ég er í starfi sem snýst um það að hafa skoðanir. Það þýðir ekki að ég hafi skoðanir á öllu, alltaf. En ég hef ákveðnar skoðanir á því sem er að gerast í kjara- og lífsgæðamálum á Íslandi. Mér finnst verkalýðsbarátta undanfarinna áratuga hafa verið verulega léleg. Ég veit svo sem ekki hverju er um að kenna, einhverri meðvirkni með valdi eða hvað ... það var að minnsta kosti kominn tími til þess að stokka þó nokkuð mikið upp á þeim vettvangi. Ég man eftir þeim nokkru skiptum sem fyrrverandi forseti ASÍ, Gylfi, kom inn til fjárlaganefndar og fór mikinn. Merkilegur var sá útblástur miðað við pípið sem heyrðist í honum opinberlega og þá sérstaklega í kringum launahækkanir æðstu ráðamanna árið 2016. Mikið hryllilega var það léleg frammistaða sem enn hefur áhrif á stöðuna í dag. Þannig að já, það þurfti að gera eitthvað. Ég hef að mestu leyti verið ánægður með þá þróun sem ég hef séð gerast innan verkalýðshreyfingarinnar á undanförnum árum. Það eru skref í rétta átt. En eins og ég sagði áður, ég hef skoðanir á ýmsu. Það eru bara mínar skoðanir og mér finnst að fólk eigi rétt á því að heyra þær skoðanir. Ég er bókstaflega "ráðinn í vinnu" við að hafa þessar skoðanir. Mér finnst sum skrefin hafa verið aðeins of stórstíg og farið yfir eðlileg mörk þess sem myndi teljast málefnaleg barátta. Ég áskil mér allan rétt til þess að gagnrýna slíkt því tilgangurinn helgar ekki meðalið. Ég skil það rosalega vel hvernig þetta gerist. Valdið sem er verið að berjast við svífst einskins. Bolabrögðin sem þau beita eru rosaleg og peningavaldið sem er þar á bak við lætur í sér heyra með öllum þeim krafti sem peningar bjóða upp á. Það er því mjög skiljanlegt að fólk freistist til þess að láta stál mæta stáli. Mín skoðun er að það sé slæm hugmynd. Það er ekki mín pólitík. Mín pólitík snýst um að opinbera þegar andstæðingarnir láta sjást í stálið. Afhjúpa þau, en ekki níða. Það sjá vissulega ekki allir muninn á því ... en ég vona að fólk sé smá saman að læra. Stál í stál aðferðafræðin grefur hins vegar undan því, það kemst ekkert annað að á meðan stríðið er í gangi - og það hentar sumum. Þar eru allir með eitthvað óhreint í pokahorninu sem enginn getur viðurkennt. Enginn getur opinberað neitt gagnvart hinum því nákvæmlega sömu ósvífni er að finna hjá þeim (almenn athugasemd, ekki álit mitt um það hvernig staðan er raunverulega í dag). Ég hef því áhyggjur af því ef þróunin heldur áfram í áttina að meira vopnaglamri. Sérstaklega af því að verkalýðshreyfingin hefur réttlætið með sér í liði. Staðan er mjög slæm fyrir mjög marga. Það hefur ekki tekist að búa til sátt og ef eitthvað þá höfum við fjarlægst möguleikann á sátt. Þar er ábyrgðin algerlega á herðum stjórnvalda. Ábyrgðin á stöðunni í heilbrigðiskerfinu og kjaramálum stórra starfsstétta þar er stjórnvalda. Ábyrgðin á stöðunni á húsnæðismarkaði er stjórnvalda. Ábyrgðin á misskiptingu almannagæða í sjávarútvegi er stjórnvalda. Ábyrgðin á stöðunni í réttarkerfinu er stjórnvalda. Ábyrgðin á stöðunni í loftslagsmálum er stjórnvalda. Ábyrgðin á stöðu stjórnarskrármála er stjórnvalda. Og svo mætti lengi telja áfram. Hluti af vandamálinu er pólitíska menningin. Þetta er átakavettvangur þar sem fólk hefur allt of oft komist upp með óásættanlega hegðun í skjóli þess að það sé að vinna að göfugu markmiði - svona "tilgangurinn helgar meðalið". Eftir átökin er svo fólki klappað á bakið fyrir að hafa bókstaflega beitt ofbeldi í bæði vörn og sókn. Það ofbeldi hefur ýmsar birtingarmyndir. Það er tilfinningaleg kúgun, útilokun, gaslýsing og hvaðeina sem almennt einkennir andlegt ofbeldi. Ég held að fólk átti sig oft ekki einu sinni á því hvað það er að gera, þetta er svo inngróið í menninguna, og það er það kaldhæðnislegasta í þessu öllu. Fyrir mörgum er þetta nefnilega bara orðinn leikur. Ef það á að ná einhverju markmiði, að ná einhverju máli í gegn, þá er hægt að gera það með ákveðnum aðferðum. Hluti af þeim aðferðum sem eru "í boði" eru hreint og klárt ofbeldi. E það kemst auðvitað enginn upp með að beita þeim aðferðum fyrir framan alla. Slíkt gerist iðulega bak við luktar dyr þar sem hægt er að sverja af sér allt og kalla öll viðbrögð bara pólitíska árás eða eitthvað álika. Ein af aðferðunum sem er notuð í samningatækni er að ganga fram af andstæðingnum til þess að vekja upp ákveðin viðbrögð - að ögra. Enginn utan luktra dyra getur í raun sagt með vissu hver ber ábyrgð á því að allt fari í háaloft og situr uppi með að þurfa að vaða í gegnum ásakanir fram og til baka til þess að geta tekið einhverja afstöðu í málinu. Þá grípum við yfirleitt til fordóma okkar gagnvart deiluaðilum og styðjum þann aðila sem við erum í prinsippinu almennt sammála - þrátt fyrir mögulega ofbeldishegðun, því það voru hvort eð er bara "eðlileg" viðbrögð við yfirganginum í hinum ... eða þá að viðbrögðin voru einfaldlega blekking til þess að reyna að láta andstæðinginn líta út fyrir að hafa verið ósanngjarn. Utan frá er nánast ómögulegt að greina hvað er satt og rétt í slíku. En aftur að verkalýðshreyfingunni. Það þarf meiri hörku. Augljóslega og tvímælalaust. Ég þekki það sjálfur hvernig það er ekkert hægt að semja við fólk sem hlustar ekki. Við erum að glíma við stjórnvöld sem hafa bara ákveðna, mjög þrönga, hugmyndafræði um hvernig hlutirnir eiga að vera og líta svo á að allt sé leyfilegt til þess að sveigja almenningsálitið í eina eða aðra áttina. Við höfum séð hvernig fyrrum dómsmálaráðherra var sérfræðingur sem vissi allt um allt og var dæmd fyrir lögbrot í skipun landsréttardómara. Við höfum séð hvernig sóttvarnarbrot voru bara fyrir suma en ekki aðra. Við höfum séð hvernig landhelgisgæslan er notuð sem leigubíll fyrir ráðherra. Við höfum séð fjármálaráðherra sem fullyrðir að það sé bara í fína lagi að selja pabba sínum hlut í ríkisbanka ... og þar fram eftir götunum. Alltaf er bakkað í vörn og enginn viðurkennir að neitt hafi farið úrskeiðis. Það er valdið sem við er að etja og það er mjög skiljanlegt að það þurfi meiri hörku í baráttu gegn fólki sem sýnir ekkert nema óbilgirni gangvart eigin rugli. En. Og þetta er stórt en. Það er fín lína á milli þess að berjast af hörku og að verða að andstæðingnum. Ég berst af því að andstæðingurinn er óbilgjarn og veður yfir allt og alla. Ég vil ekki verða óbilgjarn og verða sá sem veður yfir allt og alla því tilgangurinn helgar EKKI meðalið. Ég skil að það sé verið að tilkynna um hörku framundan. Það er tilefni til þess. Því fyrr sem allir átta sig á því, því fyrr verður hægt að afstýra þeirri hörku. Ábyrgðin á því að það stefnir allt í hörku liggur ekki hjá verkalýðshreyfingunni heldur hjá hinum óbilgjörnu. Ábyrgðin á því að harkan endi ekki í að vera barátta um auga á móti auga liggur hins vegar hjá verkalýðshreyfingunni. Þar má ekki henta réttlætinu fyrir málstaðinn. Það er allavega mín skoðun.
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun