Vel heppnað Matvælaþing 2022 Svandís Svavarsdóttir skrifar 28. nóvember 2022 08:31 Á nýliðnu Matvælaþingi sem haldið var í Hörpu 22. nóvember var gerð metnaðarfull tilraun. Undir einu þaki söfnuðust saman fulltrúar allra þeirra hópa sem vinna að framleiðslu, sölu og dreifingu matvæla á Íslandi. Tilgangurinn var að kynna, ræða og rýna nýútkomin drög að matvælastefnu til framtíðar fyrir Ísland. Að auki voru matvæli rædd í alþjóðlegu samhengi. Þau Olga Trofimtseva, fyrrum landbúnaðarráðherra Úkraínu, og Pete Ritchie frá samtökunum Nourish Scotland veittu þinggestum innsýn í þær áskoranir sem blasa við stjórnvöldum og almenningi í Úkraínu og Skotlandi varðandi fæðuöryggi, matvælaöryggi og breytt fæðukerfi. Og það blésu ferskir vindar í pallborðsumræðum þingsins. Ólík sjónarmið fengu að njóta sín þegar rætt var um matvæli í víðu samhengi og útfrá sjónarhóli ólíkra hagsmunaðila. Við freistum þess að búa til stefnu sem samhljómur er um, allar þær athugasemdir og þær skoðanir sem fram komu á þinginu nýtast við áframhaldandi vinnu og mótun matvælastefnu. Samhljómur í áherslum, áleitnar spurningar Það var í senn áhugavert og þakklátt að heyra ákveðna grunntóna sem komu ítrekað upp á þinginu. Sjálfbærni, loftslagsáherslur, sjálfbær fæðukerfi, hringrásarhagkerfið, aukin menntun, nýsköpun. Allt stór hugtök sem heyrðust endurtekin af ólíku fólki í ólíku samhengi. En ákallið um að gleyma ekki okkur sjálfum, hlúa að mennskunni, var einnig sterkt. Það var sameiginleg áhersla fulltrúa eldri og yngri kynslóða. Á Matvælaþingi fjölluðum við um stóru línurnar, grunnstefið sem öll okkar verkefni þurfa að byggja á til að við náum sem mestum árangri. En auðvitað er allt undir, áþreifanleg verkefni sem verið er að fást við í samfélaginu dag frá degi. Saltgerð, íslenskt wasabi, lífræn framleiðsla, dýravelferð, jarðvegur, skólamáltíðir, umbúðir - matarsóun sem er risastór áskorun í okkar samtíma. Ég fékk líka til mín réttmætar og áleitnar spurningar á borð við „Hvernig ætlar þú eiginlega að fá fólk til að vinna í matvælaframleiðslu?“ „Fyrir hverja er regluverkið eiginlega gert?“ Allt eru þetta, og miklu fleiri, atriði sem við nálgumst í Matvælastefnu. Við viljum greina, finna lausnir og marka okkur sjálfbæra stefnu. Myndin er stór og samanstendur af mýmörgum og mikilvægum verkefnum. Á þinginu féllu einnig margar fleygar setningar sem vekja umhugsun. „Hagkerfið þarf að þjóna vistkerfinu en ekki öfugt.“ „Við þurfum að ræða um sjálfbært og heilsusamlegt kerfi.“ Þar var líka rætt um efnahagslegan jöfnuð og möguleika allra til að njóta heilsusamlegs matar. Því það á ekki að vera þannig að það sé bara á færi ríks fólks að borða hollan mat. Eitt af mörgu sem situr eftir í mér eftir vel heppnað Matvælaþing er hversu mikla reynslu, innsæi, þekkingu og hugvit er að finna hér á landi á sviði matvæla. Við erum með mikinn efnivið í höndunum. Við höfum allt sem þarf til viðbótar við orkuna og vatnið. Við höfum hugvit og kjark sem skiptir öllu máli. Nýtt ráðuneyti, ný hugsun Matvælaráðuneytið var ekki síst sett á laggirnar sem viðleitni til að brjóta niður múra sem hafa einkennt íslenska matvælaframleiðslu. Sjávarútvegur og landbúnaður. Frá því þéttbýlismyndun hófst á Íslandi hafa þessar tvær greinar verið burðarásar í fæðu- og hagkerfi okkar, hafa fætt okkur og klætt. En þær hafa einnig lifað sjálfstæðu lífi, hvor fylgt sínum hjólförum. En heimsmyndin er breytt, nýrrar nálgunar og nýrrar hugsunar er þörf. Matvælastefna og Matvælaþing er liður í því. Og ég tel að á Matvælaþingi hafi myndast sprungur í þessa múra. Ég skynjaði mikla ánægju þinggesta með okkar samtal, þá viðleitni okkar að opna gluggann, lofta út og hleypa inn ferskum straumum. Reynslan af þinginu sýnir glögglega að við þurfum að tala meira saman þvert á kerfin. Við þurfum að tefla saman sjávarútvegi, landbúnaði, fiskeldi, vísindum, viðskiptum, nýsköpun og tækni. Og í forgrunn þurfum við að setja hugsunina um neytendur og þá ekki síst neytendur framtíðar. Sú nálgun er okkur nauðsynleg ef við ætlum að ná þeirri forystu sem við viljum vera í á sviði matvælaframleiðslu á Íslandi. Hvað gerist næst? Niðurstöður, hugmyndir og sjónarmið af Matvælaþingi nýtast við þá vinnu sem er framundan við mótun matvælastefnu. Eftir þá vinnu verða drögin sett í samráðsgátt stjórnvalda. Þar verða drögin í fjórar vikur og verður hægt að senda þar inn skriflegar og ítarlegri umsagnir heldur en svigrúmið leyfði á Matvælaþingi. Eftir þann tíma er komið að því að setja saman þingsályktunartillögu sem ég mun bera undir Alþingi í framhaldinu. Síðan verður annað opið umsagnarferli á vegum þingsins. Það er því langt ferli framundan, enda mikilvægt að vanda til verka við svo mikilvægt mál. Ekki síður mikilvægt er að ferlið er opið og gagnsætt og allir geta tekið þátt. Enda eru matvæli hagsmunamál okkar allra, ekki síst komandi kynslóða. Höfundur er matvælaráðherra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Svandís Svavarsdóttir Matvælaframleiðsla Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Landbúnaður Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson Skoðun Skoðun Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir skrifar Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Sjá meira
Á nýliðnu Matvælaþingi sem haldið var í Hörpu 22. nóvember var gerð metnaðarfull tilraun. Undir einu þaki söfnuðust saman fulltrúar allra þeirra hópa sem vinna að framleiðslu, sölu og dreifingu matvæla á Íslandi. Tilgangurinn var að kynna, ræða og rýna nýútkomin drög að matvælastefnu til framtíðar fyrir Ísland. Að auki voru matvæli rædd í alþjóðlegu samhengi. Þau Olga Trofimtseva, fyrrum landbúnaðarráðherra Úkraínu, og Pete Ritchie frá samtökunum Nourish Scotland veittu þinggestum innsýn í þær áskoranir sem blasa við stjórnvöldum og almenningi í Úkraínu og Skotlandi varðandi fæðuöryggi, matvælaöryggi og breytt fæðukerfi. Og það blésu ferskir vindar í pallborðsumræðum þingsins. Ólík sjónarmið fengu að njóta sín þegar rætt var um matvæli í víðu samhengi og útfrá sjónarhóli ólíkra hagsmunaðila. Við freistum þess að búa til stefnu sem samhljómur er um, allar þær athugasemdir og þær skoðanir sem fram komu á þinginu nýtast við áframhaldandi vinnu og mótun matvælastefnu. Samhljómur í áherslum, áleitnar spurningar Það var í senn áhugavert og þakklátt að heyra ákveðna grunntóna sem komu ítrekað upp á þinginu. Sjálfbærni, loftslagsáherslur, sjálfbær fæðukerfi, hringrásarhagkerfið, aukin menntun, nýsköpun. Allt stór hugtök sem heyrðust endurtekin af ólíku fólki í ólíku samhengi. En ákallið um að gleyma ekki okkur sjálfum, hlúa að mennskunni, var einnig sterkt. Það var sameiginleg áhersla fulltrúa eldri og yngri kynslóða. Á Matvælaþingi fjölluðum við um stóru línurnar, grunnstefið sem öll okkar verkefni þurfa að byggja á til að við náum sem mestum árangri. En auðvitað er allt undir, áþreifanleg verkefni sem verið er að fást við í samfélaginu dag frá degi. Saltgerð, íslenskt wasabi, lífræn framleiðsla, dýravelferð, jarðvegur, skólamáltíðir, umbúðir - matarsóun sem er risastór áskorun í okkar samtíma. Ég fékk líka til mín réttmætar og áleitnar spurningar á borð við „Hvernig ætlar þú eiginlega að fá fólk til að vinna í matvælaframleiðslu?“ „Fyrir hverja er regluverkið eiginlega gert?“ Allt eru þetta, og miklu fleiri, atriði sem við nálgumst í Matvælastefnu. Við viljum greina, finna lausnir og marka okkur sjálfbæra stefnu. Myndin er stór og samanstendur af mýmörgum og mikilvægum verkefnum. Á þinginu féllu einnig margar fleygar setningar sem vekja umhugsun. „Hagkerfið þarf að þjóna vistkerfinu en ekki öfugt.“ „Við þurfum að ræða um sjálfbært og heilsusamlegt kerfi.“ Þar var líka rætt um efnahagslegan jöfnuð og möguleika allra til að njóta heilsusamlegs matar. Því það á ekki að vera þannig að það sé bara á færi ríks fólks að borða hollan mat. Eitt af mörgu sem situr eftir í mér eftir vel heppnað Matvælaþing er hversu mikla reynslu, innsæi, þekkingu og hugvit er að finna hér á landi á sviði matvæla. Við erum með mikinn efnivið í höndunum. Við höfum allt sem þarf til viðbótar við orkuna og vatnið. Við höfum hugvit og kjark sem skiptir öllu máli. Nýtt ráðuneyti, ný hugsun Matvælaráðuneytið var ekki síst sett á laggirnar sem viðleitni til að brjóta niður múra sem hafa einkennt íslenska matvælaframleiðslu. Sjávarútvegur og landbúnaður. Frá því þéttbýlismyndun hófst á Íslandi hafa þessar tvær greinar verið burðarásar í fæðu- og hagkerfi okkar, hafa fætt okkur og klætt. En þær hafa einnig lifað sjálfstæðu lífi, hvor fylgt sínum hjólförum. En heimsmyndin er breytt, nýrrar nálgunar og nýrrar hugsunar er þörf. Matvælastefna og Matvælaþing er liður í því. Og ég tel að á Matvælaþingi hafi myndast sprungur í þessa múra. Ég skynjaði mikla ánægju þinggesta með okkar samtal, þá viðleitni okkar að opna gluggann, lofta út og hleypa inn ferskum straumum. Reynslan af þinginu sýnir glögglega að við þurfum að tala meira saman þvert á kerfin. Við þurfum að tefla saman sjávarútvegi, landbúnaði, fiskeldi, vísindum, viðskiptum, nýsköpun og tækni. Og í forgrunn þurfum við að setja hugsunina um neytendur og þá ekki síst neytendur framtíðar. Sú nálgun er okkur nauðsynleg ef við ætlum að ná þeirri forystu sem við viljum vera í á sviði matvælaframleiðslu á Íslandi. Hvað gerist næst? Niðurstöður, hugmyndir og sjónarmið af Matvælaþingi nýtast við þá vinnu sem er framundan við mótun matvælastefnu. Eftir þá vinnu verða drögin sett í samráðsgátt stjórnvalda. Þar verða drögin í fjórar vikur og verður hægt að senda þar inn skriflegar og ítarlegri umsagnir heldur en svigrúmið leyfði á Matvælaþingi. Eftir þann tíma er komið að því að setja saman þingsályktunartillögu sem ég mun bera undir Alþingi í framhaldinu. Síðan verður annað opið umsagnarferli á vegum þingsins. Það er því langt ferli framundan, enda mikilvægt að vanda til verka við svo mikilvægt mál. Ekki síður mikilvægt er að ferlið er opið og gagnsætt og allir geta tekið þátt. Enda eru matvæli hagsmunamál okkar allra, ekki síst komandi kynslóða. Höfundur er matvælaráðherra.
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun