„Útlendingamálin“ - stór vandamálapakki? Toshiki Toma skrifar 21. júní 2023 06:00 Undanfarna daga hefur eins konar áróður einkennst í umræðu stjórnandi fólks í þjóðfélaginu. Guðrún Hafsteinsdóttir, nýorðinn dómsmálaráðherra, sagði í viðtali við RÚV í kjölfar embættistökunnar: „Kerfi útlendingamála sé komið að þolmörkum.“ Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra kvartaði yfir afgreiðslu „útlendingamála“ á alþingi og sagði: „Við höfum misst tökin á þessum málaflokki þannig að kostnaðurinn við að sinna þessum málaflokki er algjörlega farinn upp úr þakinu og það er óásættanlegt.“ Sama dag og ráðherraskiptin fóru Kjartan Már Kjartansson bæjarstjóri Reykjanesbæjar og Rósa Guðbjartsdóttir bæjarstjóri Hafnarfjarðar í Kastljós og töluðu ýmsa erfiðleika í kringum „útlendingamálin.“ Þau nefndu til dæmis skort á húsnæði, of mikil útgjöld vegna móttöku flóttafólks, mikið álag fyrir starfsfólk í skólum jafnt sem íslensk börn vegna samveru við útlensk börn eða almenna óánægju bæjarbúa. „Útlendingamál“ er mjög óljóst orð að mínu mati og sérhver manneskja mun túlka þetta orð eftir eigin geðþótta. Samt er eitt sem umræðan á sameiginlegt og það er hinn neikvæði blær sem umlykur hana. Eftir því sem ég las og hlustaði meira langar mig aðeins að telja upp hvaða atriði felast í orðinu ,,útlendingamál" í umræðunni. 1. Of mikil útgjöld fyrir ríki og sveitarfélög vegna móttöku umsækjenda um alþjóðlega vernd (hælisleitendur). 2. Skortur á húsnæði. 3. Skortur á rými í grunn- og leikskólum á höfuðborgarsvæðinu. 4. Of mikið vinnuálag í skólakerfi höfuðborgarsvæðisins vegna móttöku erlendra barna. 5. Almenn ónægja íbúa gagnvart sambýli við hælisleitendur í ákveðnum hverfum og bæjum. Það geta verið fleiri atriði sem koma til greina en þessi eru þau helstu í umræðunni núna. Þá virðist miðpunktur „útlendingamála“ vera tilvist fjölmargra hælisleitenda sem annað hvort eru að bíða eftir kennitölu sem og þeim sem þegar eru búnir að fá hana. Allt eru þetta atriði sem við þurfum að viðurkenna og við verðum að fjalla um viðbrögð við þeim, bæði almennilega og málefnalega. Það er sannarlega mikilvægt að leggja áherslu á það að við fjallum um atriðin „almennilega og málefnalega.“ Ég ætla ekki að fara ítarlega í þessi atriði í þessari stuttu grein, en ég vil ég setja fram tvo grundvallarpunkta sem varða öll ofangreind atriði. Fyrri punkturinn er, og við skulum ekki gleyma því, að helmingur hælisleitenda sem kom hingað til lands á árið 2022 og á þessu ári til loka aprílmánaðar eru frá Úkraínu og ástæða fjölgunar þeirra er innrás Rússlands í Úkraínu. Úkraínskt fólk kaus ekki sjálft að verða á flótta, það neyddist einfaldlega til þess. Innrásin er einnig ein ástæða verðbólgu hér á landi jafnt sem víðar í heiminum sem aftur hefur gríðarlega mikil áhrif á útgjöld ríkis og sveitafélaga almennt sem og heimilin. Útgjöldin jukust ekki síst í málefnum flóttafólks. Ísland lýsti því formlega yfir að styðja Úkraínu í hennar baráttu, og raunar er það líka álag sem Íslendingar ákvaðu að axla með því að taka á móti fólki sem var á flótta eða að þola verðbólgu. Innrásin var gerð af landi í Evrópu á land í Evrópu, sem er í næsta nágrenni við Ísland og önnur ríki í heimsálfunni. Þetta eru mjög sérstakar aðstæður og Ísland getur ekki vikist undan ábyrgð. Mig langar einnig að setja fram annan punkt sérstaklega og raunar finnst mér sá punktur eigi að vera forsenda heildarumræðu um málefni flóttafólks. Sameinuðu þjóðirnar samþykkti samning um réttarstöðu flóttamanna árið 1951 og í dag telst aðildarríki 149. Þar á meðal er Ísland. Kjarni samningsins er að aðildarríkin viðurkenna tilvist flóttafólks og þá skyldu sína til að veita flóttafólki vernd. Ýmsar nánari reglugerðir fylgja þar um en kjarninn er þessi. Sérhvert ríki er með eigið móttökukerfi flóttafólks og stundum er það sameiginlega við önnur ríki. ! En kjarni hér er veita vernd við fólk sem á skilið hana. Aldrei má gleymast þetta kjarni. Ef þessi kjarni gleymist, þá mun kerfi um vernd flóttafólks verða að gagnslausum hlut eða jafnvel kúgunarkerfi gegn fólki á flótta sem aðeins hindar það í að komast inn í landið sitt og útilokar það. Mikilvægast er að skoða með réttlæti og sanngirni hvort umsækjandi nokkur um alþjóðlega vernd eigi skilið að fá þá vernd eða ekki. Það ferli tekur ákveðinn tíma og kostar vinnu og peninga. Við getum rætt um að bæta núverandi móttökukerfi og búa til betra. En kjarninn má aldrei týnast. Okkur vantar frekari umræðu fyrir sérhvert atriði sem ég taldi upp. Við þurfum að halda umræðunni almennilega á lofti og ekki síst er mikilvægt að hún sé málefnaleg. Ég óska þess stjórnendur í þjóðfélaginu hætti að búa til óljóst hugtak eins og „útlendingamál“ þar sem alls konar þjóðfélagslegum vandamálum er pakkað inn eins og það látið axla ábyrgð eingöngu á útlendingum eða hælisleitendum. Rósa, bæjarstjórinn í Hafnarfirði, sagði nokkrum sinnum í Kastljósi: „Við skulum læra af reynslu hinna Norðurlandanna.“ Já, við skulum læra þá heimsku að aðgreina útlendinga eins og óæskilega stétt og saka þá um uppruna alls konar óþæginda í samfélaginu. Slíkt skapar meira vandamál en leysir engin. Höfundur er prestur innflytjenda og flóttafólks. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Flóttafólk á Íslandi Hælisleitendur Toshiki Toma Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Sjá meira
Undanfarna daga hefur eins konar áróður einkennst í umræðu stjórnandi fólks í þjóðfélaginu. Guðrún Hafsteinsdóttir, nýorðinn dómsmálaráðherra, sagði í viðtali við RÚV í kjölfar embættistökunnar: „Kerfi útlendingamála sé komið að þolmörkum.“ Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra kvartaði yfir afgreiðslu „útlendingamála“ á alþingi og sagði: „Við höfum misst tökin á þessum málaflokki þannig að kostnaðurinn við að sinna þessum málaflokki er algjörlega farinn upp úr þakinu og það er óásættanlegt.“ Sama dag og ráðherraskiptin fóru Kjartan Már Kjartansson bæjarstjóri Reykjanesbæjar og Rósa Guðbjartsdóttir bæjarstjóri Hafnarfjarðar í Kastljós og töluðu ýmsa erfiðleika í kringum „útlendingamálin.“ Þau nefndu til dæmis skort á húsnæði, of mikil útgjöld vegna móttöku flóttafólks, mikið álag fyrir starfsfólk í skólum jafnt sem íslensk börn vegna samveru við útlensk börn eða almenna óánægju bæjarbúa. „Útlendingamál“ er mjög óljóst orð að mínu mati og sérhver manneskja mun túlka þetta orð eftir eigin geðþótta. Samt er eitt sem umræðan á sameiginlegt og það er hinn neikvæði blær sem umlykur hana. Eftir því sem ég las og hlustaði meira langar mig aðeins að telja upp hvaða atriði felast í orðinu ,,útlendingamál" í umræðunni. 1. Of mikil útgjöld fyrir ríki og sveitarfélög vegna móttöku umsækjenda um alþjóðlega vernd (hælisleitendur). 2. Skortur á húsnæði. 3. Skortur á rými í grunn- og leikskólum á höfuðborgarsvæðinu. 4. Of mikið vinnuálag í skólakerfi höfuðborgarsvæðisins vegna móttöku erlendra barna. 5. Almenn ónægja íbúa gagnvart sambýli við hælisleitendur í ákveðnum hverfum og bæjum. Það geta verið fleiri atriði sem koma til greina en þessi eru þau helstu í umræðunni núna. Þá virðist miðpunktur „útlendingamála“ vera tilvist fjölmargra hælisleitenda sem annað hvort eru að bíða eftir kennitölu sem og þeim sem þegar eru búnir að fá hana. Allt eru þetta atriði sem við þurfum að viðurkenna og við verðum að fjalla um viðbrögð við þeim, bæði almennilega og málefnalega. Það er sannarlega mikilvægt að leggja áherslu á það að við fjallum um atriðin „almennilega og málefnalega.“ Ég ætla ekki að fara ítarlega í þessi atriði í þessari stuttu grein, en ég vil ég setja fram tvo grundvallarpunkta sem varða öll ofangreind atriði. Fyrri punkturinn er, og við skulum ekki gleyma því, að helmingur hælisleitenda sem kom hingað til lands á árið 2022 og á þessu ári til loka aprílmánaðar eru frá Úkraínu og ástæða fjölgunar þeirra er innrás Rússlands í Úkraínu. Úkraínskt fólk kaus ekki sjálft að verða á flótta, það neyddist einfaldlega til þess. Innrásin er einnig ein ástæða verðbólgu hér á landi jafnt sem víðar í heiminum sem aftur hefur gríðarlega mikil áhrif á útgjöld ríkis og sveitafélaga almennt sem og heimilin. Útgjöldin jukust ekki síst í málefnum flóttafólks. Ísland lýsti því formlega yfir að styðja Úkraínu í hennar baráttu, og raunar er það líka álag sem Íslendingar ákvaðu að axla með því að taka á móti fólki sem var á flótta eða að þola verðbólgu. Innrásin var gerð af landi í Evrópu á land í Evrópu, sem er í næsta nágrenni við Ísland og önnur ríki í heimsálfunni. Þetta eru mjög sérstakar aðstæður og Ísland getur ekki vikist undan ábyrgð. Mig langar einnig að setja fram annan punkt sérstaklega og raunar finnst mér sá punktur eigi að vera forsenda heildarumræðu um málefni flóttafólks. Sameinuðu þjóðirnar samþykkti samning um réttarstöðu flóttamanna árið 1951 og í dag telst aðildarríki 149. Þar á meðal er Ísland. Kjarni samningsins er að aðildarríkin viðurkenna tilvist flóttafólks og þá skyldu sína til að veita flóttafólki vernd. Ýmsar nánari reglugerðir fylgja þar um en kjarninn er þessi. Sérhvert ríki er með eigið móttökukerfi flóttafólks og stundum er það sameiginlega við önnur ríki. ! En kjarni hér er veita vernd við fólk sem á skilið hana. Aldrei má gleymast þetta kjarni. Ef þessi kjarni gleymist, þá mun kerfi um vernd flóttafólks verða að gagnslausum hlut eða jafnvel kúgunarkerfi gegn fólki á flótta sem aðeins hindar það í að komast inn í landið sitt og útilokar það. Mikilvægast er að skoða með réttlæti og sanngirni hvort umsækjandi nokkur um alþjóðlega vernd eigi skilið að fá þá vernd eða ekki. Það ferli tekur ákveðinn tíma og kostar vinnu og peninga. Við getum rætt um að bæta núverandi móttökukerfi og búa til betra. En kjarninn má aldrei týnast. Okkur vantar frekari umræðu fyrir sérhvert atriði sem ég taldi upp. Við þurfum að halda umræðunni almennilega á lofti og ekki síst er mikilvægt að hún sé málefnaleg. Ég óska þess stjórnendur í þjóðfélaginu hætti að búa til óljóst hugtak eins og „útlendingamál“ þar sem alls konar þjóðfélagslegum vandamálum er pakkað inn eins og það látið axla ábyrgð eingöngu á útlendingum eða hælisleitendum. Rósa, bæjarstjórinn í Hafnarfirði, sagði nokkrum sinnum í Kastljósi: „Við skulum læra af reynslu hinna Norðurlandanna.“ Já, við skulum læra þá heimsku að aðgreina útlendinga eins og óæskilega stétt og saka þá um uppruna alls konar óþæginda í samfélaginu. Slíkt skapar meira vandamál en leysir engin. Höfundur er prestur innflytjenda og flóttafólks.
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun