Telja brotið á mannréttindum flugfólks Kolbeinn Tumi Daðason skrifar 25. janúar 2024 10:50 Vilhjálmur Hjálmarsson er formaður ADHD samtakanna. Vísir/Vilhelm ADHD samtökin telja ljóst að brotið sé með margvíslegum hætti á ýmsum grundvallarréttindum fólks sem starfar við flug á Íslandi með innleiðingu skimana flugáhafna vegna notkunar geðvirkra efna á borð við lyfja við ADHD. Samtökin kalla eftir skýringum frá Samgöngustofu, Isavia, íslensku flugfélögunum og fleirum. ADHD samtökin hafa sent ISAVIA, Samgöngustofu, Icelandair, Fly Play, Heilsuvernd og Fluglæknasetrinu formlegt erindi þar sem óskað er eftir skýrum svörum við nokkrum spurningum er varða starfshætti þessara rekstraraðila þegar kemur að ráðningum og eftirliti með heilsufari starfsfólks tengt flugi, ekki síst með tilliti til ADHD og mögulegrar lyfjanotkunar vegna þess. Í tilkynningu samtakanna segir að í ljósi fjölmiðlaumfjöllunnar á undanförnum mánuðum um innleiðingu skimana flugáhafna hér á landi m.a. vegna svokallaðra „geðvirkra efna“ og reynslu starfsfólks íslenskra flugfélaga af framkvæmd umræddra skimana telja ADHD samtökin ljóst að með margvíslegum hætti sé nú brotið gegn ýmsum grundvallarréttindum fólks sem starfar við flug á Íslandi, ekki síst fólki með ADHD. Með tilvísun í 75. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944 um atvinnufrelsi telja ADHD samtökin því áríðandi að upplýst verði án tafar um þær vinnureglur og/eða leiðbeiningar sem unnið er eftir hjá þessum rekstraraðilum og að skýrt komi fram á hvaða lagaforsendum, reglugerðum eða öðrum réttarheimildum þeir byggi starfshætti sína. Erindi ADHD samtakanna til rekstraraðilanna sex má lesa í heild að neðan. Til þess er málið varðar! Ein af grundvallarreglum í íslenskri stjórnskipan sem og annarra vestrænna ríkja er að menn ráði við hvað þeir starfa og að mönnum sé frjálst að stunda þá atvinnu sem þeim sýnist, þó innan ákveðinna marka. Til grundvallar þessu atriði í íslenskri stjórnskipun er 75. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944 um atvinnufrelsi, en þar stendur m.a.: „Öllum er frjálst að stunda þá atvinnu sem þeir kjósa. Þessu frelsi má þó setja skorður með lögum, enda krefjist almannahagsmunir þess.“ Í ljósi fjölmiðlaumfjöllunnar á undanförnum mánuðum um innleiðingu skimana flugáhafna vegna m.a. svokallaðra „geðvirkra efna“ hér á landi og reynslu starfsfólks íslenskra flugfélaga af framkvæmd umræddra skimana telja ADHD samtökin ljóst að með margvíslegum hætti sé nú brotið gegn ýmsum grundvallarréttindum fólks sem starfar við flug á Íslandi, ekki síst fólki með ADHD. Með fyrrnefndri tilvísun í 75. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944 um atvinnufrelsi telja ADHD samtökin áríðandi að upplýst verði um þær vinnureglur og/eða leiðbeiningar sem unnið er eftir við fyrrnefndar skimanir vegna „geðvirkra efna“ og mögulega við ráðningu starfsfólks. Að auki óska samtökin eftir upplýsingum um á hvaða lagaforsendum, reglugerðum eða öðrum réttarheimildum umræddar vinnureglur byggja á. Nánar tiltekið óska ADHD samtökin eftir ítarlegum upplýsingum um eftirfarandi: 1. Hvaða vinnureglur/leiðbeiningar gilda um heilsufar starfsmanna sem starfa við flug og afleidda starfsemi, með tilliti til ADHD og mögulegrar lyfjanotkunnar vegna ADHD? Við ráðningu annars vegar og hins vegar þegar komið er á fast starfssamband. Gilda sömu heilbrigðisreglur um alla starfsmenn? Ef svo er ekki, hvaða reglur gilda um einstök störf? Gilda sömu reglur um lyfjanotkun um alla starfsmenn? Ef svo er ekki, hvaða reglur gilda um einstök störf? Óskað er nákvæmra upplýsinga um einstök lyf sem óheimilt er að nota, magn einstakra efna í blóði og hvort tilvísun læknis skiptir máli eða ekki. Á hvaða lagaforsendum/réttarheimildum hvíla umræddar vinnureglur/leiðbeiningar? 2. Hvaða vinnureglur/leiðbeiningar gilda um skimanir og/eða upplýsingagjöf starfsfólks vegna „geðvirkra efna“ eða ADHD almennt. Hvaða lögum og reglum er fylgt við framkvæmd skimana eða þegar upplýsinga um heilbrigðismál/lyfjanotkun er krafist af starfsfólki ? -Á hvaða viðurkenndum gæðastöðlum er byggt? -Hvaða aðilar sjá um framkvæmd? -Hvað aðferð er notuð til að ákvarða skimunarúrtak ef um slíkt er að ræða? -Hvar og hvernig er starfsfólki tilkynnt um hverjir þurfi að undirgangast efnapróf? Hvaða tegundir efnaprófa er notast við? -Þvagprufu – og þá hvaða tegund? -Munnstroksprófi – og þá hvaða tegund? -Blóðprufu? Ef niðurstaða úr #1 eða #2 er jákvæð, sama hvaða efni próf gefur til kynna, er málinu þá fylgt eftir með blóðprufu (með magngreiningu og handbendugreiningu ef við á?) Hvernig er niðurstöðum skimana og/eða fenginna upplýsinga um heilbrigðismál starfsfólks fylgt eftir? -Er niðurstaða tilkynnt með rekjanlegu ferli? -Hvernig er haldið utan um samskipti í framhaldinu, t.d. ef viðkomandi er „settur á skilorð“ og fær einungis að snúa aftur til vinnu að tilteknum skilyrðum uppfylltum? -Ef #2 á við, er til skrifleg lýsing á slíku ferli og þeim skilyrðum sem sett eru? Þessi fyrirspurn er send til Samgöngustofu, ISAVIA, helstu flugrekstraraðila á Íslandi ásamt þeirra tveggja heilbrigðisþjónustufyrirtækja sem fram hefur komið að annist a.m.k. greiningu á sýnum vegna lyfjaprófa. Í ljósi alvarleika málsins er óskað eftir skriflegum svörum fyrir 12. febrúar 2024. Afrit af erindinu er einnig sent til Umboðsmanns Alþingis, Forsætisráðherra, Innviðaráðherra, Félags- og vinnumarkaðsráðherra, alþingismanna og fjölmiðla til upplýsingar. Reykjavík, 24. janúar 2024. F.h. ADHD samtakanna fta Vilhjálmur Hjálmarsson, formaður ADHD Icelandair Play Mannréttindi Vinnumarkaður Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Einhver í herberginu segi ekki satt Innlent Staldraði við þegar talað var um fóstur sem frumuklasa Innlent Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Innlent Svona voru kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Innlent Skipstjórinn gistir fangageymslur ásamt stýrimanni Innlent „Við erum ekki hlutlaus þjóð“ Innlent Kviknaði í bensínbíl í akstri á Dalbraut Innlent Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Innlent Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Innlent Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Innlent Fleiri fréttir Telur ekki óeðlilegt að sýna mótmælendum samstöðu Staldraði við þegar talað var um fóstur sem frumuklasa Skipstjórinn gistir fangageymslur ásamt stýrimanni Kviknaði í bensínbíl í akstri á Dalbraut Einhver í herberginu segi ekki satt „Við erum ekki hlutlaus þjóð“ Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Vendingar í nýrri könnun og mannbjörg á ögurstundu Svona voru kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Spyr hvort eðlilegt sé að ráðherrar taki þátt í erlendum mótmælum Viktor hvetur forsetaframbjóðendur til að sniðganga Stöð 2 Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Skipuð aðstoðarlögreglustjóri á höfuðborgarsvæðinu Valdimar Hermannsson nýr sveitarstjóri Vopnafjarðarhrepps Bjarni ætlar að geta Katrínar í formálanum Þórey í Konukoti hlaut mannréttindaverðlaun Reykjavíkur Nafnið Hroði of hroðalegt Fékk sting í hjartað þegar hann sá nafnið á bátnum Um 920 mál óafgreidd hjá kærunefnd útlendingamála Færa almannavarnastig niður á óvissustig vegna vatnslagnarinnar Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Vísbending um að flutningaskip hafi hvolft bátnum Skikkar lögreglu til að rannsaka stjórn aðventista Sjóslys, Þórkatla og framtíð Play Kvikusöfnunin áfram stöðug Tóku niður íslenska svikasíðu með FBI Hafna tilboðum í áætlunarflug milli Reykjavíkur og Hornafjarðar Segir rangt að gjaldskylda á nagladekk sé í skoðun „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Sjá meira
ADHD samtökin hafa sent ISAVIA, Samgöngustofu, Icelandair, Fly Play, Heilsuvernd og Fluglæknasetrinu formlegt erindi þar sem óskað er eftir skýrum svörum við nokkrum spurningum er varða starfshætti þessara rekstraraðila þegar kemur að ráðningum og eftirliti með heilsufari starfsfólks tengt flugi, ekki síst með tilliti til ADHD og mögulegrar lyfjanotkunar vegna þess. Í tilkynningu samtakanna segir að í ljósi fjölmiðlaumfjöllunnar á undanförnum mánuðum um innleiðingu skimana flugáhafna hér á landi m.a. vegna svokallaðra „geðvirkra efna“ og reynslu starfsfólks íslenskra flugfélaga af framkvæmd umræddra skimana telja ADHD samtökin ljóst að með margvíslegum hætti sé nú brotið gegn ýmsum grundvallarréttindum fólks sem starfar við flug á Íslandi, ekki síst fólki með ADHD. Með tilvísun í 75. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944 um atvinnufrelsi telja ADHD samtökin því áríðandi að upplýst verði án tafar um þær vinnureglur og/eða leiðbeiningar sem unnið er eftir hjá þessum rekstraraðilum og að skýrt komi fram á hvaða lagaforsendum, reglugerðum eða öðrum réttarheimildum þeir byggi starfshætti sína. Erindi ADHD samtakanna til rekstraraðilanna sex má lesa í heild að neðan. Til þess er málið varðar! Ein af grundvallarreglum í íslenskri stjórnskipan sem og annarra vestrænna ríkja er að menn ráði við hvað þeir starfa og að mönnum sé frjálst að stunda þá atvinnu sem þeim sýnist, þó innan ákveðinna marka. Til grundvallar þessu atriði í íslenskri stjórnskipun er 75. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944 um atvinnufrelsi, en þar stendur m.a.: „Öllum er frjálst að stunda þá atvinnu sem þeir kjósa. Þessu frelsi má þó setja skorður með lögum, enda krefjist almannahagsmunir þess.“ Í ljósi fjölmiðlaumfjöllunnar á undanförnum mánuðum um innleiðingu skimana flugáhafna vegna m.a. svokallaðra „geðvirkra efna“ hér á landi og reynslu starfsfólks íslenskra flugfélaga af framkvæmd umræddra skimana telja ADHD samtökin ljóst að með margvíslegum hætti sé nú brotið gegn ýmsum grundvallarréttindum fólks sem starfar við flug á Íslandi, ekki síst fólki með ADHD. Með fyrrnefndri tilvísun í 75. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944 um atvinnufrelsi telja ADHD samtökin áríðandi að upplýst verði um þær vinnureglur og/eða leiðbeiningar sem unnið er eftir við fyrrnefndar skimanir vegna „geðvirkra efna“ og mögulega við ráðningu starfsfólks. Að auki óska samtökin eftir upplýsingum um á hvaða lagaforsendum, reglugerðum eða öðrum réttarheimildum umræddar vinnureglur byggja á. Nánar tiltekið óska ADHD samtökin eftir ítarlegum upplýsingum um eftirfarandi: 1. Hvaða vinnureglur/leiðbeiningar gilda um heilsufar starfsmanna sem starfa við flug og afleidda starfsemi, með tilliti til ADHD og mögulegrar lyfjanotkunnar vegna ADHD? Við ráðningu annars vegar og hins vegar þegar komið er á fast starfssamband. Gilda sömu heilbrigðisreglur um alla starfsmenn? Ef svo er ekki, hvaða reglur gilda um einstök störf? Gilda sömu reglur um lyfjanotkun um alla starfsmenn? Ef svo er ekki, hvaða reglur gilda um einstök störf? Óskað er nákvæmra upplýsinga um einstök lyf sem óheimilt er að nota, magn einstakra efna í blóði og hvort tilvísun læknis skiptir máli eða ekki. Á hvaða lagaforsendum/réttarheimildum hvíla umræddar vinnureglur/leiðbeiningar? 2. Hvaða vinnureglur/leiðbeiningar gilda um skimanir og/eða upplýsingagjöf starfsfólks vegna „geðvirkra efna“ eða ADHD almennt. Hvaða lögum og reglum er fylgt við framkvæmd skimana eða þegar upplýsinga um heilbrigðismál/lyfjanotkun er krafist af starfsfólki ? -Á hvaða viðurkenndum gæðastöðlum er byggt? -Hvaða aðilar sjá um framkvæmd? -Hvað aðferð er notuð til að ákvarða skimunarúrtak ef um slíkt er að ræða? -Hvar og hvernig er starfsfólki tilkynnt um hverjir þurfi að undirgangast efnapróf? Hvaða tegundir efnaprófa er notast við? -Þvagprufu – og þá hvaða tegund? -Munnstroksprófi – og þá hvaða tegund? -Blóðprufu? Ef niðurstaða úr #1 eða #2 er jákvæð, sama hvaða efni próf gefur til kynna, er málinu þá fylgt eftir með blóðprufu (með magngreiningu og handbendugreiningu ef við á?) Hvernig er niðurstöðum skimana og/eða fenginna upplýsinga um heilbrigðismál starfsfólks fylgt eftir? -Er niðurstaða tilkynnt með rekjanlegu ferli? -Hvernig er haldið utan um samskipti í framhaldinu, t.d. ef viðkomandi er „settur á skilorð“ og fær einungis að snúa aftur til vinnu að tilteknum skilyrðum uppfylltum? -Ef #2 á við, er til skrifleg lýsing á slíku ferli og þeim skilyrðum sem sett eru? Þessi fyrirspurn er send til Samgöngustofu, ISAVIA, helstu flugrekstraraðila á Íslandi ásamt þeirra tveggja heilbrigðisþjónustufyrirtækja sem fram hefur komið að annist a.m.k. greiningu á sýnum vegna lyfjaprófa. Í ljósi alvarleika málsins er óskað eftir skriflegum svörum fyrir 12. febrúar 2024. Afrit af erindinu er einnig sent til Umboðsmanns Alþingis, Forsætisráðherra, Innviðaráðherra, Félags- og vinnumarkaðsráðherra, alþingismanna og fjölmiðla til upplýsingar. Reykjavík, 24. janúar 2024. F.h. ADHD samtakanna fta Vilhjálmur Hjálmarsson, formaður
ADHD Icelandair Play Mannréttindi Vinnumarkaður Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Einhver í herberginu segi ekki satt Innlent Staldraði við þegar talað var um fóstur sem frumuklasa Innlent Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Innlent Svona voru kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Innlent Skipstjórinn gistir fangageymslur ásamt stýrimanni Innlent „Við erum ekki hlutlaus þjóð“ Innlent Kviknaði í bensínbíl í akstri á Dalbraut Innlent Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Innlent Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Innlent Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Innlent Fleiri fréttir Telur ekki óeðlilegt að sýna mótmælendum samstöðu Staldraði við þegar talað var um fóstur sem frumuklasa Skipstjórinn gistir fangageymslur ásamt stýrimanni Kviknaði í bensínbíl í akstri á Dalbraut Einhver í herberginu segi ekki satt „Við erum ekki hlutlaus þjóð“ Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Vendingar í nýrri könnun og mannbjörg á ögurstundu Svona voru kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Spyr hvort eðlilegt sé að ráðherrar taki þátt í erlendum mótmælum Viktor hvetur forsetaframbjóðendur til að sniðganga Stöð 2 Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Skipuð aðstoðarlögreglustjóri á höfuðborgarsvæðinu Valdimar Hermannsson nýr sveitarstjóri Vopnafjarðarhrepps Bjarni ætlar að geta Katrínar í formálanum Þórey í Konukoti hlaut mannréttindaverðlaun Reykjavíkur Nafnið Hroði of hroðalegt Fékk sting í hjartað þegar hann sá nafnið á bátnum Um 920 mál óafgreidd hjá kærunefnd útlendingamála Færa almannavarnastig niður á óvissustig vegna vatnslagnarinnar Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Vísbending um að flutningaskip hafi hvolft bátnum Skikkar lögreglu til að rannsaka stjórn aðventista Sjóslys, Þórkatla og framtíð Play Kvikusöfnunin áfram stöðug Tóku niður íslenska svikasíðu með FBI Hafna tilboðum í áætlunarflug milli Reykjavíkur og Hornafjarðar Segir rangt að gjaldskylda á nagladekk sé í skoðun „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Sjá meira