Munnmök ástæða aukningar krabbameins í munni Karen Kjartansdóttir skrifar 17. október 2010 19:19 Laufey Tryggvadóttir, faraldsfræðingur. Munnmök eru talin orsök þess að tíðni krabbameins í munni og hálsi er orðið helmingi algengara en fyrir um 20 árum. Faraldsfræðingur segir veiru sem getur orsakað krabbameinið hafa smitast mjög víða hér á landi enda eigi Íslendingar yfirleitt fleiri rekkjunauta en gengur og gerist í öðrum löndum. Kynfæravörtur eru einn algengasti kynsjúkdómur í heiminum í dag, en talið er að um 80 prósent þeirra sem stunda kynlíf hafi einhver tímann smitast af kynfæravörtusýkingu. Aðeins lítill hluti þessa fólks fær þó vörtur sem sjást með berum augum. Veirurnar sem valda svo þessum vörtum eru kallaðar HPV-veirur og eru ítrekaðar sýkingar talin helsta orsök leghálskrabbameins. Veiran smitast aðallega við samfarir en geta einnig smitast við munnmök. Síðarnefnda smitleiðin hefur reyndar mjög lítið verið rædd. Í heimildamynd frá Breska ríkissjónvarpinu, BBC, sem breska blaðið Guardian, fjallar um í dag, er málið reyndar kallað eitt af síðustu tabúum kynlífsins. Þar er einnig greint frá nýrri breskri rannsókn sem sýnir að að tíðni krabbameins í munni og hálsi hefur aukist um helming meðal ungra breskra karlmanna. Segja sérfræðingar Krabbameinsfélag Bretlands faraldur í uppsiglingu. Aukning er einnig meðal kvenna, en ekki nærri jafn mikil. Laufey Tryggvadóttir, faraldsfræðingur, segir að enn hafi ekki orðið vart við aukningu á krabbameini í munni hér á landi. Hún segir þó að HPV veiran sé mjög útbreidd hér á landi. Stór rannsókn sem gerð var á Norðurlöndum hafi sýnt sláandi niðurstöður. „Við vorum mjög leið að sjá það að á Íslandi er langhæst tíðni af kynfæravörtusmiti hjá ungum konunum, ekki eldri konum en þar var tíðnin lægst. Það er greinilegt að þetta smit hefur verið aukast jafnt og þétt hjá yngri fólki," segir Laufey. Fjöldi rekkjunauta skiptir mestu máli í því samhengi. En hvað er hægt að gera til að reyna stemma stigu við þessari þróun? „Líkurnar fara algjörlega eftir því hvað maður sefur hjá mörgum og þær eru mjög miklar ef maður sefur hjá einhverjum sem er komin með þetta smit. Það sem maður getur fyrst og fremst gert er náttúrulega að sofa ekki hjá mörgum og velja vel vegna þess að það fer líka eftir því hversu hjá mörgum sem maður hefur sefur hjá hefur sofið hjá," segir Laufey. Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Starfsmaður Base Parking á 170 á bíl viðskiptavinar Innlent Lokuðu þorpi í leit að svörum um hvarf tveggja ára drengs Erlent Ákærður fyrir leynilega nektarmynd í Nauthólsvík Innlent Próftökubann og refsingar fyrir svindlara Innlent Stærsti gígurinn orðinn „formfagur“ Innlent Vill að Færeyjar fái nýjan flugvöll Erlent „Þetta er dagurinn til að skella sér á skíði“ Innlent Hviður allt að 35 metrar á sekúndu og hætt við sandfoki Innlent Lýsisskip strandaði í Fáskrúðsfirði Innlent Umfangsmikið verkefni að hreinsa til eftir slysið Erlent Fleiri fréttir „Reynum allt til að missa þetta ekki í sömu stærð“ Skíðin fundust óskemmd í umferðinni Starfsmaður Base Parking á 170 á bíl viðskiptavinar Vill meiri og betri löggæslu í Mýrdalshreppi Mikil aðsókn í neyðarskýli Próftökubann og refsingar fyrir svindlara Ákærður fyrir leynilega nektarmynd í Nauthólsvík Hádegisfréttir Bylgjunnar Hviður allt að 35 metrar á sekúndu og hætt við sandfoki „Þetta er dagurinn til að skella sér á skíði“ Ógnaði dyraverði skemmtistaðar með hníf Lýsisskip strandaði í Fáskrúðsfirði Stærsti gígurinn orðinn „formfagur“ Vilja einfalda fólki að komast til sjúkraþjálfara Vélsleðamaður lenti í snjóflóði Kvöldfréttir Stöðvar 2 Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Aðstoða göngumann á Móskarðshnjúkum Íbúar Hlíða velta fyrir sér dularfullum hvelli Ísland sé í torfkofanum í meðferð alvarlegra atvika Ný og glæsileg skólaþyrping byggð á Hellu Hamfaragámur Bónus tryggir kældan mat í neyðarástandi Fullkomlega sáttur við ákvörðun sína en útilokar ekkert „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Hádegisfréttir Bylgjunnar Svipar til gamalla óupplýstra rána Sýknaður af ákæru um að hafa tekið í háls barns Líkamsárás til rannsóknar eftir nóttina Sjá meira
Munnmök eru talin orsök þess að tíðni krabbameins í munni og hálsi er orðið helmingi algengara en fyrir um 20 árum. Faraldsfræðingur segir veiru sem getur orsakað krabbameinið hafa smitast mjög víða hér á landi enda eigi Íslendingar yfirleitt fleiri rekkjunauta en gengur og gerist í öðrum löndum. Kynfæravörtur eru einn algengasti kynsjúkdómur í heiminum í dag, en talið er að um 80 prósent þeirra sem stunda kynlíf hafi einhver tímann smitast af kynfæravörtusýkingu. Aðeins lítill hluti þessa fólks fær þó vörtur sem sjást með berum augum. Veirurnar sem valda svo þessum vörtum eru kallaðar HPV-veirur og eru ítrekaðar sýkingar talin helsta orsök leghálskrabbameins. Veiran smitast aðallega við samfarir en geta einnig smitast við munnmök. Síðarnefnda smitleiðin hefur reyndar mjög lítið verið rædd. Í heimildamynd frá Breska ríkissjónvarpinu, BBC, sem breska blaðið Guardian, fjallar um í dag, er málið reyndar kallað eitt af síðustu tabúum kynlífsins. Þar er einnig greint frá nýrri breskri rannsókn sem sýnir að að tíðni krabbameins í munni og hálsi hefur aukist um helming meðal ungra breskra karlmanna. Segja sérfræðingar Krabbameinsfélag Bretlands faraldur í uppsiglingu. Aukning er einnig meðal kvenna, en ekki nærri jafn mikil. Laufey Tryggvadóttir, faraldsfræðingur, segir að enn hafi ekki orðið vart við aukningu á krabbameini í munni hér á landi. Hún segir þó að HPV veiran sé mjög útbreidd hér á landi. Stór rannsókn sem gerð var á Norðurlöndum hafi sýnt sláandi niðurstöður. „Við vorum mjög leið að sjá það að á Íslandi er langhæst tíðni af kynfæravörtusmiti hjá ungum konunum, ekki eldri konum en þar var tíðnin lægst. Það er greinilegt að þetta smit hefur verið aukast jafnt og þétt hjá yngri fólki," segir Laufey. Fjöldi rekkjunauta skiptir mestu máli í því samhengi. En hvað er hægt að gera til að reyna stemma stigu við þessari þróun? „Líkurnar fara algjörlega eftir því hvað maður sefur hjá mörgum og þær eru mjög miklar ef maður sefur hjá einhverjum sem er komin með þetta smit. Það sem maður getur fyrst og fremst gert er náttúrulega að sofa ekki hjá mörgum og velja vel vegna þess að það fer líka eftir því hversu hjá mörgum sem maður hefur sefur hjá hefur sofið hjá," segir Laufey.
Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Starfsmaður Base Parking á 170 á bíl viðskiptavinar Innlent Lokuðu þorpi í leit að svörum um hvarf tveggja ára drengs Erlent Ákærður fyrir leynilega nektarmynd í Nauthólsvík Innlent Próftökubann og refsingar fyrir svindlara Innlent Stærsti gígurinn orðinn „formfagur“ Innlent Vill að Færeyjar fái nýjan flugvöll Erlent „Þetta er dagurinn til að skella sér á skíði“ Innlent Hviður allt að 35 metrar á sekúndu og hætt við sandfoki Innlent Lýsisskip strandaði í Fáskrúðsfirði Innlent Umfangsmikið verkefni að hreinsa til eftir slysið Erlent Fleiri fréttir „Reynum allt til að missa þetta ekki í sömu stærð“ Skíðin fundust óskemmd í umferðinni Starfsmaður Base Parking á 170 á bíl viðskiptavinar Vill meiri og betri löggæslu í Mýrdalshreppi Mikil aðsókn í neyðarskýli Próftökubann og refsingar fyrir svindlara Ákærður fyrir leynilega nektarmynd í Nauthólsvík Hádegisfréttir Bylgjunnar Hviður allt að 35 metrar á sekúndu og hætt við sandfoki „Þetta er dagurinn til að skella sér á skíði“ Ógnaði dyraverði skemmtistaðar með hníf Lýsisskip strandaði í Fáskrúðsfirði Stærsti gígurinn orðinn „formfagur“ Vilja einfalda fólki að komast til sjúkraþjálfara Vélsleðamaður lenti í snjóflóði Kvöldfréttir Stöðvar 2 Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Aðstoða göngumann á Móskarðshnjúkum Íbúar Hlíða velta fyrir sér dularfullum hvelli Ísland sé í torfkofanum í meðferð alvarlegra atvika Ný og glæsileg skólaþyrping byggð á Hellu Hamfaragámur Bónus tryggir kældan mat í neyðarástandi Fullkomlega sáttur við ákvörðun sína en útilokar ekkert „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Hádegisfréttir Bylgjunnar Svipar til gamalla óupplýstra rána Sýknaður af ákæru um að hafa tekið í háls barns Líkamsárás til rannsóknar eftir nóttina Sjá meira