Vörumst ríkisvæðingu stjórnmálanna Björgvin Guðmundsson skrifar 27. maí 2005 00:01 Mjög mikill þrýstingur er á stjórnmálamenn að ríkisvæða stjórnmálin. Krafan um aukna ríkisstyrki til handa stjórnmálaflokkum er hávær og fyrir tveimur árum tók Alþingi þá ákvörðun að greiða formönnum stjórnmálaflokka sérstakt álag á þingfararkaupið sitt. Frá árinu 2000 hafa ríkisframlög til stjórnmálaflokka hækkað um rúmlega sextíu prósent. Í ár nema framlög skattgreiðenda til flokkanna rúmum 300 milljónum króna. Það er vel yfir milljarður króna á einu kjörtímabili, hækki upphæðin ekki á þeim tíma. Jafngildir það nítján milljónum á hvern þingmann eða fimm milljónum króna á ári. Að auki fá flokkarnir ríflegar greiðslur til að mæta kostnaði vegna ráðgjafar sérfræðinga við þingstörf sín. Formenn stjórnmálaflokkanna taka sjálfir ákvörðun um ríkisstyrkina ár hvert. Ólíklegt er að þeir sem nú sitja á þingi leggi til að framlögin lækki. Það hefur alltaf verið þægilegt að senda reikning fyrir útgjöldum til skattgreiðenda. Þetta er varhugaverð þróun sem við verðum að vera vakandi fyrir. Í byrjun síðasta árs hækkaði þingfararkaup formanna stjórnmálaflokkanna um 220 þúsund krónur á mánuði. Almenningur á Íslandi á ekki að greiða formönnum stjórnmálaflokka sérstök laun fyrir að gegna því embætti. Það á að vera á ábyrgð þeirra sem kjósa viðkomandi einstakling til forystu í sínum flokki. Formaðurinn vinnur í þeirra umboði, talar í þeirra nafni og vinnur sameiginlegum hugmyndum þeirra fylgi. Aðrir bera ekki ábyrgð á því. Það eru því haldlítil rök fyrir því að hækka laun formanna stjórnmálaflokka, sem ekki eru ráðherrar, eins og fram kom í umdeildu eftirlaunafrumvarpi á sínum tíma. Ekki er nóg með að þeir tali fyrir skoðunum, sem eru mörgum á móti skapi, heldur gegna þeir engu öðru hlutverki í umboði kjósenda en að sinna starfi sínu sem alþingismenn. Því ættu skattgreiðendur þá að greiða þeim hærri laun? Sífellt er verið að gera sjálfa stjórnmálamennina samdauna því kerfi sem þeir vinna við að bæta og breyta. Kerfisbreytingar miða oft að því að auðvelda þeim að starfa sem alþingismenn allan sinn starfsferil. Vilji til að breyta ríkulegum eftirlaunum þingmanna er dæmi um það. Það gleymist hins vegar að þingmenn velja sjálfir starfsvettvanginn og kannski ekki æskilegt að þeir dvelji þar til starfsloka. Nær væri að sníða kerfið þannig að hver og einn þingmaður stoppi stutt við á Alþingi. Þannig aukast líkurnar á að hann vinni í þágu almannahagsmuna en ekki sérhagsmuna. Allt er þetta tilraun til að ríkisvæða stjórnmálin. Um það virðist vera þegjandi samkomulag á Alþingi. Í leiðara Morgunblaðsins 13. maí síðastliðinn segir að ekki megi gleyma því að stjórnmálaflokkar séu grundvallarstofnanir í lýðræðiskerfi okkar og því beri að styrkja þá og efla sem slíka. En þetta er ekki lýðræðislegra kerfi en svo að það mismunar fólki sem ekki á sæti á Alþingi Íslendinga. Þeir sitja ekki við sama borð og fá ekki peninga skattgreiðenda til að koma sjónarmiðum sínum á framfæri eins og flokkar sem fyrir eru. Er einhver sanngirni í því? Er það lýðræðislegt? Ríkisframlög til stjórnmálaflokka neyða alla til að styðja við bakið á hugmyndum sem þeim þóknast ekki. Það getur ekki talist siðferðilega rétt í frjálsu þjóðfélagi. Auk þess er mikilvægt að drifkraftur stjórnmálanna byggist á frjálsu framlagi einstaklinga, hvort sem er í formi vinnu fyrir stjórnmálaöfl eða með fjármagni. Fyrirtæki eru í eigu einstaklinga og þess vegna má ekki banna þeim að styrkja stjórnmálaflokka. Þetta tryggir best að þau sjónarmið sem uppi eru í þjóðfélaginu og mest sátt er um nái fram að ganga. Ekki má beita ríkisstyrkjum til að koma ákveðnum skoðunum á framfæri. Við verðum að berjast gegn því að stjórnmálamenn ríkisvæði stjórnmálin. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björgvin Guðmundsson Mest lesið Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed Skoðun
Mjög mikill þrýstingur er á stjórnmálamenn að ríkisvæða stjórnmálin. Krafan um aukna ríkisstyrki til handa stjórnmálaflokkum er hávær og fyrir tveimur árum tók Alþingi þá ákvörðun að greiða formönnum stjórnmálaflokka sérstakt álag á þingfararkaupið sitt. Frá árinu 2000 hafa ríkisframlög til stjórnmálaflokka hækkað um rúmlega sextíu prósent. Í ár nema framlög skattgreiðenda til flokkanna rúmum 300 milljónum króna. Það er vel yfir milljarður króna á einu kjörtímabili, hækki upphæðin ekki á þeim tíma. Jafngildir það nítján milljónum á hvern þingmann eða fimm milljónum króna á ári. Að auki fá flokkarnir ríflegar greiðslur til að mæta kostnaði vegna ráðgjafar sérfræðinga við þingstörf sín. Formenn stjórnmálaflokkanna taka sjálfir ákvörðun um ríkisstyrkina ár hvert. Ólíklegt er að þeir sem nú sitja á þingi leggi til að framlögin lækki. Það hefur alltaf verið þægilegt að senda reikning fyrir útgjöldum til skattgreiðenda. Þetta er varhugaverð þróun sem við verðum að vera vakandi fyrir. Í byrjun síðasta árs hækkaði þingfararkaup formanna stjórnmálaflokkanna um 220 þúsund krónur á mánuði. Almenningur á Íslandi á ekki að greiða formönnum stjórnmálaflokka sérstök laun fyrir að gegna því embætti. Það á að vera á ábyrgð þeirra sem kjósa viðkomandi einstakling til forystu í sínum flokki. Formaðurinn vinnur í þeirra umboði, talar í þeirra nafni og vinnur sameiginlegum hugmyndum þeirra fylgi. Aðrir bera ekki ábyrgð á því. Það eru því haldlítil rök fyrir því að hækka laun formanna stjórnmálaflokka, sem ekki eru ráðherrar, eins og fram kom í umdeildu eftirlaunafrumvarpi á sínum tíma. Ekki er nóg með að þeir tali fyrir skoðunum, sem eru mörgum á móti skapi, heldur gegna þeir engu öðru hlutverki í umboði kjósenda en að sinna starfi sínu sem alþingismenn. Því ættu skattgreiðendur þá að greiða þeim hærri laun? Sífellt er verið að gera sjálfa stjórnmálamennina samdauna því kerfi sem þeir vinna við að bæta og breyta. Kerfisbreytingar miða oft að því að auðvelda þeim að starfa sem alþingismenn allan sinn starfsferil. Vilji til að breyta ríkulegum eftirlaunum þingmanna er dæmi um það. Það gleymist hins vegar að þingmenn velja sjálfir starfsvettvanginn og kannski ekki æskilegt að þeir dvelji þar til starfsloka. Nær væri að sníða kerfið þannig að hver og einn þingmaður stoppi stutt við á Alþingi. Þannig aukast líkurnar á að hann vinni í þágu almannahagsmuna en ekki sérhagsmuna. Allt er þetta tilraun til að ríkisvæða stjórnmálin. Um það virðist vera þegjandi samkomulag á Alþingi. Í leiðara Morgunblaðsins 13. maí síðastliðinn segir að ekki megi gleyma því að stjórnmálaflokkar séu grundvallarstofnanir í lýðræðiskerfi okkar og því beri að styrkja þá og efla sem slíka. En þetta er ekki lýðræðislegra kerfi en svo að það mismunar fólki sem ekki á sæti á Alþingi Íslendinga. Þeir sitja ekki við sama borð og fá ekki peninga skattgreiðenda til að koma sjónarmiðum sínum á framfæri eins og flokkar sem fyrir eru. Er einhver sanngirni í því? Er það lýðræðislegt? Ríkisframlög til stjórnmálaflokka neyða alla til að styðja við bakið á hugmyndum sem þeim þóknast ekki. Það getur ekki talist siðferðilega rétt í frjálsu þjóðfélagi. Auk þess er mikilvægt að drifkraftur stjórnmálanna byggist á frjálsu framlagi einstaklinga, hvort sem er í formi vinnu fyrir stjórnmálaöfl eða með fjármagni. Fyrirtæki eru í eigu einstaklinga og þess vegna má ekki banna þeim að styrkja stjórnmálaflokka. Þetta tryggir best að þau sjónarmið sem uppi eru í þjóðfélaginu og mest sátt er um nái fram að ganga. Ekki má beita ríkisstyrkjum til að koma ákveðnum skoðunum á framfæri. Við verðum að berjast gegn því að stjórnmálamenn ríkisvæði stjórnmálin.
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun