Fastir pennar

ESB og reglur þess

Sú sem þetta skrifar hefur um langt árabil verið þeirrar skoðunar að Ísland eigi að sækjast eftir aðild að Evrópusambandinu. Hún telur reyndar að það hafi verið alvarleg pólitísk mistök að stíga það skref ekki þegar þjóðirnar sem voru okkar megin borðsins þegar samið var um Evrópska efnahagssvæðið gerðu það fyrir rúmum áratug. En það er „water under the bridge" eins og Bretar segja og til lítils að eyða mörgum dálksentimetrum í þá umræðu.

Fréttir berast nú af því að Framsóknarflokkurinn vinni að því að setja fram lista um samningsmarkmið sem ætti að hafa að leiðarljósi í samningum við Evrópusambandið. Flokkurinn hlýtur að vera að búa sig undir ferðalagið inn í Evrópusambandið. Í Silfri Egils um helgina kvartaði einn þátttakandinn undan því að Samfylkingin hefði ekki enn lagt fram sín samningsmarkmið.

Í mínum huga hlýtur samningsmarkmiðið að vera að fá inngöngu í bandalagið við þau skilyrði sem við sættum okkur við. Efst í huga eru þá yfirráð yfir fiskimiðunum. Fastur liður verða þess vegna fréttirnar af því þegar embættismenn bandalagsins verða spurðir hvort við fáum undanþágu frá sjávarútvegsstefnu sambandsins eða hvort gerð verði undantekning frá því að fiskveiðiheimildum við Ísland verði úthlutað í Brussel. Svar embættismannanna verður nei, á því leikur enginn vafi. Þeir sækja umboð sitt til samþykkta samstarfsins og hafa ekkert umboð til sjálfstæðra skoðana á þeim vettvangi.

Evrópusambandið breytir ekki reglum sínum þegar ný ríki ganga í bandalagið. Samningaviðræður ganga út á hvernig og á hve löngum tíma ný ríki geti aðlagast þeim reglum sem gilda. Þá held ég að óhætt sé að segja að við inngöngu nýrra ríkja hafi oftast orðið til nýjar reglur. Dæmi þar um eru reglur um hinn svokallaða heimskautalandbúnað sem urðu til þegar Finnar og Svíar gengu í sambandið.

Í samningaviðræðum næst pólitískt samkomulag um skilning og útfærslu á reglum sem skipta einhver þjóðlönd meira máli en önnur; sjávarútvegsstefnan og Ísland eru gott dæmi þar um. Samningsmarkmiðin hljóta því að miðast við að ná pólitísku samkomulagi og átta sig á því frá upphafi að gildandi reglum verður ekki breytt okkar vegna.

Stundum getur verið nauðsynlegt að hrista upp í mynd sinni af raunveruleikanum. Umræðan um flöktið á gengi íslensku krónunnar varð til þess að ég fletti upp á heimasíðu Seðlabankans til að skoða gengissveiflurnar. Þar er sagt frá nýjum gengisvogum sem eiga að koma í stað gengisvísitölunnar sem notuð hefur verið. Því segi ég frá því hér að það kom mér á óvart hversu lítið Bandaríkjadalur vegur orðið í viðskiptum landsins. Bæði í inn- og útflutningi vigtar dalurinn ekki nema í kringum tíu prósent. Ég stóð í þeirri meiningu að vægi hans í viðskiptum okkar við önnur lönd væri í kringum þriðjungur og hefði fyrir föstudaginn lagt talsvert undir í veðmáli um það efni, en nú veit ég sem sagt betur.

En það er fleira en vægi dollarans í gjaldeyrisviðskiptum sem breytist. Við athugun kom í ljós að árið 1997 voru fiskveiðar átta prósent landsframleiðslunnar en árið 2005 voru þær 4,8 prósent hennar. Vinnsla sjávarafurða nam 4,7 prósentum af landsframleiðslu árið 1997 en einungis tveim prósentum árið 2005. Samtals fór þessi undirstöðugrein í atvinnulífinu því úr 12,7 prósentum af landsframleiðslunni niður í 6,8 prósent. En þar er sagan náttúrlega ekki öll sögð, vegna þess hve háð við erum milliríkjaviðskiptum og þar eru útfluttar sjávarafurðir ennþá meginstoðin. Hlutur þeirra fer þó minnkandi og var rúmlega 49 prósent af verðmæti útfluttrar vöru og þjónustu árið 1997 en tæp 43 prósent árið 2005. - Og hvað er konan að fara með þessari tölfræði, hugsar ábyggilega einhver. Svarið er: eiginlega ekki neitt, bara að minna á að stundum er rétt að hrista upp í mynd sinni af raunveruleikanum.

Þakka ber samgönguráðherranum þann heiður sem hann sýndi mér fyrir tveim vikum. Það eru ekki allar sem fá nafn sitt í fyrirsögn og síðan nefnt að ég held tíu sinnum í merkri grein, svo ekki sé talað um sérstakar árnaðaróskir sem ég vil endilega endurgjalda. Kona hefur oft áður skrifað um samgöngumál og alltaf verið gagnrýnin, sumir virðast hins vegar einungis lesa blöðin og bretta upp ermar í vinnunni síðustu mánuðina fyrir kosningar og skal ég kinnroðalaust játa því að slík vinnubrögð gera mig reglulega fúla.

Auk þess legg ég til að eftirlaunaósóminn verði afnuminn með lögum.






×