Viðskipti innlent

Vinaböndin traust frá Rússlandsárunum

Viðmælendur Markaðarins eru sammála um að vinaböndin á milli þremenninganna í Samsonarhópnum séu geysisterk og þurfi mikið að ganga á til að slíta þeim.
Viðmælendur Markaðarins eru sammála um að vinaböndin á milli þremenninganna í Samsonarhópnum séu geysisterk og þurfi mikið að ganga á til að slíta þeim.

Viðskilnaður Björgólfsfeðga og Magnúsar Þorsteinssonar er staðfestur." Þetta sagði Óli Björn Kárason, fyrrverandi ritstjóri DV og Viðskiptablaðsins, í viðskiptabloggi sínu á dögunum. Vísaði hann til brotthvarfs Magnúsar úr varastjórn Icelandic Group. Magnús, sem er stór hluthafi í félaginu, hafði verið stjórnar­formaður Icelandic Group frá miðjum nóvember árið 2006. Hann steig úr stólnum fyrir aðalfund félagsins í apríl en gaf á móti kost á sér í varastjórn. Nú í maí dró hann það til baka og steig endanlega út fyrir stjórnarherbergið. Nokkrum mánuðum fyrr hafði hann sömuleiðis skilað frá sér stóli stjórnarformanns Eimskipafélagsins.

Viðmælendur Markaðarins telja afar ólíklegt að viðskilnaður hafi orðið í hópi hinnar heilögu þrenningar, þremenninganna sem komu eins og stormsveipur inn í íslenskt efnahagslíf skömmu eftir aldamótin með fangið fullt af fjármagni. Til þess séu vinaböndin alltof sterk. Þau hafi mótast á árunum sem þeir störfuðu í Rússlandi. Þar gekk mikið á, menn deildu blóði svita og tárum og styrktust vinaböndin mjög - nærri því á dulúðlegan hátt, ef marka má ummæli viðmælenda um vinfengi þeirra Björgólfs Guðmundssonar, Björgólfs Thors Björgólfs­sonar og Magnúsar Þorsteinssonar.

Bravó – Rússland

Líkt og margoft hefur verið sagt frá varð auðsöfnun Samsonarhópsins til í Rússlandi á síðasta áratug síðustu aldar. Forsaga málsins var í stuttu máli sú að Björgólfur Guðmundsson var framkvæmdastjóri Gosan-gosdrykkjaverksmiðjunnar þegar ákveðið var að flytja hana í heilu lagi frá Akureyri til Pétursborgar í Rússlandi árið 1993. Feðgarnir sáu um flutninginn en tóku með sér hóp valmenna til að sjá um uppbygginguna þarna austur frá. Þar á meðal var Magnús Þorsteinsson frá Akureyri. Hann átti stóran þátt í uppbyggingu verksmiðjunnar.

Eins og sagan hermir gekk mikið á. Þrekvirki þurfti til að koma verksmiðju sem þessari á koppinn í því spillta umhverfi sem ríkti á rústum gömlu Sovétríkjanna. Menn lögðu mikið á sig. Menn með fjölskyldur sem bjuggu heima á Íslandi á meðan ermar voru brettar upp í mörg þúsund kílómetra fjarlægð. Slíkt getur tekið á, líkt og þeir þekkja til sem oft þurfa að dvelja langdvölum fjarri konu og börnum. Einum viðmælanda Markaðarins var á orði, að þarna úti hafi þremenningarnir bundist böndum með nær órjúfanlegum þræði.

En erfiðið skilaði árangri tæpum áratug síðar. Bravo-verksmiðjan, sem þeir þremenningar stýrðu og áttu á endanum, framleiddi og seldi gos og áfenga gosdrykki auk hefðbundins mjaðar og náði sterkri stöðu á Rússlandsmarkaði. Þegar best lét hafði það 25 prósenta markaðshlutdeild í Pétursborg og sex prósent í landinu öllu. Slíkt hlýtur að teljast þrekvirki.

Utan um eignarhaldið var svo Bravo Inter­national stofnað sem selt var til Heineken árið 2002 fyrir mjög hundruð milljónir Bandaríkjadala, jafnvirði um fjörutíu milljarða íslenskra króna samkvæmt gengi dals gagnvart krónu þá. Salan lagði grunninn að auðæfum feðganna og Magnúsar Þorsteinssonar og markaði brautina að þeim mikla vexti sem lá fyrir fótum þeirra hér á landi og erlendis.

sameiginlegar fjárfestingar

Árið sem salan á Bravo gekk í gegn var án nokkurs efa annasamt í dagbókum þremenninganna í Samsonarhópnum. Þótt þeir hafi dag og nótt rekið farsæla bjórverksmiðju í Rússlandi höfðu þeir ekki lokað augunum fyrir öðrum fjárfestingartækifærum.

Þeir Björgólfur Thor og Magnús höfðu fjárfest saman í einkavæðingu búlgarska ríkisins á lyfjafyrirtækinu Balkanpharma sem síðar rann saman við Pharmaco og í síðar Delta undir merkjum Actavis. Vöxtur lyfjafyrirtækisins var ævintýralegur í kjölfarið.

Hinn eiginlegi Samsonarhópur varð formlega til síðla árs 2002. Hópurinn óskaði eftir kaupum á kjölfestuhlut ríkisins í Landsbankanum í kjölfarið. Kaup á 48,5 prósenta hlut fyrir 12,3 milljarða króna voru svo innsigluð eftir langt og ítarlegt karp á gamlársdag sama ár. Kaupin voru eðlilega umdeild. Ekki skal þó fara nánar út í þá sálma hér.

Samson skiptir liði

Þótt Samsonarmenn hafi átt samleið í nokkrum fjárfestingarverkefnum horfðu þeir hver í sína áttina.

Björgólfur Thor stofnaði fjárfestingarfélagið Novator í kringum áhættufjárfestingar í farsíma- og tæknifyrirtækjum, auk lyfjasafna, ekki síst í Austur-Evrópu. Hann hefur auðgast gríðarlega á verkefnum sínum, sérstaklega með sölu á búlgarska símafyrirtækinu BTC í fyrrasumar þegar hann seldi hlut sinn til bandaríska tryggingarisans AIG fyrir jafnvirði 127 milljarða króna á þávirði. Aðrar fjárfestingar liggja í farsímafyrirtækjum víða austantjalds. Þá hefur Björgólfur verið eigandi Actavis frá í fyrrasumar.

Faðir hans hefur hins vegar fjárfest, eins og þekkt er orðið, í áhættuminni verkefnum, svo sem í breska knattspyrnufélaginu West Ham. Ósagt skal hins vegar látið hvort þær hafi lukkast. Eignir hans liggja víða, svo sem í Landsbankanum og tengdum félögum. Þar með talinn er ráðandi hlutur í Eimskipafélaginu og Icelandic Group. Þá eru viðamiklar fjárfestingar í fasteignum ótaldar.

Magnús Þorsteinsson fór hins vegar á flug í bókstaflegri merkingu orðsins. Sama ár og salan á Bravo gekk í gegn keypti hann ásamt hópi fjárfesta helmingshlut í flugfélaginu Atlanta til móts við stofnendurna, þau Arngrím Jóhannsson og Þóru Guðmundsdóttur. Tæpur fjórðungur kom úr eignasafni Búnaðarbankans sáluga en afgangurinn í formi aukins hlutafjár úr vösum Magnúsar. Engar fjárhæðir lágu á borðinu. Viðmælendur Markaðarins telja þó að Magnús hafi ekki reitt fram háar fjárhæðir með kaupunum.

Svipaða sögu er að segja af öðrum fjárfestingum Magnúsar. Hann fór stórum í kjölfarið með umsvifamiklum flugrekstri og stofnaði Avion Group utan um eignarhaldið. Margt var í pípunum.

Þá voru eftir tveir

Mörgum kom á óvart þegar Magnús seldi þeim Björgólfsfeðgum hlut sinn í Samsonarfélaginu fyrir sléttum þremur árum. Að því er hann sagði sjálfur frá á þeim tíma vildi hann einbeita sér að fjárfestingum í almennri flutningastarfsemi og flugrekstri. Þremur dögum síðar var tilkynnt að Burðarás, sem Björgólfsfeðgar réðu, hefði selt nærri allan hlut félagsins í Eimskipa­félagið til Avion Group, félags Magnúsar sem fór með tæpan fjórðungshlut í félaginu. Gríðarstór flutningafélag á láði og legi var í mótun og tók við mikill vöxtur. Menn eru ekki á einu máli hvort hann hafi mátt vera einbeittari. Engu er hins vegar um það logið að kæli- og frystigeymslurisi með starfsemi um allan heim búi nú í Eimskipi.

Rekstur flugrekstrarhlutans gekk hins vegar ekki sem skyldi. Haft var eftir Magnúsi að ekki væri á teikniborðinu að félagið færi sig úr flugrekstrinum. Þvert á móti félli hann vel að flutningaskipahlutanum.

Nafnabreyting Avion Group í Eimskipafélagið var máske merki um það sem var í vændum. Þrátt fyrir orð Magnúsar kvarnaðist talsvert úr rekstri Eimskipafélagsins í kjölfar mikils og dýrkeypts vaxtar og varð úr að flugreksturinn var hægt og bítandi seldur undan samstæðunni. Í desember í fyrra sagði Magnús sig svo úr stjórn Eimskipafélagsins.

Svipuðu máli gegnir um Icelandic Group. Eimskip keypti stóran hlut í félaginu fyrir þremur árum á háu gengi, í kringum sjö krónur á hlut.

Félagið fylgdi lykilorðum íslensku útrásarinnar í kjölfarið, óx með fyrirtækjakaupum og skuldsetningu. Mat manna er að félagið hafi farið of geyst í fjárfestingum. Samþætting á nýjum fyrirtækjum gekk seint og illa, forstjóraskipti tíð og lenti félagið í kröggum. Gengi hlutabréfa þess hefur hríðfallið síðan Eimskip festi sér hlutaféð og er lántaka félagsins á dögunum merki um það sem koma skal. Líklegt þykir að það færist á endanum í bækur stærsta lánadrottins, Landsbankans. Afskráning félagsins er sömuleiðis í pípunum.

órjúfanleg bönd

Viðmælendur Markaðarins segja að þrátt fyrir vandræði félaga sem Magnús hafi komið nálægt og tengjast Björgólfs­feðgum sé fjarri því að að stirt sé á milli þremenninganna. Með sölu á Samsonarhlut sínum hafi Magnús Þorsteinsson einungis verið að losa um fjármagn og marka aðra og sjálfstæðari leið í fjárfestingum sínum og sé enn gott þeirra á milli. Reyndar benti einn heimildarmaður þeim tengdur að þótt góð tengsl séu milli þeirra aðgreini þeir viðskipti og vináttu.

Viðmælendurnir benda jafnframt að þeir Björgólfur Guðmundsson og Magnús vinna enn náið saman í Rússlandi. Þar í landi eiga þeir og reka prentsmiðjuna Eddu Printing and Publishing Ltd. Umsvif fyrirtækisins austur frá er geysimikið og ver Magnús orðið miklum tíma í kringum hana.

Hvað sem öllu líður eru viðmælendur Markaðarins sammála um eitt. Mikil, sterk og næsta órjúfanleg bönd binda þá þremenninga saman sem eitt sinn mynduðu Samsonarhópinn. Mikið þarf til að slíta þau bönd og ólíklegt að slíkt gerist á næstunni.






Fleiri fréttir

Sjá meira


×