Þörf ábending Þorsteinn Pálsson skrifar 8. mars 2008 06:00 Heimsmyndin hefur breyst á skömmum tíma. Stöðu Íslands í samfélagi þjóðanna þarf að skoða í því ljósi. Áður fyrr voru fáir snertifletir með hefðbundinni utanríkispólitík og daglegu brauðstriti. Einu gildir hvar eða hvernig Ísland tekur sér stöðu með öðrum þjóðum. Það sem gerist á erlendum vettvangi hefur í vaxandi mæli bein áhrif á heimili og fyrirtæki. Þekking á samhenginu milli íslenskra hagsmuna og þróunar alþjóðamála mun þar af leiðandi verða stöðugt þýðingarmeiri. Þorsteinn Ólafsson, viðskiptafræðingur og fyrrum forstjóri Norræna verkefnaútflutningssjóðsins í Helsinki, hefur í athyglisverðum greinum hér í blaðinu vakið athygli á þessari augljósu staðreynd. Um leið hefur hann lagt til að brugðist verði við með því að auka vísindalega þekkingarstarfsemi á alþjóðamálum. Með hæfilegri einföldun má ef til vill segja að á sínum tíma hafi utanríkispólitískt grúsk helst verið fyrir þá sem höfðu sérstakan áhuga, tíma og aðstöðu til að sinna öðru en því sem mestu máli skipti fyrir verðmætasköpun þjóðarinnar. Á komandi tíð mun verðmætasköpun þjóðarinnar hins vegar ráðast öðru fremur af þekkingu á þessu sviði. Hugtakið heimamarkaður í þeim skilningi að um sé að tefla lokað varið markaðssvæði er ekki til lengur. Að því leyti er heimurinn allur heimamarkaður. Efnahagsleg samvinna þjóða sem eiga menningarlega og viðskiptalega samleið styrkist. Nýjar hættur eins og hryðjuverkastarfsemi ógna öryggi almennings. Áhrif þeirra ríkja vaxa sem misnota trúarbrögð til að vega að grunngildum eins og lýðræði, tjáningarfrelsi og jafnrétti. Alþjóðastofnanir sem áður voru kjölfesta Íslands í samfélagi þjóðanna hafa sumar hverjar misst pólitískt vægi. Í því samhengi má nefna Norðurlandaráð og Atlantshafsbandalagið. Ný efnahagsleg stórveldi eru smám saman að auka áhrif sín og staða annarra að breytast að sama skapi. Ójöfnuður ríkra þjóða og fátækra setur í auknum mæli mark sitt á samskipti þjóða. Allt eru þetta gildar ástæður til að gefa viðfangsefnum á þessu sviði meiri gaum en verið hefur með markvissri vísindalegri þekkingaröflun. Hér hafa verið að þróast háskólastofnanir sem tekist hafa á við slík verkefni af myndarskap miðað við aðstæður. Gild rök standa til þess að upphefja þetta rannsóknarstarf með því að byggja á þeim grunni myndarlega rannsóknarstofnun um utanríkis-, varnar- og öryggismál. Háskólasamfélagið og atvinnulífið þurfa hér að taka höndum saman. En ríkisvaldið hefur líka hlutverki að gegna. Í byrjun tíunda áratugarins tók utanríkisráðherra þá geðþóttaákvörðun að nýta ekki krafta þeirra sem mesta reynslu og þekkingu hafa í utanríkisþjónustunni. Ef ráðuneytið ætlar að stunda þá mannauðssóun áfram hefur ríkisvaldið þar svigrúm til að leggja þessum rannsóknarverkefnum lið. Aðalatriðið er þó að hér er um verðugt verkefni að ræða. Það gæti einfaldlega reynst dýrt að leggja kollhúfur við þeirri þörfu hugmynd sem hér hefur verið vitnað til. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorsteinn Pálsson Mest lesið Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun Glæðing vonar - ekki hjúkrunargreiningin Karen Ósk Björnsdóttir Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Kjaftæði Elliði Vignisson Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem Skoðun
Heimsmyndin hefur breyst á skömmum tíma. Stöðu Íslands í samfélagi þjóðanna þarf að skoða í því ljósi. Áður fyrr voru fáir snertifletir með hefðbundinni utanríkispólitík og daglegu brauðstriti. Einu gildir hvar eða hvernig Ísland tekur sér stöðu með öðrum þjóðum. Það sem gerist á erlendum vettvangi hefur í vaxandi mæli bein áhrif á heimili og fyrirtæki. Þekking á samhenginu milli íslenskra hagsmuna og þróunar alþjóðamála mun þar af leiðandi verða stöðugt þýðingarmeiri. Þorsteinn Ólafsson, viðskiptafræðingur og fyrrum forstjóri Norræna verkefnaútflutningssjóðsins í Helsinki, hefur í athyglisverðum greinum hér í blaðinu vakið athygli á þessari augljósu staðreynd. Um leið hefur hann lagt til að brugðist verði við með því að auka vísindalega þekkingarstarfsemi á alþjóðamálum. Með hæfilegri einföldun má ef til vill segja að á sínum tíma hafi utanríkispólitískt grúsk helst verið fyrir þá sem höfðu sérstakan áhuga, tíma og aðstöðu til að sinna öðru en því sem mestu máli skipti fyrir verðmætasköpun þjóðarinnar. Á komandi tíð mun verðmætasköpun þjóðarinnar hins vegar ráðast öðru fremur af þekkingu á þessu sviði. Hugtakið heimamarkaður í þeim skilningi að um sé að tefla lokað varið markaðssvæði er ekki til lengur. Að því leyti er heimurinn allur heimamarkaður. Efnahagsleg samvinna þjóða sem eiga menningarlega og viðskiptalega samleið styrkist. Nýjar hættur eins og hryðjuverkastarfsemi ógna öryggi almennings. Áhrif þeirra ríkja vaxa sem misnota trúarbrögð til að vega að grunngildum eins og lýðræði, tjáningarfrelsi og jafnrétti. Alþjóðastofnanir sem áður voru kjölfesta Íslands í samfélagi þjóðanna hafa sumar hverjar misst pólitískt vægi. Í því samhengi má nefna Norðurlandaráð og Atlantshafsbandalagið. Ný efnahagsleg stórveldi eru smám saman að auka áhrif sín og staða annarra að breytast að sama skapi. Ójöfnuður ríkra þjóða og fátækra setur í auknum mæli mark sitt á samskipti þjóða. Allt eru þetta gildar ástæður til að gefa viðfangsefnum á þessu sviði meiri gaum en verið hefur með markvissri vísindalegri þekkingaröflun. Hér hafa verið að þróast háskólastofnanir sem tekist hafa á við slík verkefni af myndarskap miðað við aðstæður. Gild rök standa til þess að upphefja þetta rannsóknarstarf með því að byggja á þeim grunni myndarlega rannsóknarstofnun um utanríkis-, varnar- og öryggismál. Háskólasamfélagið og atvinnulífið þurfa hér að taka höndum saman. En ríkisvaldið hefur líka hlutverki að gegna. Í byrjun tíunda áratugarins tók utanríkisráðherra þá geðþóttaákvörðun að nýta ekki krafta þeirra sem mesta reynslu og þekkingu hafa í utanríkisþjónustunni. Ef ráðuneytið ætlar að stunda þá mannauðssóun áfram hefur ríkisvaldið þar svigrúm til að leggja þessum rannsóknarverkefnum lið. Aðalatriðið er þó að hér er um verðugt verkefni að ræða. Það gæti einfaldlega reynst dýrt að leggja kollhúfur við þeirri þörfu hugmynd sem hér hefur verið vitnað til.
Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun
Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun