Vatn á myllu íhaldsins Stefán Pálsson skrifar 5. október 2009 06:00 Einhver afdrifaríkasti atburður íslenskrar stjórnmálasögu síðustu áratuga var sigur R-listans í Reykjavík fyrir rúmum fimmtán árum. Með R-listanum var hnekkt því sem virtist ósnertanlegt veldi Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík. Við tók tólf ára valdaskeið vinstri- og miðjumanna í höfuðborginni. Þótt skoðanir manna kunni að vera skiptar á því hvort stjórn R-listans hafi verið til bölvunar eða blessunar, verður ekki um það deilt að áhrif hans á þróun stjórnmálakerfisins urðu mikil. Þar má nefna þær breytingar sem urðu á flokkaskiptingu vinstrimanna undir lok síðustu aldar. Myndun þessa framboðsafls krafðist mikilla pólitískra klókinda, enda voru þar gjörólíkar stjórnmálahreyfingar og -flokkar að rugla saman reytum sínum. Framsóknarmenn, kratar, allaballar, kvennalistakonur og óflokksbundið fólk - allir þessir hópar komu hver úr sinni áttinni og höfðu ólíkar hefðir, skoðanir og vinnubrögð. Allir sem eitthvað fylgdust með myndun fyrsta R-listans fyrir kosningarnar 1994 vita að framboðið hefði aldrei getað orðið að veruleika öðruvísi en með flóknum málamiðlunum og niðurnjörvuðum samningum. Grundvallaratriðið þar var val á borgarstjóraefni og skipting sæta á framboðslistanum og síðar í nefndum og ráðum. Þetta kom engum á óvart, enda hefur slíkt nær undantekningarlaust verið raunin í öllum sameiginlegum framboðum til sveitarstjórnarkosninga hér á landi fyrr og síðar. Vegna þessarar forsögu vekur furðu að vinstristjórn Samfylkingar og Vinstri grænna beri nú fram frumvarp til breytinga á kosningalögum sem hefðu á sínum tíma í raun útilokað myndun R-listans og ótal annarra sambærilegra framboða um land allt. Frumvarp þetta gerir það að verkum að nær ómögulegt má telja að ólíkar stjórnmálahreyfingar komi sér saman um framboðslista, þar sem nánast má ganga að því vísu að sterkasta hreyfingin í slíku samstarfi myndi hirða alla fulltrúana á kostnað samstarfsaðilanna. Augljóst er að breytingar þessar munu leiða til fjölgunar framboða á vinstri vængnum í sveitarstjórnarkosningum um land allt. Sameiginlegum bæjarmálaframboðum mun snarfækka og hlýtur slíkt fyrst og fremst að koma Sjálfstæðisflokknum til góða, enda býður hann undantekningarlítið fram einn og í eigin nafni í sveitarstjórnarkosningum. Í ljósi þess að vinstrimenn hafa til þessa talið árangur R-listans til sinna helstu afreka er því stórundarlegt að forystumenn ríkisstjórnarinnar leggi á það höfuðáherslu að knýja í gegn kosningakerfisbreytingar sem hindrar að flokkar um og vinstra megin við miðju geti blásið til sameiginlegrar sóknar í einstökum bæjum. Er það til dæmis svo fráleitt að ímynda sér að þróun mála í borgarstjórn Reykjavíkur gæti orðið með þeim hætti að einhvern daginn yrði það fýsilegur kostur fyrir Vinstri græn og Samfylkingu að bjóða fram sameiginlega, jafnvel í samstarfi með fleirum? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Lýst yfir hættustigi vegna áfengisdrykkju Gunnar Hersveinn Skoðun „Það eru allir með ADHD“ Tómas Páll Þorvaldsson Skoðun Svar við bréfi Ernu Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið I - Öryggi, velferð og lífsgæði, sem margir átta sig ekki á Ole Anton Bieltved Skoðun Aftur að hjálmskviðu ríkislögreglustjóra Indriði Stefánsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Eru framkvæmdir í Saltvík loftslagsvænar? Ólafur S. Andrésson Skoðun Fjármagna enn hernað Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun ADHD og Sköpunargáfa: Leyndarmál Skapandi Framfara: Steindór Þórarinsson Skoðun Vaxtalækkun eða neyðarlög Ragnar Þór Ingólfsson,Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun
Einhver afdrifaríkasti atburður íslenskrar stjórnmálasögu síðustu áratuga var sigur R-listans í Reykjavík fyrir rúmum fimmtán árum. Með R-listanum var hnekkt því sem virtist ósnertanlegt veldi Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík. Við tók tólf ára valdaskeið vinstri- og miðjumanna í höfuðborginni. Þótt skoðanir manna kunni að vera skiptar á því hvort stjórn R-listans hafi verið til bölvunar eða blessunar, verður ekki um það deilt að áhrif hans á þróun stjórnmálakerfisins urðu mikil. Þar má nefna þær breytingar sem urðu á flokkaskiptingu vinstrimanna undir lok síðustu aldar. Myndun þessa framboðsafls krafðist mikilla pólitískra klókinda, enda voru þar gjörólíkar stjórnmálahreyfingar og -flokkar að rugla saman reytum sínum. Framsóknarmenn, kratar, allaballar, kvennalistakonur og óflokksbundið fólk - allir þessir hópar komu hver úr sinni áttinni og höfðu ólíkar hefðir, skoðanir og vinnubrögð. Allir sem eitthvað fylgdust með myndun fyrsta R-listans fyrir kosningarnar 1994 vita að framboðið hefði aldrei getað orðið að veruleika öðruvísi en með flóknum málamiðlunum og niðurnjörvuðum samningum. Grundvallaratriðið þar var val á borgarstjóraefni og skipting sæta á framboðslistanum og síðar í nefndum og ráðum. Þetta kom engum á óvart, enda hefur slíkt nær undantekningarlaust verið raunin í öllum sameiginlegum framboðum til sveitarstjórnarkosninga hér á landi fyrr og síðar. Vegna þessarar forsögu vekur furðu að vinstristjórn Samfylkingar og Vinstri grænna beri nú fram frumvarp til breytinga á kosningalögum sem hefðu á sínum tíma í raun útilokað myndun R-listans og ótal annarra sambærilegra framboða um land allt. Frumvarp þetta gerir það að verkum að nær ómögulegt má telja að ólíkar stjórnmálahreyfingar komi sér saman um framboðslista, þar sem nánast má ganga að því vísu að sterkasta hreyfingin í slíku samstarfi myndi hirða alla fulltrúana á kostnað samstarfsaðilanna. Augljóst er að breytingar þessar munu leiða til fjölgunar framboða á vinstri vængnum í sveitarstjórnarkosningum um land allt. Sameiginlegum bæjarmálaframboðum mun snarfækka og hlýtur slíkt fyrst og fremst að koma Sjálfstæðisflokknum til góða, enda býður hann undantekningarlítið fram einn og í eigin nafni í sveitarstjórnarkosningum. Í ljósi þess að vinstrimenn hafa til þessa talið árangur R-listans til sinna helstu afreka er því stórundarlegt að forystumenn ríkisstjórnarinnar leggi á það höfuðáherslu að knýja í gegn kosningakerfisbreytingar sem hindrar að flokkar um og vinstra megin við miðju geti blásið til sameiginlegrar sóknar í einstökum bæjum. Er það til dæmis svo fráleitt að ímynda sér að þróun mála í borgarstjórn Reykjavíkur gæti orðið með þeim hætti að einhvern daginn yrði það fýsilegur kostur fyrir Vinstri græn og Samfylkingu að bjóða fram sameiginlega, jafnvel í samstarfi með fleirum?
Sannleikurinn um Evrópusambandið I - Öryggi, velferð og lífsgæði, sem margir átta sig ekki á Ole Anton Bieltved Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Sannleikurinn um Evrópusambandið I - Öryggi, velferð og lífsgæði, sem margir átta sig ekki á Ole Anton Bieltved Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun