Fastir pennar

Holan dýpkar

Ólafur Þ. Stephensen skrifar
Með hverju álitinu sem kemur fram um lögmæti kaupa Magma Energy á meirihlutanum í HS orku virðist ríkisstjórnin hverfa dýpra ofan í holuna sem hún hefur grafið í Magma-málinu.

Nefnd um erlenda fjárfestingu komst að þeirri niðurstöðu að kaupin væru í samræmi við lög. Það dugði ekki ríkisstjórninni, einkum og sér í lagi ekki ráðherrum Vinstri grænna, og fengin var ný nefnd til að fara yfir vinnu þeirrar fyrri og rýna enn á ný í íslenzk lög og EES-samninginn til að kveða upp úr um lögmæti samningsins. Niðurstaðan er sú að þrátt fyrir að eitthvað megi gagnrýna í vinnubrögðum nefndar um erlenda fjárfestingu séu engir augljósir lagalegir annmarkar á kaupum Magma á meirihluta í HS orku. Grípa þyrfti til langsóttra lögskýringa sem fáir hafa trú á, ætti að finna út að kaupsamningurinn hafi verið ólögmætur.

Þrátt fyrir þetta heldur ríkisstjórnin sínu striki. Svandís Svavarsdóttir umhverfisráðherra sagði í fréttum Ríkisútvarpsins á laugardag að „pólitísk afstaða" ríkisstjórnarinnar væri óbreytt; áfram væri stefnt að því að „staðan gagnvart HS orku verði leiðrétt í þágu almannahagsmuna", sem þýðir væntanlega að stjórnin vilji áfram að sölunni verði rift.

Hverjir eru almannahagsmunir í þessu máli? Það liggur ljóst fyrir, þótt ráðherrar Vinstri grænna virðist stundum harðneita að skilja það, að orkuauðlindir á Reykjanesi hafa ekki verið seldar þótt Magma hafi keypt meirihluta í HS orku. Samkvæmt lögum eru auðlindirnar, svo og veiturnar sem dreifa orku til almennings, í eigu opinberra aðila. Magma er eingöngu að fjárfesta í nýtingarréttinum, sem greitt er auðlindagjald fyrir.

Það eru hins vegar mikilvægir almannahagsmunir að Ísland sé opið fyrir erlendri fjárfestingu. Það á ekki eingöngu við um orkugeirann eða HS orku. Við þurfum bráðnauðsynlega á erlendu áhættufjármagni að halda til að byggja upp aðra atvinnuvegi, enda er erlent lánsfé nú illfáanlegt.

Hvaða skilaboð eru erlendum fjárfestum hins vegar send með því að ríkisstjórnin reyni að breyta eftir á samningum, sem ekkert bendir til að brjóti íslenzk lög eða alþjóðasamninga? Hvernig lítur það fjárfestingarumhverfi út, þar sem stjórnvöld vilja breyta löglegum samningum að eigin geðþótta, út frá „pólitískri afstöðu"? Slíkt ber yfirleitt vott um pólitískan óstöðugleika, sem til þessa hefur fremur verið vandamál í þriðjaheimsríkjum en í okkar heimshluta. Enda er nú svo komið að erlendir fjárfestar eru farnir að setja ríkisstjórnina efst á listann yfir gallana við að fjárfesta á Íslandi, á undan krónunni og efnahagslegum óstöðugleika.

Vandræðagangurinn í Magma-málinu, og reyndar líka í málum sem varða fjárfestingu í orkufrekum iðnaði á borð við álver og gagnaver, smitar út frá sér. Með gjörðum sínum á sumum sviðum og aðgerðaleysi á öðrum gerir ríkisstjórnin Ísland að slökum fjárfestingarkosti og seinkar endurreisn efnahagslífsins.












×