Fréttaskýring: Enginn ráðherra sagt af sér eftir að hafa tapað dómsmáli 21. febrúar 2011 19:00 Árni Magnússon Fréttaskýring: Hafa ráðherrar sagt af sér eftir að dómar hafa gengið gegn ákvörðunum þeirra? Spjót hafa staðið á Svandísi Svavarsdóttur umhverfisráðherra eftir hæstaréttardóm sem gekk henni í mót á dögunum. Þar var ákvörðun hennar um að samþykkja ekki þann hluta aðalskipulags Flóahrepps er varðar væntanlega Urriðafossvirkjun, ógilt. Ýmsir hafa kallað eftir afsögn Svandísar, en hún hefur sjálf neitað því að um sé að ræða áfellisdóm yfir henni og hyggst sitja sem fastast á stóli. Sömuleiðis hefur forsætisráðherra lýst yfir stuðningi við Svandísi og telur málið ekki kalla á afsögn. Nokkur dæmi eru um að dómar hafi gengið gegn ákvörðun ráðherra án þess að hafa orðið til þess að viðkomandi hafi þurft að segja af sér embætti. Til dæmis féll dómur í Hæstarétti árið 2005, gegn embættisfærslum Árna Magnússonar, þáverandi félagsmálaráðherra, eftir að hann vék Valgerði Bjarnadóttur úr embætti framkvæmdarstýru Jafnréttisstofu.Dómurinn taldi ráðherra hafa vanvirt meðalhófsreglu auk þess sem hann hafi með framferði sínu miðað að því að „komast hjá [því] að fylgja lögboðinni málsmeðferð". Ríkið var dæmt til greiðslu skaðabóta að upphæð sex milljónir króna, en Árni sat í ráðherrastóli fram á næsta ár þegar hann hætti í stjórnmálum af eigin hvötum. Lögfræðingurinn Arnar Þór Stefánsson hefur kynnt sér þess konar mál og ritaði meðal annars grein í Úlfljót um ógildingu stjórnvaldsákvarðana. Hann segir enga hefð fyrir afsögn ráðherra í þessum efnum. Spurningin um ábyrgð ráðherra snýst fyrst og fremst um að greina á milli pólitískrar ábyrgðar og lagalegrar. Engu að síður er það líka matsatriði hvenær ráðherra hefur í raun farið svo á skjön við lög að hann beri skýra lagalega ábyrgð. Trausti Fannar Valsson, lektor í stjórnsýslurétti við lagadeild Háskóla Íslands, segir í samtali við Fréttablaðið að ekki sé óeðlilegt að ráðherrar reki mál fyrir dómstólum til að leysa úr vafa á lagatúlkun. „Stjórnvöldum er falið að framfylgja lögum, en í sumum málum getur komið upp vafi um túlkun.Að láta reyna á slíkt fyrir dómstólum er á engan hátt ómálefnalegt af hendi stjórnvalda. Í flestum tilfellum er hins vegar mjög fjarlægt að ráðherra beri lagalega ábyrgð á slíku, nema ef talið sé að ráðherra hafi ef til vill misbeitt valdi sínu með því að knýja á um einhverja meðferð máls fyrir dómstólum." thorgils@frettabladid.isSvandís svavarsdóttir Mest lesið Stærra eldgos væntanlegt Innlent Biðlisti Rafbókasafnsins geti verið allt að ár Innlent Tom Cruise seig og sveif og tók við fánanum fyrir hönd Los Angeles Erlent Vonir bundnar við „heilagan kaleik“ við sykursýki Erlent Hafnar alfarið aðild þrátt fyrir ýmsar vísbendingar um annað Innlent Leitar ráðgjafar innan og utan ráðuneytis um mál vararíkissaksóknara Innlent USS Abraham Lincoln skipað að flýta för sinni til Mið-Austurlanda Erlent Reyna að sýna fram á tengsl Péturs Jökuls við 99 kíló af kókaíni Innlent Framsókn og VG útiloki ekkert Innlent Drukkinn Íslendingur kýldi leigubílstjóra í Taílandi Innlent Fleiri fréttir Veikindi í bíl ollu umferðartöfum í gær Þögull sem gröfin Framsókn og VG útiloki ekkert Stærra eldgos væntanlegt Kókaín í héraðsdómi og þreyta á stjórnarheimilinu Enn óljóst hvaðan falsboðið um ferðamennina kom Drukkinn Íslendingur kýldi leigubílstjóra í Taílandi Bar við minnisleysi og sagði ekki um sama Pétur að ræða Hafnar alfarið aðild þrátt fyrir ýmsar vísbendingar um annað Fyrrum húsnæðiseigendur í Grindavík fá að leigja hús Matsferillinn sé svar við gagnrýni á samræmd próf Reyna að sýna fram á tengsl Péturs Jökuls við 99 kíló af kókaíni Leitar ráðgjafar innan og utan ráðuneytis um mál vararíkissaksóknara Biðlisti Rafbókasafnsins geti verið allt að ár Eigi að standa saman um fjárfestingu í jafnrétti til náms Allt svo snyrtilegt við höfnina í Vestmannaeyjum Löturhæg umferð inn í borgina Námsgögn verði einnig gjaldfrjáls í framhaldsskólum Þyrluflugmenn uggandi: „Klárt að þetta hefur neikvæð áhrif“ Þykir sárt að vera stunginn í bakið af vini sínum Treystir Útlendingastofnun fullkomlega Eldur í flugskýli í Múlakoti í nótt Fjölskyldur sendar úr landi og viðvörunarkerfi í Grindavík Enn gasmengun í lægðum en rafleiðni nálgast eðlileg gildi Sérsveitin kölluð til vegna manns sem skaut úr haglabyssu „Fullorðna fólk, grow up!“ Hundurinn í hættu eftir að súkkulaði var sett inn um lúguna Helgi Magnús ritar ráðherra bréf og Ásmundur Einar um menntakerfið Vistaður í fangaklefa þangað til lögregla kemst að því hver hann er Mótmæla brottvísun stórs hóps hælisleitenda Sjá meira
Fréttaskýring: Hafa ráðherrar sagt af sér eftir að dómar hafa gengið gegn ákvörðunum þeirra? Spjót hafa staðið á Svandísi Svavarsdóttur umhverfisráðherra eftir hæstaréttardóm sem gekk henni í mót á dögunum. Þar var ákvörðun hennar um að samþykkja ekki þann hluta aðalskipulags Flóahrepps er varðar væntanlega Urriðafossvirkjun, ógilt. Ýmsir hafa kallað eftir afsögn Svandísar, en hún hefur sjálf neitað því að um sé að ræða áfellisdóm yfir henni og hyggst sitja sem fastast á stóli. Sömuleiðis hefur forsætisráðherra lýst yfir stuðningi við Svandísi og telur málið ekki kalla á afsögn. Nokkur dæmi eru um að dómar hafi gengið gegn ákvörðun ráðherra án þess að hafa orðið til þess að viðkomandi hafi þurft að segja af sér embætti. Til dæmis féll dómur í Hæstarétti árið 2005, gegn embættisfærslum Árna Magnússonar, þáverandi félagsmálaráðherra, eftir að hann vék Valgerði Bjarnadóttur úr embætti framkvæmdarstýru Jafnréttisstofu.Dómurinn taldi ráðherra hafa vanvirt meðalhófsreglu auk þess sem hann hafi með framferði sínu miðað að því að „komast hjá [því] að fylgja lögboðinni málsmeðferð". Ríkið var dæmt til greiðslu skaðabóta að upphæð sex milljónir króna, en Árni sat í ráðherrastóli fram á næsta ár þegar hann hætti í stjórnmálum af eigin hvötum. Lögfræðingurinn Arnar Þór Stefánsson hefur kynnt sér þess konar mál og ritaði meðal annars grein í Úlfljót um ógildingu stjórnvaldsákvarðana. Hann segir enga hefð fyrir afsögn ráðherra í þessum efnum. Spurningin um ábyrgð ráðherra snýst fyrst og fremst um að greina á milli pólitískrar ábyrgðar og lagalegrar. Engu að síður er það líka matsatriði hvenær ráðherra hefur í raun farið svo á skjön við lög að hann beri skýra lagalega ábyrgð. Trausti Fannar Valsson, lektor í stjórnsýslurétti við lagadeild Háskóla Íslands, segir í samtali við Fréttablaðið að ekki sé óeðlilegt að ráðherrar reki mál fyrir dómstólum til að leysa úr vafa á lagatúlkun. „Stjórnvöldum er falið að framfylgja lögum, en í sumum málum getur komið upp vafi um túlkun.Að láta reyna á slíkt fyrir dómstólum er á engan hátt ómálefnalegt af hendi stjórnvalda. Í flestum tilfellum er hins vegar mjög fjarlægt að ráðherra beri lagalega ábyrgð á slíku, nema ef talið sé að ráðherra hafi ef til vill misbeitt valdi sínu með því að knýja á um einhverja meðferð máls fyrir dómstólum." thorgils@frettabladid.isSvandís svavarsdóttir
Mest lesið Stærra eldgos væntanlegt Innlent Biðlisti Rafbókasafnsins geti verið allt að ár Innlent Tom Cruise seig og sveif og tók við fánanum fyrir hönd Los Angeles Erlent Vonir bundnar við „heilagan kaleik“ við sykursýki Erlent Hafnar alfarið aðild þrátt fyrir ýmsar vísbendingar um annað Innlent Leitar ráðgjafar innan og utan ráðuneytis um mál vararíkissaksóknara Innlent USS Abraham Lincoln skipað að flýta för sinni til Mið-Austurlanda Erlent Reyna að sýna fram á tengsl Péturs Jökuls við 99 kíló af kókaíni Innlent Framsókn og VG útiloki ekkert Innlent Drukkinn Íslendingur kýldi leigubílstjóra í Taílandi Innlent Fleiri fréttir Veikindi í bíl ollu umferðartöfum í gær Þögull sem gröfin Framsókn og VG útiloki ekkert Stærra eldgos væntanlegt Kókaín í héraðsdómi og þreyta á stjórnarheimilinu Enn óljóst hvaðan falsboðið um ferðamennina kom Drukkinn Íslendingur kýldi leigubílstjóra í Taílandi Bar við minnisleysi og sagði ekki um sama Pétur að ræða Hafnar alfarið aðild þrátt fyrir ýmsar vísbendingar um annað Fyrrum húsnæðiseigendur í Grindavík fá að leigja hús Matsferillinn sé svar við gagnrýni á samræmd próf Reyna að sýna fram á tengsl Péturs Jökuls við 99 kíló af kókaíni Leitar ráðgjafar innan og utan ráðuneytis um mál vararíkissaksóknara Biðlisti Rafbókasafnsins geti verið allt að ár Eigi að standa saman um fjárfestingu í jafnrétti til náms Allt svo snyrtilegt við höfnina í Vestmannaeyjum Löturhæg umferð inn í borgina Námsgögn verði einnig gjaldfrjáls í framhaldsskólum Þyrluflugmenn uggandi: „Klárt að þetta hefur neikvæð áhrif“ Þykir sárt að vera stunginn í bakið af vini sínum Treystir Útlendingastofnun fullkomlega Eldur í flugskýli í Múlakoti í nótt Fjölskyldur sendar úr landi og viðvörunarkerfi í Grindavík Enn gasmengun í lægðum en rafleiðni nálgast eðlileg gildi Sérsveitin kölluð til vegna manns sem skaut úr haglabyssu „Fullorðna fólk, grow up!“ Hundurinn í hættu eftir að súkkulaði var sett inn um lúguna Helgi Magnús ritar ráðherra bréf og Ásmundur Einar um menntakerfið Vistaður í fangaklefa þangað til lögregla kemst að því hver hann er Mótmæla brottvísun stórs hóps hælisleitenda Sjá meira