Sjálfstæður gjaldmiðill skapar óstöðugleika 16. júní 2011 19:18 Aðalhagfræðingur Seðlabankans segir að sjálfstæður gjaldmiðill skapi meiri óstöðugleika en stöðugleika í íslensku efnahagslífi. Því hefur oft verið haldið á lofti að sjálfstæð mynt færi smáríkjum sveigjanleika, sem hjálpi þeim að aðlagast þegar efnahagslífið verður fyrir áföllum. Þessa fullyrðingu rannsakaði Þórarinn Pétursson, aðalhagfræðingur Seðlabankans, ásamt tveimur erlendum hagfræðiprófessorum, en niðurstöðurnar um sjálfstæðu gjaldmiðlana gætu komið á óvart. „Þetta eru góð hagfræðileg rök," segir Þórarinn um þá staðhæfingu að sjálfstæður gjaldmiðill geti virkað sveiflujafnandi. „Það sem við erum einfaldlega að segja er að það er enginn stuðningur í gögnunum fyrir þeim. Þetta virðist ekki standast, og það eru einhverjar ástæður fyrir því að þetta skilar sér ekki. Þó að fræðilega séð eigi sjálfstæðir gjaldmiðlar að sinna þessu hlutverki, þá virðast þeir ekki gera það í þessum litlu löndum. Þeir skapa meiri óstöðugleika en þeir draga úr." Þeir komust þannig að því að ríki sem haldi úti sjálfstæðri peningastefnu og fljótandi mynt, eins og Ísland, taki út minni stöðugleika í gengissveiflum og verðbólgu, án þess að uppskera meiri stöðugleika í ö'ðrum hagstærðum. Ríki sem ákveði að fylgja strangri fastgengisstefnu fái þannig það sem hagfræðingar kalla stundum ókeypis hádegisverð, því þau losna við gengissveiflurnar, án þess að fórna efnahagslegum stöðugleika að öðru leyti. „Hádegisverðurinn felst í því að menn geta eytt gengissveiflunum án þess að það kosti þá neitt," segir Þórarinn. Hann segir að ef marka megi niðurstöðurnar, þá séu efnahagsleg rök fyrir sjálfstæðri mynt í smáríki vandfundin og Ísland ætti að taka upp stranga fastgengisstefnu. Þar á hann við inngöngu í myntbandalag, eða myntráð þar sem erlend mynt stendur á bak við alla peninga í umferð, en ekki „mjúka" fastgengisstefnu þar sem seðlabankinn ákveður einhliða að binda gengið öðrum gjaldmiðli. En eru þessar niðurstöður nokkuð annað en dauðadómur yfir sjálfstæðri peningastefnu í löndum eins og Íslandi? „Ef þú trúir þessum niðurstöðum, þá er erfitt fyrir þig að færa rök fyrir því að halda úti sjálfstæðri mynt. Þá virðist þessi kostnaður sem menn hafa nefnt við að missa gjaldmiðilinn ofmetinn." Hægt er að horfa á ítarlegt viðtal við Þórarinn um niðurstöður rannsóknarritgerðar hans í meðfylgjandi myndskeiði. Mest lesið „Skrýtinn“ höggstaður á Trump sem snýr sér að kynþætti Harris Erlent Nauðgunarbrandari Patriks féll í grýttan jarðveg Innlent Ósáttir við að vera vísað frá Rússlandi gegn vilja sínum Erlent Sjálfstæðisflokkurinn í „meiriháttar vandræðum“ Innlent Beðið eftir eldgosi: Allar vefmyndavélarnar á einum stað Innlent Fimm í fangaklefa þegar mest lét í Eyjum Innlent Sóttu veikan ferðamann í éljagangi og fimm metra öldum Innlent Gul viðvörun í Eyjum fram á kvöld og leiðindaspá áfram Veður Bílarnir ónýtir og tveir fluttir á sjúkrahús Innlent Ekki talinn í lífshættu eftir hnífsstungu á Akureyri í nótt Innlent Fleiri fréttir Sitja uppi með rifið tjald og engan næturstað í hífandi roki Bjóða óperumuni fala á menningarnótt í von um framhaldslíf Ber á því að ekið sé á sauðfé á Vesturlandi Sjálfstæðisflokkurinn í „meiriháttar vandræðum“ Sóttu veikan ferðamann í éljagangi og fimm metra öldum Hnífstunguárás á Akureyri og vandræði hjá Sjálfstæðisflokknum Fimm í fangaklefa þegar mest lét í Eyjum Ekki talinn í lífshættu eftir hnífsstungu á Akureyri í nótt Mátti litlu muna að eldur í gámi bærist í hús Íslendingar öllu veðri vanir Ganga frá Hallgrímskirkju og spila hljóð frá sprengjuregni Kjósendur VG leiti nú til Sósíalista Bílarnir ónýtir og tveir fluttir á sjúkrahús Sló bíl með golfkylfu eftir átök milli fíkniefnasala og kaupanda Íslendingur vann tæpar 37 milljónir í Eurojackpot „Það er í raun og veru allur bransinn sem er í hættu“ Nauðgunarbrandari Patriks féll í grýttan jarðveg Sósíalistar sem ætla á þing og þjóðhátíð í beinni „Ótrúlegt“ að Halla hafi ekki verið fyrsta frétt RÚV Vara við væntanlegum fjölda netsvika um helgina Beðið eftir eldgosi: Allar vefmyndavélarnar á einum stað Sex sérsveitarmenn í Eyjum og lagt hald á tvo hnífa Meiri umferð um Vesturlandsveg en Suðurlandsveg Eitthundrað ár frá fyrsta flugi til Íslands Grunuð um að flytja fíkniefni til landsins með tólf ára son í för Það séu vonbrigði ef fyrirtæki hækki verð úr hófi Kveikur frá Stangarlæk fallinn Hvalfjarðargöngin opnuð á ný Strandavegur í sundur og ferðamaður festi sig í flýti Auknar líkur á að eldgos hefjist á næstu dögum Sjá meira
Aðalhagfræðingur Seðlabankans segir að sjálfstæður gjaldmiðill skapi meiri óstöðugleika en stöðugleika í íslensku efnahagslífi. Því hefur oft verið haldið á lofti að sjálfstæð mynt færi smáríkjum sveigjanleika, sem hjálpi þeim að aðlagast þegar efnahagslífið verður fyrir áföllum. Þessa fullyrðingu rannsakaði Þórarinn Pétursson, aðalhagfræðingur Seðlabankans, ásamt tveimur erlendum hagfræðiprófessorum, en niðurstöðurnar um sjálfstæðu gjaldmiðlana gætu komið á óvart. „Þetta eru góð hagfræðileg rök," segir Þórarinn um þá staðhæfingu að sjálfstæður gjaldmiðill geti virkað sveiflujafnandi. „Það sem við erum einfaldlega að segja er að það er enginn stuðningur í gögnunum fyrir þeim. Þetta virðist ekki standast, og það eru einhverjar ástæður fyrir því að þetta skilar sér ekki. Þó að fræðilega séð eigi sjálfstæðir gjaldmiðlar að sinna þessu hlutverki, þá virðast þeir ekki gera það í þessum litlu löndum. Þeir skapa meiri óstöðugleika en þeir draga úr." Þeir komust þannig að því að ríki sem haldi úti sjálfstæðri peningastefnu og fljótandi mynt, eins og Ísland, taki út minni stöðugleika í gengissveiflum og verðbólgu, án þess að uppskera meiri stöðugleika í ö'ðrum hagstærðum. Ríki sem ákveði að fylgja strangri fastgengisstefnu fái þannig það sem hagfræðingar kalla stundum ókeypis hádegisverð, því þau losna við gengissveiflurnar, án þess að fórna efnahagslegum stöðugleika að öðru leyti. „Hádegisverðurinn felst í því að menn geta eytt gengissveiflunum án þess að það kosti þá neitt," segir Þórarinn. Hann segir að ef marka megi niðurstöðurnar, þá séu efnahagsleg rök fyrir sjálfstæðri mynt í smáríki vandfundin og Ísland ætti að taka upp stranga fastgengisstefnu. Þar á hann við inngöngu í myntbandalag, eða myntráð þar sem erlend mynt stendur á bak við alla peninga í umferð, en ekki „mjúka" fastgengisstefnu þar sem seðlabankinn ákveður einhliða að binda gengið öðrum gjaldmiðli. En eru þessar niðurstöður nokkuð annað en dauðadómur yfir sjálfstæðri peningastefnu í löndum eins og Íslandi? „Ef þú trúir þessum niðurstöðum, þá er erfitt fyrir þig að færa rök fyrir því að halda úti sjálfstæðri mynt. Þá virðist þessi kostnaður sem menn hafa nefnt við að missa gjaldmiðilinn ofmetinn." Hægt er að horfa á ítarlegt viðtal við Þórarinn um niðurstöður rannsóknarritgerðar hans í meðfylgjandi myndskeiði.
Mest lesið „Skrýtinn“ höggstaður á Trump sem snýr sér að kynþætti Harris Erlent Nauðgunarbrandari Patriks féll í grýttan jarðveg Innlent Ósáttir við að vera vísað frá Rússlandi gegn vilja sínum Erlent Sjálfstæðisflokkurinn í „meiriháttar vandræðum“ Innlent Beðið eftir eldgosi: Allar vefmyndavélarnar á einum stað Innlent Fimm í fangaklefa þegar mest lét í Eyjum Innlent Sóttu veikan ferðamann í éljagangi og fimm metra öldum Innlent Gul viðvörun í Eyjum fram á kvöld og leiðindaspá áfram Veður Bílarnir ónýtir og tveir fluttir á sjúkrahús Innlent Ekki talinn í lífshættu eftir hnífsstungu á Akureyri í nótt Innlent Fleiri fréttir Sitja uppi með rifið tjald og engan næturstað í hífandi roki Bjóða óperumuni fala á menningarnótt í von um framhaldslíf Ber á því að ekið sé á sauðfé á Vesturlandi Sjálfstæðisflokkurinn í „meiriháttar vandræðum“ Sóttu veikan ferðamann í éljagangi og fimm metra öldum Hnífstunguárás á Akureyri og vandræði hjá Sjálfstæðisflokknum Fimm í fangaklefa þegar mest lét í Eyjum Ekki talinn í lífshættu eftir hnífsstungu á Akureyri í nótt Mátti litlu muna að eldur í gámi bærist í hús Íslendingar öllu veðri vanir Ganga frá Hallgrímskirkju og spila hljóð frá sprengjuregni Kjósendur VG leiti nú til Sósíalista Bílarnir ónýtir og tveir fluttir á sjúkrahús Sló bíl með golfkylfu eftir átök milli fíkniefnasala og kaupanda Íslendingur vann tæpar 37 milljónir í Eurojackpot „Það er í raun og veru allur bransinn sem er í hættu“ Nauðgunarbrandari Patriks féll í grýttan jarðveg Sósíalistar sem ætla á þing og þjóðhátíð í beinni „Ótrúlegt“ að Halla hafi ekki verið fyrsta frétt RÚV Vara við væntanlegum fjölda netsvika um helgina Beðið eftir eldgosi: Allar vefmyndavélarnar á einum stað Sex sérsveitarmenn í Eyjum og lagt hald á tvo hnífa Meiri umferð um Vesturlandsveg en Suðurlandsveg Eitthundrað ár frá fyrsta flugi til Íslands Grunuð um að flytja fíkniefni til landsins með tólf ára son í för Það séu vonbrigði ef fyrirtæki hækki verð úr hófi Kveikur frá Stangarlæk fallinn Hvalfjarðargöngin opnuð á ný Strandavegur í sundur og ferðamaður festi sig í flýti Auknar líkur á að eldgos hefjist á næstu dögum Sjá meira