Óttinn við upplýsingar Ólafur Þ. Stephensen skrifar 17. maí 2012 06:00 Þórunn Sveinbjarnardóttir, fyrrverandi þingmaður Samfylkingarinnar, skrifaði grein hér í blaðið fyrr í vikunni og skammaðist út í auglýsingaherferð hagsmunaaðila í sjávarútvegi vegna kvótafrumvarpa ríkisstjórnarinnar. „Uppistaðan í skilaboðum útgerðarmanna til þjóðarinnar eru órökstuddar fullyrðingar, illa dulbúnar hótanir og tilfinningaklám af ömurlegustu sort," skrifar Þórunn. „Rökræðan krefst þess að málefnið sé skoðað frá öllum hliðum og leyfir ekki þöggun eða ofríki af neinu tagi. Auglýsingaherferð útgerðarmanna er að þessu leyti lítið annað en tilræði við frjálsa rökræðu í lýðræðissamfélagi." Þessi málflutningur er endurómur af annarri ræðu, sem er líka vinsæl þessa dagana, um að upplýsingamiðlun á vegum Evrópusambandsins, til almennings í ríki sem sótt hefur um aðild að sambandinu, jaðri við landráð. Ásmundur Einar Daðason þingmaður skrifaði á vef sinn um daginn: „Í lýðræðisþjóðfélagi eru pólitísk álitamál rædd í opinni frjálsri umræðu. Til að umræðan sé frjáls þarf að gæta að jafnræðissjónarmiðum [...] Evrópustofa skekkir í grundvallaratriðum lýðræðislega umræðu á Íslandi." Auglýsinga- og kynningarherferðir eru aðeins ein leið til að koma sjónarmiðum og upplýsingum á framfæri í hinni lýðræðislegu umræðu. Almenningur sækir sér upplýsingar eftir ótalmörgum öðrum leiðum. Svo við tökum bara þessi tvö dæmi, er enginn hörgull á sjónarmiðum og röksemdum gegn hvort heldur er Evrópusambandsaðild Íslands og ESB sem slíku eða þeirri skoðun að bezt sé að breyta fiskveiðistjórnarkerfinu sem minnst. Það er þess vegna fráleitt að kalla það „þöggun eða ofríki" eða tilræði við lýðræðislega umræðu þegar einhverjir nota auglýsingar til að koma sjónarmiðum og upplýsingum á framfæri. Það er vissulega sjónarmið að auglýsingar eru dýr leið til upplýsingamiðlunar og þeir sem hafa úr miklum peningum að spila geta fremur nýtt hana en aðrir. Hins vegar er það nú svo að gagnrýnendur dýrra auglýsingaherferða, þar sem þjóðfélagsmál koma við sögu, láta yfirleitt í sér heyra þegar þeir eru ósammála sjónarmiðunum sem eru auglýst en þegja þegar þeir eru sammála. Auglýsingar af þessu tagi eru einfaldlega hluti af lýðræðislegri umræðu. Ekkert bendir til að sá sem auglýsir mikið hafi endilega sitt fram. Frambjóðendur og flokkar sem mest auglýsa fyrir kosningar fá ekki alltaf mest fylgi. VR, stærsta stéttarfélag landsins, hefur reglulega efnt til áberandi auglýsingaherferða í þágu launajafnréttis kynjanna, í krafti sterkrar fjárhagsstöðu félagsins. Árangurinn af þeim herferðum er að minnsta kosti mjög lengi að skila sér. Þórunn, Ásmundur Einar og allir hinir sem hafa allt á hornum sér yfir kynningar- og auglýsingaherferðum, ættu fremur að svara rangfærslum sem þau telja sig sjá, færa fram gagnrök og rökstyðja vel eigin málstað – og til þess hafa þau margar leiðir – en að amast við þessum þætti í lýðræðislegri umræðu. Það er engin ástæða til að óttast upplýsingar, ekki heldur þótt þær séu settar fram í auglýsingum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Mest lesið Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir Skoðun Villtur lax eða villt græðgi – sveitin í skotlínu Jóhann Helgi Stefánsson Skoðun Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun Hanna Katrín og Co, koma til bjargar Björn Ólafsson Skoðun Bókin er minn óvinur, en mig langar samt í verknám! Davíð Bergmann Skoðun Örlög Úkraínu varða frið og öryggi á Íslandi Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Skoðun Hvað er að frétta af humrinum? Jónas Páll Jónasson Skoðun Sigrar og raunir íslenska hestsins Elín Íris Fanndal Skoðun Ilmurinn af jarðolíu er svo lokkandi Sævar Helgi Lárusson Skoðun Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson Skoðun
Þórunn Sveinbjarnardóttir, fyrrverandi þingmaður Samfylkingarinnar, skrifaði grein hér í blaðið fyrr í vikunni og skammaðist út í auglýsingaherferð hagsmunaaðila í sjávarútvegi vegna kvótafrumvarpa ríkisstjórnarinnar. „Uppistaðan í skilaboðum útgerðarmanna til þjóðarinnar eru órökstuddar fullyrðingar, illa dulbúnar hótanir og tilfinningaklám af ömurlegustu sort," skrifar Þórunn. „Rökræðan krefst þess að málefnið sé skoðað frá öllum hliðum og leyfir ekki þöggun eða ofríki af neinu tagi. Auglýsingaherferð útgerðarmanna er að þessu leyti lítið annað en tilræði við frjálsa rökræðu í lýðræðissamfélagi." Þessi málflutningur er endurómur af annarri ræðu, sem er líka vinsæl þessa dagana, um að upplýsingamiðlun á vegum Evrópusambandsins, til almennings í ríki sem sótt hefur um aðild að sambandinu, jaðri við landráð. Ásmundur Einar Daðason þingmaður skrifaði á vef sinn um daginn: „Í lýðræðisþjóðfélagi eru pólitísk álitamál rædd í opinni frjálsri umræðu. Til að umræðan sé frjáls þarf að gæta að jafnræðissjónarmiðum [...] Evrópustofa skekkir í grundvallaratriðum lýðræðislega umræðu á Íslandi." Auglýsinga- og kynningarherferðir eru aðeins ein leið til að koma sjónarmiðum og upplýsingum á framfæri í hinni lýðræðislegu umræðu. Almenningur sækir sér upplýsingar eftir ótalmörgum öðrum leiðum. Svo við tökum bara þessi tvö dæmi, er enginn hörgull á sjónarmiðum og röksemdum gegn hvort heldur er Evrópusambandsaðild Íslands og ESB sem slíku eða þeirri skoðun að bezt sé að breyta fiskveiðistjórnarkerfinu sem minnst. Það er þess vegna fráleitt að kalla það „þöggun eða ofríki" eða tilræði við lýðræðislega umræðu þegar einhverjir nota auglýsingar til að koma sjónarmiðum og upplýsingum á framfæri. Það er vissulega sjónarmið að auglýsingar eru dýr leið til upplýsingamiðlunar og þeir sem hafa úr miklum peningum að spila geta fremur nýtt hana en aðrir. Hins vegar er það nú svo að gagnrýnendur dýrra auglýsingaherferða, þar sem þjóðfélagsmál koma við sögu, láta yfirleitt í sér heyra þegar þeir eru ósammála sjónarmiðunum sem eru auglýst en þegja þegar þeir eru sammála. Auglýsingar af þessu tagi eru einfaldlega hluti af lýðræðislegri umræðu. Ekkert bendir til að sá sem auglýsir mikið hafi endilega sitt fram. Frambjóðendur og flokkar sem mest auglýsa fyrir kosningar fá ekki alltaf mest fylgi. VR, stærsta stéttarfélag landsins, hefur reglulega efnt til áberandi auglýsingaherferða í þágu launajafnréttis kynjanna, í krafti sterkrar fjárhagsstöðu félagsins. Árangurinn af þeim herferðum er að minnsta kosti mjög lengi að skila sér. Þórunn, Ásmundur Einar og allir hinir sem hafa allt á hornum sér yfir kynningar- og auglýsingaherferðum, ættu fremur að svara rangfærslum sem þau telja sig sjá, færa fram gagnrök og rökstyðja vel eigin málstað – og til þess hafa þau margar leiðir – en að amast við þessum þætti í lýðræðislegri umræðu. Það er engin ástæða til að óttast upplýsingar, ekki heldur þótt þær séu settar fram í auglýsingum.
Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir Skoðun
Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun
Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson Skoðun
Hollar skólamáltíðir fyrir loftslagið og líðan barna Laufey Steingrímsdóttir,Anna Sigríður Ólafsdóttir Skoðun
Aðför ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að flóttafólki Hópur stjórnarkvenna í Solaris Skoðun
Reykjavíkurborg á flestar félagslegar íbúðir en Garðabær rekur lestina Heimir Már Pétursson Skoðun