Sjávarklasinn hagkerfinu mikilvægur Magnús Þorlákur Lúðvíksson skrifar 22. febrúar 2012 06:00 Þór sigfússon Sjávarútvegur og klasi sem myndast hefur í kringum geirann stóðu undir fjórðungi af landsframleiðslu Íslands árið 2010. Þetta er niðurstaða þeirra Ragnars Árnasonar, hagfræðiprófessors við Háskóla Íslands, og Þórs Sigfússonar, framkvæmdastjóra Íslenska sjávarklasans, sem rannsakað hafa þýðingu klasans fyrir íslenskt efnahagslíf. Ragnar og Þór kynna niðurstöður sínar í skýrslu sem kom út í síðustu viku og er gefin út af Íslandsbanka og Íslenska sjávarklasanum. Félagið er samstarfsverkefni fjölda fyrirtækja í haftengdri starfsemi sem hefur það að markmiði að bæta samstarf, auka verðmæti og bæta skilning á mikilvægi þeirrar starfsemi sem undir sjávarklasann falla. uppbygging sjávarklasansÍ skýrslunni er áætlað að heildarframlag sjávarklasans til landsframleiðslu hafi á árinu 2010 verið um 400 milljarðar króna, sem jafngildir 26 prósentum af landsframleiðslu ársins. Það hlutfall skiptist svo aftur í beint framlag sem er 10,2 prósent, óbeint framlag sem er 7,3 prósent, eftirspurnaráhrif sem eru 7,0 prósent og aðra útflutningsstarfsemi klasans sem er 1,5 prósent. Beina framlagið er mæling Hagstofunnar á virðisauka við útgerð og vinnslu. Þetta er kjarninn í sjávarútveginum þótt það séu veiðarnar sem séu hinn eiginlegi grunnatvinnuvegur. Óbeina framlagið er sá virðisauki sem höfundar meta að sé tilkominn frá greinum í nánum tengslum við sjávarútveginn, vegna viðskipta við hann. Mikilvægt sé að hafa í huga að forsenda þess að þetta óbeina framlag myndist er tilvera sjávarútvegsins. Dæmi um slíka atvinnugrein er textíliðnaður. Undir textíliðnað fellur netagerð og ýmis önnur veiðarfæragerð og um helming veltu geirans má rekja til viðskipta við sjávarútveginn. Eftirspurnaráhrifin eru sá virðisauki sem skapast beint eða óbeint og birtist sem laun og hagnaður sem varið er til að kaupa neysluvörur og þjónustu í hagkerfinu utan sjávarklasans. Þessi áhrif koma meðal annars fram þegar starfsmaður sjávarútvegsfyrirtækis kaupir neysluvörur fyrir laun sín. Síðasti liðurinn er sá virðisauki sem myndast við annan útflutning greina í nánum tengslum við sjávarútveg en þann sem tengist sjávarútvegi beint. Nánar tiltekið er um að ræða útflutning fyrirtækja sem spruttu upp á grundvelli þjónustu við sjávarútveg en hafa síðan breikkað starfsemi sína. Dæmi um slíkt fyrirtæki er Marel. Tugir þúsunda starfaFram kemur í skýrslunni að um 8.600 manns starfa beint í sjávarútvegi á Íslandi. Jafngildir það um fimm prósentum af vinnuafli landsins. Höfundar meta hins vegar að sjávarklasinn skapi beint og óbeint á bilinu 25 til 35 þúsund störf. Þá benda höfundar á að talsverð fjölgun starfa hefur orðið síðustu ár í flestum greinum klasans auk þess sem launakjör eru yfirleitt betri en að meðaltali í hagkerfinu. Sjávarklasinn hefur einnig mikla þýðingu fyrir útflutning. Útflutningur sjávarútvegsins var 220 milljarðar króna árið 2010. Auk þess var velta útflutningsfyrirtækja sem tengjast sjávarútvegi 38 milljarðar árið 2010 eða um 4 prósent af heildarútflutningi þjóðarbúsins. Hvetja til frekari sóknarÞeir Ragnar og Þór hvetja að lokum til þess í skýrslunni að þess verði freistað að styrkja sjávarklasann enn frekar. Klasinn sé sá þáttur í íslensku atvinnulífi þar sem hlutfallslegir yfirburðir landsins séu hvað mestir og hafi alla burði til þess að vaxa og eflast enn frekar. Til þess að svo megi verða er það mat höfunda að nauðsynlegt sé fyrir stjórnvöld að forðast að grafa undan sjávarklasanum með vanhugsuðum ráðstöfunum. Heldur eigi stjórnvöld að beina afli sínu að því að hlúa að klasanum og auðvelda honum að vaxa og dafna. Minnst er á að í viðtölum við forsvarsmenn tæknifyrirtækja og annarra nýrri greina sjávarklasans hafi komið skýrt fram að þeir finni fyrir skorti á heildstæðri opinberri stefnumörkun fyrir klasann. Slíka stefnumörkun hafa mörg nágrannalönd Íslands lagst í með góðum árangri. Því hvetja höfundar til þess að hér verði hið sama gert með það fyrir augum að Ísland verði í forystu á sviðum tengdum hafinu. Fréttir Mest lesið „Enginn kvartað yfir því þegar ég hef skúrað“ Atvinnulíf Ekki trompast við fólk í vinnu eða á fundum Atvinnulíf „Síðan kemur í ljós að við erum í gjörólíkum störfum“ Atvinnulíf Sex milljarðar í tekjur af nikótíni á næsta ári Neytendur „Opinberi geirinn er að breytast og þar þarf mikinn fjölda verkefnastjóra“ Atvinnulíf Frestun sölu Íslandsbanka jákvæð fyrir markaðinn Viðskipti innlent Play í frjálsu falli Viðskipti innlent Kormákur og Skjöldur flytja í Brynjuhúsið eftir algjöra yfirhalningu Viðskipti innlent Hagkaup hættir sölu á Sodastream í kjölfar mótmæla Viðskipti innlent Sölunni slegið á frest Viðskipti innlent Fleiri fréttir Frestun sölu Íslandsbanka jákvæð fyrir markaðinn Sölunni slegið á frest Kormákur og Skjöldur flytja í Brynjuhúsið eftir algjöra yfirhalningu Play í frjálsu falli Semja við flugfélög í Færeyjum og á Grænlandi Hagkaup hættir sölu á Sodastream í kjölfar mótmæla Frigus fór fýluferð í Landsrétt Óljóst hvort breytingarnar bjargi rekstri Play Úlfur Þór til Firma lögmanna Eins og AirBnb og Uber en fyrir tónlistarkennslu Tvískiptur fasteignamarkaður og hækkandi vaxtabyrði „Play verður áfram íslenskt“ Sækja um leyfi á Möltu Herdís hefði frekar viljað halda vöxtum óbreyttum Hér og nú fjölgar starfsmönnum Samið um 800 íbúðir á Ásbrú Allsherjarinnköllun á krabbameinsvaldandi leikföngum Rotovia kaupir mexíkóskt fyrirtæki Íbúðaverð lækkar í fyrsta sinn frá janúar Sannfærður um að niðurstaðan verði Lyfjavali í hag Hagkerfið nái andanum og spá um tveggja prósenta hagvexti næstu ár Bein útsending: Ný þjóðhags- og verðbólguspá Landsbankans Hefur lokið störfum hjá Viðreisn en vill vera á lista Ráðist í athugun hjá Skel vegna meintrar markaðsskiptingar Icelandair í samstarf við þjóðarflugfélag Portúgals Nýir eigendur Skagans stefna á að hefja starfsemi í nóvember Segir aðför Eflingar með ólíkindum Áfram engar loðnuveiðar Rekstrarfélag Ítalíu á Frakkastíg gjaldþrota Segja fullyrðingar borgarfulltrúa um Carbfix ekki standast Sjá meira
Sjávarútvegur og klasi sem myndast hefur í kringum geirann stóðu undir fjórðungi af landsframleiðslu Íslands árið 2010. Þetta er niðurstaða þeirra Ragnars Árnasonar, hagfræðiprófessors við Háskóla Íslands, og Þórs Sigfússonar, framkvæmdastjóra Íslenska sjávarklasans, sem rannsakað hafa þýðingu klasans fyrir íslenskt efnahagslíf. Ragnar og Þór kynna niðurstöður sínar í skýrslu sem kom út í síðustu viku og er gefin út af Íslandsbanka og Íslenska sjávarklasanum. Félagið er samstarfsverkefni fjölda fyrirtækja í haftengdri starfsemi sem hefur það að markmiði að bæta samstarf, auka verðmæti og bæta skilning á mikilvægi þeirrar starfsemi sem undir sjávarklasann falla. uppbygging sjávarklasansÍ skýrslunni er áætlað að heildarframlag sjávarklasans til landsframleiðslu hafi á árinu 2010 verið um 400 milljarðar króna, sem jafngildir 26 prósentum af landsframleiðslu ársins. Það hlutfall skiptist svo aftur í beint framlag sem er 10,2 prósent, óbeint framlag sem er 7,3 prósent, eftirspurnaráhrif sem eru 7,0 prósent og aðra útflutningsstarfsemi klasans sem er 1,5 prósent. Beina framlagið er mæling Hagstofunnar á virðisauka við útgerð og vinnslu. Þetta er kjarninn í sjávarútveginum þótt það séu veiðarnar sem séu hinn eiginlegi grunnatvinnuvegur. Óbeina framlagið er sá virðisauki sem höfundar meta að sé tilkominn frá greinum í nánum tengslum við sjávarútveginn, vegna viðskipta við hann. Mikilvægt sé að hafa í huga að forsenda þess að þetta óbeina framlag myndist er tilvera sjávarútvegsins. Dæmi um slíka atvinnugrein er textíliðnaður. Undir textíliðnað fellur netagerð og ýmis önnur veiðarfæragerð og um helming veltu geirans má rekja til viðskipta við sjávarútveginn. Eftirspurnaráhrifin eru sá virðisauki sem skapast beint eða óbeint og birtist sem laun og hagnaður sem varið er til að kaupa neysluvörur og þjónustu í hagkerfinu utan sjávarklasans. Þessi áhrif koma meðal annars fram þegar starfsmaður sjávarútvegsfyrirtækis kaupir neysluvörur fyrir laun sín. Síðasti liðurinn er sá virðisauki sem myndast við annan útflutning greina í nánum tengslum við sjávarútveg en þann sem tengist sjávarútvegi beint. Nánar tiltekið er um að ræða útflutning fyrirtækja sem spruttu upp á grundvelli þjónustu við sjávarútveg en hafa síðan breikkað starfsemi sína. Dæmi um slíkt fyrirtæki er Marel. Tugir þúsunda starfaFram kemur í skýrslunni að um 8.600 manns starfa beint í sjávarútvegi á Íslandi. Jafngildir það um fimm prósentum af vinnuafli landsins. Höfundar meta hins vegar að sjávarklasinn skapi beint og óbeint á bilinu 25 til 35 þúsund störf. Þá benda höfundar á að talsverð fjölgun starfa hefur orðið síðustu ár í flestum greinum klasans auk þess sem launakjör eru yfirleitt betri en að meðaltali í hagkerfinu. Sjávarklasinn hefur einnig mikla þýðingu fyrir útflutning. Útflutningur sjávarútvegsins var 220 milljarðar króna árið 2010. Auk þess var velta útflutningsfyrirtækja sem tengjast sjávarútvegi 38 milljarðar árið 2010 eða um 4 prósent af heildarútflutningi þjóðarbúsins. Hvetja til frekari sóknarÞeir Ragnar og Þór hvetja að lokum til þess í skýrslunni að þess verði freistað að styrkja sjávarklasann enn frekar. Klasinn sé sá þáttur í íslensku atvinnulífi þar sem hlutfallslegir yfirburðir landsins séu hvað mestir og hafi alla burði til þess að vaxa og eflast enn frekar. Til þess að svo megi verða er það mat höfunda að nauðsynlegt sé fyrir stjórnvöld að forðast að grafa undan sjávarklasanum með vanhugsuðum ráðstöfunum. Heldur eigi stjórnvöld að beina afli sínu að því að hlúa að klasanum og auðvelda honum að vaxa og dafna. Minnst er á að í viðtölum við forsvarsmenn tæknifyrirtækja og annarra nýrri greina sjávarklasans hafi komið skýrt fram að þeir finni fyrir skorti á heildstæðri opinberri stefnumörkun fyrir klasann. Slíka stefnumörkun hafa mörg nágrannalönd Íslands lagst í með góðum árangri. Því hvetja höfundar til þess að hér verði hið sama gert með það fyrir augum að Ísland verði í forystu á sviðum tengdum hafinu.
Fréttir Mest lesið „Enginn kvartað yfir því þegar ég hef skúrað“ Atvinnulíf Ekki trompast við fólk í vinnu eða á fundum Atvinnulíf „Síðan kemur í ljós að við erum í gjörólíkum störfum“ Atvinnulíf Sex milljarðar í tekjur af nikótíni á næsta ári Neytendur „Opinberi geirinn er að breytast og þar þarf mikinn fjölda verkefnastjóra“ Atvinnulíf Frestun sölu Íslandsbanka jákvæð fyrir markaðinn Viðskipti innlent Play í frjálsu falli Viðskipti innlent Kormákur og Skjöldur flytja í Brynjuhúsið eftir algjöra yfirhalningu Viðskipti innlent Hagkaup hættir sölu á Sodastream í kjölfar mótmæla Viðskipti innlent Sölunni slegið á frest Viðskipti innlent Fleiri fréttir Frestun sölu Íslandsbanka jákvæð fyrir markaðinn Sölunni slegið á frest Kormákur og Skjöldur flytja í Brynjuhúsið eftir algjöra yfirhalningu Play í frjálsu falli Semja við flugfélög í Færeyjum og á Grænlandi Hagkaup hættir sölu á Sodastream í kjölfar mótmæla Frigus fór fýluferð í Landsrétt Óljóst hvort breytingarnar bjargi rekstri Play Úlfur Þór til Firma lögmanna Eins og AirBnb og Uber en fyrir tónlistarkennslu Tvískiptur fasteignamarkaður og hækkandi vaxtabyrði „Play verður áfram íslenskt“ Sækja um leyfi á Möltu Herdís hefði frekar viljað halda vöxtum óbreyttum Hér og nú fjölgar starfsmönnum Samið um 800 íbúðir á Ásbrú Allsherjarinnköllun á krabbameinsvaldandi leikföngum Rotovia kaupir mexíkóskt fyrirtæki Íbúðaverð lækkar í fyrsta sinn frá janúar Sannfærður um að niðurstaðan verði Lyfjavali í hag Hagkerfið nái andanum og spá um tveggja prósenta hagvexti næstu ár Bein útsending: Ný þjóðhags- og verðbólguspá Landsbankans Hefur lokið störfum hjá Viðreisn en vill vera á lista Ráðist í athugun hjá Skel vegna meintrar markaðsskiptingar Icelandair í samstarf við þjóðarflugfélag Portúgals Nýir eigendur Skagans stefna á að hefja starfsemi í nóvember Segir aðför Eflingar með ólíkindum Áfram engar loðnuveiðar Rekstrarfélag Ítalíu á Frakkastíg gjaldþrota Segja fullyrðingar borgarfulltrúa um Carbfix ekki standast Sjá meira