Dólgakapítalismi? Ólafur Þ. Stephensen skrifar 17. júlí 2013 07:00 Mikið er búið að skamma Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra fyrir ummæli hans á Bylgjunni á laugardag, þar sem hann sagði koma til greina að fleiri en ríkið tækju að sér rekstur heilbrigðisþjónustu. Heilbrigðisráðuneytið ætti að vera stefnumótandi en aðrir kynnu að vera færari um að annast reksturinn. Árni Páll Árnason, formaður Samfylkingarinnar, segir að ríkið gæti verið að búa til „dólgakapítalisma“ þar sem ríkið glatar samningsstöðu sinni og viðsemjendurnir skammta sér sjálfir fé, Dagur B. Eggertsson formaður borgarráðs talar um „órökstudda einkavæðingaráráttu“ og Katrín Jakobsdóttir, formaður Vinstri grænna, segir að bandaríska heilbrigðiskerfið sé einkarekið, óhagkvæmt og dýrast í heimi – og gefur þar með í skyn að Kristján vilji fara sömu leið. Að minnsta kosti sumt af þessu fólki veit betur. Í stjórnarsáttmálanum er kveðið á um að lögin um sjúkratryggingar, sem sett voru í tíð ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokksins og Samfylkingarinnar árið 2008, eigi að virkja til fulls. Þeim ákvæðum laganna sem kváðu á um að Sjúkratryggingar Íslands eigi að virka sem kaupandi heilbrigðisþjónustu, sem gerir samninga við heilbrigðisstofnanir, var frestað í tíð síðustu ríkisstjórnar. Rökin fyrir þeirri breytingu eru þó augljós. Ríkið hefur þrjú hlutverk. Það markar stefnu um þjónustuna, fjármagnar hana og er þar af leiðandi kaupandi hennar fyrir hönd skattgreiðenda og loks sér það sjálft um rekstur á margvíslegri heilbrigðisþjónustu. Hið opinbera rekur þó ekki alla heilbrigðisþjónustu; staðreynd sem oft gleymist í þessari umræðu er að ríflega fjórðungur heilbrigðisútgjalda rennur til annarra en ríkisins. Það að einkaaðilar sjái um veitingu þjónustu þýðir hvorki að ríkið hætti að fjármagna hana né marka stefnuna. Í fréttum Stöðvar 2 í gærkvöldi var einkarekin heilsugæzlustöð í Salahverfi heimsótt. Þar kostar þjónustan notandann það sama og annars staðar, en reksturinn er ódýrari fyrir skattgreiðendur og frammistaðan í fremstu röð. Lögin gerðu ráð fyrir að Sjúkratryggingarnar gerðu samninga við allar heilbrigðisstofnanir, sem kvæðu á um gæði þjónustunnar, afköst, biðtíma og þar fram eftir götunum. Þannig veit ríkið sem kaupandi þjónustunnar hvað það er að borga fyrir og hinn almenni skattgreiðandi, sá sjúkratryggði, veit í hverju sjúkratryggingin hans felst, en upp á það vantar verulega í dag. Um leið opnast nýir möguleikar á að samið sé við aðra en ríkisstofnanir um að veita þjónustu ef það er gert með skilvirkari eða ódýrari hætti en ríkið gerir. Á sínum tíma, þegar ríkið bauð út gerð augnsteinaaðgerða, buðu einkaaðilar um þriðjung af því verði sem Landspítalinn vildi fá fyrir þær. Þá lá í augum uppi að semja við þá. Eins má segja að ef ríkisstofnun getur sinnt verkefni sem einkarekin stofnun hefur nú með höndum með ódýrari hætti eigi ríkið að færa viðskipti sín þangað. Árni Páll Árnason skrifaði á sínum tíma um sjúkratryggingalögin á heimasíðuna sína: „Ýmsir hafa haft hátt á undanförnum mánuðum um að í breytingunum felist einkavæðing, markaðsvæðing, sala sjúklinga, sjúklingaskattar eða eitthvað þaðan af verra. Í umræðum á Alþingi kom fram að engin innistæða er fyrir gífuryrðum af þessum toga...“ Það er nefnilega rétt hjá honum. Og ekki ástæða til að fleygja sér sjálfkrafa ofan í pólitískar skotgrafir í þessu máli. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Mest lesið Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun
Mikið er búið að skamma Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra fyrir ummæli hans á Bylgjunni á laugardag, þar sem hann sagði koma til greina að fleiri en ríkið tækju að sér rekstur heilbrigðisþjónustu. Heilbrigðisráðuneytið ætti að vera stefnumótandi en aðrir kynnu að vera færari um að annast reksturinn. Árni Páll Árnason, formaður Samfylkingarinnar, segir að ríkið gæti verið að búa til „dólgakapítalisma“ þar sem ríkið glatar samningsstöðu sinni og viðsemjendurnir skammta sér sjálfir fé, Dagur B. Eggertsson formaður borgarráðs talar um „órökstudda einkavæðingaráráttu“ og Katrín Jakobsdóttir, formaður Vinstri grænna, segir að bandaríska heilbrigðiskerfið sé einkarekið, óhagkvæmt og dýrast í heimi – og gefur þar með í skyn að Kristján vilji fara sömu leið. Að minnsta kosti sumt af þessu fólki veit betur. Í stjórnarsáttmálanum er kveðið á um að lögin um sjúkratryggingar, sem sett voru í tíð ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokksins og Samfylkingarinnar árið 2008, eigi að virkja til fulls. Þeim ákvæðum laganna sem kváðu á um að Sjúkratryggingar Íslands eigi að virka sem kaupandi heilbrigðisþjónustu, sem gerir samninga við heilbrigðisstofnanir, var frestað í tíð síðustu ríkisstjórnar. Rökin fyrir þeirri breytingu eru þó augljós. Ríkið hefur þrjú hlutverk. Það markar stefnu um þjónustuna, fjármagnar hana og er þar af leiðandi kaupandi hennar fyrir hönd skattgreiðenda og loks sér það sjálft um rekstur á margvíslegri heilbrigðisþjónustu. Hið opinbera rekur þó ekki alla heilbrigðisþjónustu; staðreynd sem oft gleymist í þessari umræðu er að ríflega fjórðungur heilbrigðisútgjalda rennur til annarra en ríkisins. Það að einkaaðilar sjái um veitingu þjónustu þýðir hvorki að ríkið hætti að fjármagna hana né marka stefnuna. Í fréttum Stöðvar 2 í gærkvöldi var einkarekin heilsugæzlustöð í Salahverfi heimsótt. Þar kostar þjónustan notandann það sama og annars staðar, en reksturinn er ódýrari fyrir skattgreiðendur og frammistaðan í fremstu röð. Lögin gerðu ráð fyrir að Sjúkratryggingarnar gerðu samninga við allar heilbrigðisstofnanir, sem kvæðu á um gæði þjónustunnar, afköst, biðtíma og þar fram eftir götunum. Þannig veit ríkið sem kaupandi þjónustunnar hvað það er að borga fyrir og hinn almenni skattgreiðandi, sá sjúkratryggði, veit í hverju sjúkratryggingin hans felst, en upp á það vantar verulega í dag. Um leið opnast nýir möguleikar á að samið sé við aðra en ríkisstofnanir um að veita þjónustu ef það er gert með skilvirkari eða ódýrari hætti en ríkið gerir. Á sínum tíma, þegar ríkið bauð út gerð augnsteinaaðgerða, buðu einkaaðilar um þriðjung af því verði sem Landspítalinn vildi fá fyrir þær. Þá lá í augum uppi að semja við þá. Eins má segja að ef ríkisstofnun getur sinnt verkefni sem einkarekin stofnun hefur nú með höndum með ódýrari hætti eigi ríkið að færa viðskipti sín þangað. Árni Páll Árnason skrifaði á sínum tíma um sjúkratryggingalögin á heimasíðuna sína: „Ýmsir hafa haft hátt á undanförnum mánuðum um að í breytingunum felist einkavæðing, markaðsvæðing, sala sjúklinga, sjúklingaskattar eða eitthvað þaðan af verra. Í umræðum á Alþingi kom fram að engin innistæða er fyrir gífuryrðum af þessum toga...“ Það er nefnilega rétt hjá honum. Og ekki ástæða til að fleygja sér sjálfkrafa ofan í pólitískar skotgrafir í þessu máli.
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun