Á sömu blaðsíðu? Ólafur Þ. Stephensen skrifar 31. janúar 2013 06:00 Í skýrslunni, sem alþjóðlega ráðgjafafyrirtækið McKinsey vann um hagvaxtarmöguleika á Íslandi og birti síðastliðið haust, var lagt til að settur yrði á fót samráðshópur fulltrúa stjórnmálaflokkanna og ýmissa hagsmunaaðila til að hrinda í framkvæmd ýmsum hugmyndum sem þar komu fram. Slíkar tillögur hafa áður verið settar fram, en sjaldnast náð flugi. Það er þess vegna raunverulegt fagnaðarefni að tilkynnt skuli hafa verið um stofnun slíks samráðsvettvangs í síðustu viku, ekki sízt af því að hugur virðist fylgja máli og ætlunin er að raunverulega komi eitthvað út úr starfi hans. Ragna Árnadóttir, aðstoðarforstjóri Landsvirkjunar, er formaður hópsins en þar sitja meðal annars forystumenn allra flokka á þingi, fulltrúar samtaka vinnumarkaðarins, fulltrúar fyrirtækja og stjórnsýslu. Auk þess á verkefnastjórn, skipuð ýmsum sérfræðingum, að starfa með hópnum og leggja fram „áþreifanlegar tillögur um ákveðna hluti" eins og Friðrik Már Baldursson prófessor, sem stýrir störfum hennar, orðaði það hér í blaðinu. Þetta framtak er til fyrirmyndar og í raun næsta ótrúlegt að til dæmis leiðtogar stjórnmálaflokkanna vilji taka þátt í slíku starfi á kosningavetri, þegar þeir ættu venju samkvæmt frekar að vera á harðahlaupum hver í sína áttina að skapa sér sérstöðu en að leita að sameiginlegum lausnum. En það er reyndar gamla, íslenzka venjan sem hefur ekki endilega skilað góðum árangri. Vonandi skilar nefndarstarfið að minnsta kosti því að stjórnmálamenn og forystumenn á vinnumarkaði, atvinnulífi og í háskólasamfélaginu séu á sömu blaðsíðu í greiningu sinni á stöðu og vanda íslenzks atvinnulífs, en á það virðist hafa vantað verulega allt þetta kjörtímabil. Ef skilningurinn á stöðunni er sá sami, er líklegra að samstaða náist um breytingar til hins betra. Ef vel tekst til, getur komið út úr því einhvers konar áætlun til langs tíma fyrir íslenzkt atvinnulíf. Stóra spurningin er hins vegar hvort þessi breiði, vel skipaði hópur ber gæfu til að horfa á heildarhagsmuni þjóðarinnar og gera út frá þeim tillögur um aðgerðir sem geta aukið hagvöxt og hagsæld eða hvort menn velta ofan í gamlar skotgrafir sérhagsmuna. Í McKinsey-skýrslunni er til dæmis bent á óhagkvæmni og framleiðniskort í innlenda verzlunar- og þjónustugeiranum og í bankakerfinu. Ef vinda á ofan af henni þarf að fækka fólki og vinnustöðum í þessum geirum og beina kröftunum í aðrar greinar. Þar er líka bent á óhagkvæmni ofurtolla og niðurgreiðslna óarðbærrar atvinnustarfsemi í landbúnaði. Eigi að takast að útvega vaxtargreinum starfsfólk með rétta menntun og sérhæfingu þarf að gera róttækan uppskurð á menntakerfinu, sem getur þýtt að ýmsar rótgrónar stofnanir missi spón úr aski sínum. Þannig mætti áfram telja. Skýrsla McKinsey er full af hugmyndum, sem hafa komið fram áður og myndu bæta lífskjör þjóðarinnar ef þeim yrði hrint í framkvæmd, en sérhagsmunaöfl hafa staðið í vegi fyrir því. Tækifærin eru klárlega fyrir hendi, en spurningin er hvort þetta landslið í töku ákvarðana, sem búið er að stilla upp, er reiðubúið að stökkva á þau. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Mest lesið „Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun Er eitt næturgaman þess virði? Reynir Böðvarsson Skoðun 10 staðreyndir um verðbólgu og ríkisfjármál Konráð S. Guðjónsson Skoðun Læknar, heilbrigðisstarfsfólk og lykill að lausninni Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Krossinn er fallegur Skoðun Veðjað á rétta skólann Pawel Bartoszek Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Þetta reddast eða hvað? Marinó G. Njálsson Skoðun Break á ólympíuleikunum og önnur gildi í dansi Brynja Pétursdóttir Skoðun Innviðir og orkuskipti Sigurður Ingi Friðleifsson Skoðun
Í skýrslunni, sem alþjóðlega ráðgjafafyrirtækið McKinsey vann um hagvaxtarmöguleika á Íslandi og birti síðastliðið haust, var lagt til að settur yrði á fót samráðshópur fulltrúa stjórnmálaflokkanna og ýmissa hagsmunaaðila til að hrinda í framkvæmd ýmsum hugmyndum sem þar komu fram. Slíkar tillögur hafa áður verið settar fram, en sjaldnast náð flugi. Það er þess vegna raunverulegt fagnaðarefni að tilkynnt skuli hafa verið um stofnun slíks samráðsvettvangs í síðustu viku, ekki sízt af því að hugur virðist fylgja máli og ætlunin er að raunverulega komi eitthvað út úr starfi hans. Ragna Árnadóttir, aðstoðarforstjóri Landsvirkjunar, er formaður hópsins en þar sitja meðal annars forystumenn allra flokka á þingi, fulltrúar samtaka vinnumarkaðarins, fulltrúar fyrirtækja og stjórnsýslu. Auk þess á verkefnastjórn, skipuð ýmsum sérfræðingum, að starfa með hópnum og leggja fram „áþreifanlegar tillögur um ákveðna hluti" eins og Friðrik Már Baldursson prófessor, sem stýrir störfum hennar, orðaði það hér í blaðinu. Þetta framtak er til fyrirmyndar og í raun næsta ótrúlegt að til dæmis leiðtogar stjórnmálaflokkanna vilji taka þátt í slíku starfi á kosningavetri, þegar þeir ættu venju samkvæmt frekar að vera á harðahlaupum hver í sína áttina að skapa sér sérstöðu en að leita að sameiginlegum lausnum. En það er reyndar gamla, íslenzka venjan sem hefur ekki endilega skilað góðum árangri. Vonandi skilar nefndarstarfið að minnsta kosti því að stjórnmálamenn og forystumenn á vinnumarkaði, atvinnulífi og í háskólasamfélaginu séu á sömu blaðsíðu í greiningu sinni á stöðu og vanda íslenzks atvinnulífs, en á það virðist hafa vantað verulega allt þetta kjörtímabil. Ef skilningurinn á stöðunni er sá sami, er líklegra að samstaða náist um breytingar til hins betra. Ef vel tekst til, getur komið út úr því einhvers konar áætlun til langs tíma fyrir íslenzkt atvinnulíf. Stóra spurningin er hins vegar hvort þessi breiði, vel skipaði hópur ber gæfu til að horfa á heildarhagsmuni þjóðarinnar og gera út frá þeim tillögur um aðgerðir sem geta aukið hagvöxt og hagsæld eða hvort menn velta ofan í gamlar skotgrafir sérhagsmuna. Í McKinsey-skýrslunni er til dæmis bent á óhagkvæmni og framleiðniskort í innlenda verzlunar- og þjónustugeiranum og í bankakerfinu. Ef vinda á ofan af henni þarf að fækka fólki og vinnustöðum í þessum geirum og beina kröftunum í aðrar greinar. Þar er líka bent á óhagkvæmni ofurtolla og niðurgreiðslna óarðbærrar atvinnustarfsemi í landbúnaði. Eigi að takast að útvega vaxtargreinum starfsfólk með rétta menntun og sérhæfingu þarf að gera róttækan uppskurð á menntakerfinu, sem getur þýtt að ýmsar rótgrónar stofnanir missi spón úr aski sínum. Þannig mætti áfram telja. Skýrsla McKinsey er full af hugmyndum, sem hafa komið fram áður og myndu bæta lífskjör þjóðarinnar ef þeim yrði hrint í framkvæmd, en sérhagsmunaöfl hafa staðið í vegi fyrir því. Tækifærin eru klárlega fyrir hendi, en spurningin er hvort þetta landslið í töku ákvarðana, sem búið er að stilla upp, er reiðubúið að stökkva á þau.
„Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
„Naktir elskendur, Helga og Bjarni, liggja í faðmlögum, handleggjabenda á rauðum rúmfötum, umvafin mildri birtu“ Sigþór U. Hallfreðsson Skoðun
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun