Væntingastjórnun Bergur Ebbi Benediktsson skrifar 14. ágúst 2014 09:30 Væntingastjórnun er nýjasta tískuorðið. Þegar stjórnendur búa fólk undir það versta og ná þannig að halda því ánægðu þótt ekki sé boðið upp á það besta. Hamingjan snýst víst ekki um hvað þú færð heldur hvað þú færð miðað við hvað þú taldir þig eiga rétt á að fá. Nýlega var gerð könnun á vegum University College í London með það að markmiði að búa til jöfnu fyrir hamingjuna. Þátttakendur voru látnir svara spurningunni „hversu hamingjusamur ertu núna“ á meðan þeir undirgengust veðmál með mismunandi forsendum. Til að sannreyna svörin voru höfuð þátttakenda tengd við tölvu þar sem lesið var í rafboð sem heili þeirra gaf frá sér þegar svör voru gefin. Í ljós kom að það er ekki raunverulegur ávinningur sem stjórnar hamingjunni heldur hlutfallsleg útkoma miðað við væntingar. Að koma út á núlli í veðmáli með slæmum líkum veitir fólki hlutfallslega jafn mikla hamingju og að græða á veðmáli þar sem taplíkur eru litlar. Á mannamáli þýðir þetta að það getur veitt heilsulitlum manni jafn mikla hamingju að labba upp Öskjuhlíðina eins og atvinnufjallagarpi að klífa á tind Everest. Um þetta hafa skáldin ort og óþarfi að fjölyrða um það. Miðað við þetta er „væntingastjórnun“ klókt bragð hvort sem því er beitt af stjórnmálamönnum eða foreldrum. En svo er einnig spurning hvort „hamingja“ sé aðeins of stórt hugtak til að rúmast innan þessara hugsana. „Þeir segja að ef maður vísi burt voninni, þá veitist manni allt,“ söng Megas og það geta vísindamennirnir frá University College tekið undir. En í línunni er undirliggjandi hryggð. Fylgi maður þessari hugsun til enda þá er alltaf best að gera sjálfan sig eins vonlítinn og mögulegt er. Samkvæmt því ætti leiðin að hamingjunni að vera að rífa sjálfan sig niður, útiloka vonir og væntingar, krefjast og vænta einskis – en það er leið ógæfunnar. Væntingastjórnun er vandmeðfarin. Hún virkar lógísk en hamingjan er þrátt fyrir allt ekki bundin rökum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bergur Ebbi Mest lesið Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun
Væntingastjórnun er nýjasta tískuorðið. Þegar stjórnendur búa fólk undir það versta og ná þannig að halda því ánægðu þótt ekki sé boðið upp á það besta. Hamingjan snýst víst ekki um hvað þú færð heldur hvað þú færð miðað við hvað þú taldir þig eiga rétt á að fá. Nýlega var gerð könnun á vegum University College í London með það að markmiði að búa til jöfnu fyrir hamingjuna. Þátttakendur voru látnir svara spurningunni „hversu hamingjusamur ertu núna“ á meðan þeir undirgengust veðmál með mismunandi forsendum. Til að sannreyna svörin voru höfuð þátttakenda tengd við tölvu þar sem lesið var í rafboð sem heili þeirra gaf frá sér þegar svör voru gefin. Í ljós kom að það er ekki raunverulegur ávinningur sem stjórnar hamingjunni heldur hlutfallsleg útkoma miðað við væntingar. Að koma út á núlli í veðmáli með slæmum líkum veitir fólki hlutfallslega jafn mikla hamingju og að græða á veðmáli þar sem taplíkur eru litlar. Á mannamáli þýðir þetta að það getur veitt heilsulitlum manni jafn mikla hamingju að labba upp Öskjuhlíðina eins og atvinnufjallagarpi að klífa á tind Everest. Um þetta hafa skáldin ort og óþarfi að fjölyrða um það. Miðað við þetta er „væntingastjórnun“ klókt bragð hvort sem því er beitt af stjórnmálamönnum eða foreldrum. En svo er einnig spurning hvort „hamingja“ sé aðeins of stórt hugtak til að rúmast innan þessara hugsana. „Þeir segja að ef maður vísi burt voninni, þá veitist manni allt,“ söng Megas og það geta vísindamennirnir frá University College tekið undir. En í línunni er undirliggjandi hryggð. Fylgi maður þessari hugsun til enda þá er alltaf best að gera sjálfan sig eins vonlítinn og mögulegt er. Samkvæmt því ætti leiðin að hamingjunni að vera að rífa sjálfan sig niður, útiloka vonir og væntingar, krefjast og vænta einskis – en það er leið ógæfunnar. Væntingastjórnun er vandmeðfarin. Hún virkar lógísk en hamingjan er þrátt fyrir allt ekki bundin rökum.