Bakþankar

Tíu dropar af sæmd

Um aldamótin starfaði ég í flóttamannabúðum í Serbíu. Flóttamennirnir voru frá fyrrverandi Júgóslavíu og áttu það sameiginlegt að hafa hrökklast frá heimkynnum sínum í stríðinu áratuginn á undan.

Það var augljóst að þrátt fyrir að lágmarksaðhlynning væri sköffuð af hjálparsamtökum vantaði flóttamennina sárlega sæmdina sem fylgir því að hafa tilgang í samfélaginu sínu – þótt það samfélag væri bara hundruð manna í yfirgefnu hóteli uppi í hæðunum.

Konurnar höfðu það að því leyti betra að þeirra tilgangur var að stússast í umsjá barna og matseld. Karlmennirnir höfðu ekki jafnafgerandi hlutverk, og sá sem hafði það hlutverk að vökva stéttina til að kæla hana var öfundaður af því.

Ég var minnt á þetta á fundi með hælisleitendum í vikunni. Þeir sem þar tóku til máls höfðu einmitt á orði að þá dreymdi um að fá að verða að gagni og taka þátt í samfélagi; einnig á meðan á hælisbiðstofudvölinni stæði.

Af því litla sem serbneska flóttafólkið hafði úr að moða vildi það oft gefa mér, íslensku dekurrófunni, kaffibollann sinn. Ég áttaði mig fljótt á að ég ætti ekki að afþakka og innbyrti því hættulega marga bolla af tyrknesku kaffi á dag. Ég velti því stundum fyrir mér hvort ég myndi gera það sama í sömu aðstæðum.

Mér þykir enn frekar ólíklegt að ef vondu Rússarnir koma muni ég heimta að deila mínum tíu dropum með einhverri vestrænni stelpu sem væri hér í umönnunarstarfi en gæti hvenær sem er snúið aftur til síns frjálsa lúxuslífs. En kannski myndi ég einmitt vilja það – kannski héldi ég þá meiri reisn.

Það er engin ástæða til að halda að allir flóttamenn séu fullkomnir. En það er vert að mæta þeim sem hrekjast um heiminn í leit að betri heimkynnum með því að muna hvað sjálfsvirðing er mikilvæg hverri manneskju. Í það minnsta að hugleiða þá spurningu að ef allt fer hér á versta veg og við verðum að sæta færis á mannsæmandi tilveru annars staðar í heiminum; hvernig vildum við láta koma fram við okkur?






×