Fastir pennar

Jafnt í bæjarstjórn – ójafnt heima

Ólafur Þ. Stephensen skrifar
Ein af athyglisverðum niðurstöðum sveitarstjórnarkosninganna, sem hefur þó fengið litla athygli, er að hlutfall kynjanna í hópi sveitarstjórnarmanna nálgast nú mjög að vera jafnt. Samkvæmt bráðabirgðatölum er hlutfall kvenna í sveitarstjórnum á landinu öllu nú 44 prósent, en karla 56 prósent.

Þetta er gjörbreytt staða frá því sem var fyrir ekkert óskaplega löngu. Hlutfall kvenna í sveitarstjórnum er nú tvöfalt hærra en árið 1990, þegar það var 22 prósent. Í síðustu sveitarstjórnarkosningum var það um 40 prósent. Það vantar rétt herzlumuninn upp á að hægt hefði verið að fagna því á 100 ára afmæli kosningaréttar kvenna á næsta ári að kynjahlutfallið í sveitarstjórnum væri orðið jafnt.

Á undanförnum árum hafa verið skrifaðar nokkrar skýrslur og ráðizt í fleiri en eitt átaksverkefni til að rétta hlut kvenna í sveitarstjórnum. Vafalaust hefur eitthvað af því skilað árangri. Sumir flokkar hafa sett reglu um kynjakvóta á framboðslistum, en væntanlega ættu slíkar reglur að vera óþarfar; flokkarnir hljóta fyrir löngu að hafa áttað sig á því að það er vænlegt til árangurs að tefla fram bæði körlum og konum ofarlega á framboðslistunum.

Ein ástæðan fyrir hrakförum Sjálfstæðisflokksins í borgarstjórnarkosningunum um helgina er til dæmis alveg áreiðanlega að niðurstaða prófkjörs skilaði þremur körlum í efstu sæti framboðslistans – og munaði ekki óskaplega miklu að þeir yrðu einu fulltrúar flokksins í borgarstjórn.

Það er mikil breyting að hátt í helmingur sveitarstjórnarmanna sé konur. Þegar litið er undir yfirborðið er niðurstaðan samt ekki alveg eins glæsileg. Á framboðslistum fyrir kosningarnar í vor var aðeins þriðjungur oddvitanna konur. Það er samt talsverð fjölgun frá því sem var fyrir kosningarnar 2010, en þá voru konur í leiðtogasæti á fjórðungi framboðslistanna.

Í rannsókn sem gerð var á meðal kvenna í sveitarstjórnum og Fréttablaðið sagði frá í vor kom fram að konur endast skemur í stjórnmálastarfi í sveitarstjórnum en karlar og þeim finnst þær fá minni völd. Konur taka fremur að sér málaflokka á sviði velferðar- og menntamála en valdameiri stöður á sviði skipulags- og fjármála.

Í sömu könnun, sem Bergljót Þrastardóttir hjá Jafnréttisstofu stóð fyrir, kom fram að það sama gildir í sveitarstjórnunum og annars staðar á íslenzkum vinnumarkaði, vinnuumhverfið er íhaldssamt og gerir ráð fyrir kvöld- og helgarvinnu, en heima fyrir ríkir ekki jafnrétti í heimilisstörfum og barnauppeldi.

Átaksverkefnin og kynjakvótarnir kunna þannig að hafa hjálpað, en það sem tryggir raunverulegt jafnrétti í sveitarstjórnarpólitíkinni til framtíðar er að það ríki jafnrétti heima fyrir. Sókn kvenna á vettvangi sveitarstjórna er enn sem komið er miklu glæsilegri en sókn karla á vettvangi heimilis og fjölskyldu.






×