Mikilvægasta vinna veraldarsögunnar Jón Sigurður Eyjólfsson skrifar 18. apríl 2015 07:00 Ekkert starf er mikilvægara í allri veraldarsögunni en skáldskapur. Ég gæti hugsað mér að búa í heimi þar sem ekki væru til læknar, kennarar eða kaupmenn en að búa við tilveru sem ekkert skáld hefur litað með órum skáldagyðjunnar, það væri mér ofviða. Til að taka eitt lítið dæmi um það hvernig skáldin gera lífið léttbærara langar mig að nefna til sögunnar orðið „gluggatjöld.“ Þegar það hrekkur upp úr einhverjum nærri mér sé ég ekki fyrir mér tuskur þessar sem fólk setur fyrir glugga sína heldur fyllist ég póetískum órum, get jafnvel orðið ástfanginn um stundarsakir. Þetta er allt skáldinu Tómasi Guðmundssyni að kenna og ljóðinu hans Frá liðnu vori, þar sem litlar hendur elskunnar bærðu gluggatjöldin og svo er hann var orðinn eldri gekk hann fyrir sama glugga en: En aldrei framar hvítir armar hreyfa gluggatjöldin. Ég verð kátur við það eitt að sjá prímus, allt út af Jóni Prímusi í Kristnihaldinu hans Halldórs Laxness og meira að segja gjörvallt Snæfellsnesið er hulið dulúð út af þeirri sömu sögu en ekki vegna jóganna sem vappa þar á glóandi kolum og sjá verur frá plánetum úr nágrenninu. Svona hafa skáldin forritað mannsandann frá örófi alda uns tilveran er orðin að þeirri töfraveröld sem hún er fyrir flesta þá sem aldir eru upp meðal bókmenntaþjóðar. Sá sem ekki hefur verið forritaður með þessum hætti væri vís til að vera ónæmur fyrir fegurð náttúrunnar, rómantík, vinarhótum og öldunið og orð eins og frelsi væru hjóm í eyrum hans. Hann hellir ekki viskílögg í glas og setur Miles Davis undir geislann þegar drunga setur að, sem er kannski jákvætt út frá heilsusjónarmiði en þeir sem eru forritaðir vita vel að það er ágætt að hafa bæði súrt og sætt í hinum heilaga bikar. Svona hafa skáldin hjálpað mér að fylla orð eins og Ísland, Evrópa, hugrekki, frelsi, list og ég djúpri merkingu sem síðan gefur lífinu gildi. Stundum tala stjórnmálamenn og afundnir hugsuðir um list eins og að réttlæta þurfi tilvist hennar með hagfræðilegum útreikningum. Á degi bókarinnar finnur þetta fólk kjörið tilefni til að líta upp úr Exel-skjölunum og gleyma sér við það sem mestan hag gefur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jón Sigurður Eyjólfsson Mest lesið Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson Skoðun „Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir Skoðun Bóluefni eða veirur Ágúst Kvaran Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson Skoðun Betri leið til að velja keppendur inn á Ólympíuleika Pawel Bartoszek Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson Skoðun
Ekkert starf er mikilvægara í allri veraldarsögunni en skáldskapur. Ég gæti hugsað mér að búa í heimi þar sem ekki væru til læknar, kennarar eða kaupmenn en að búa við tilveru sem ekkert skáld hefur litað með órum skáldagyðjunnar, það væri mér ofviða. Til að taka eitt lítið dæmi um það hvernig skáldin gera lífið léttbærara langar mig að nefna til sögunnar orðið „gluggatjöld.“ Þegar það hrekkur upp úr einhverjum nærri mér sé ég ekki fyrir mér tuskur þessar sem fólk setur fyrir glugga sína heldur fyllist ég póetískum órum, get jafnvel orðið ástfanginn um stundarsakir. Þetta er allt skáldinu Tómasi Guðmundssyni að kenna og ljóðinu hans Frá liðnu vori, þar sem litlar hendur elskunnar bærðu gluggatjöldin og svo er hann var orðinn eldri gekk hann fyrir sama glugga en: En aldrei framar hvítir armar hreyfa gluggatjöldin. Ég verð kátur við það eitt að sjá prímus, allt út af Jóni Prímusi í Kristnihaldinu hans Halldórs Laxness og meira að segja gjörvallt Snæfellsnesið er hulið dulúð út af þeirri sömu sögu en ekki vegna jóganna sem vappa þar á glóandi kolum og sjá verur frá plánetum úr nágrenninu. Svona hafa skáldin forritað mannsandann frá örófi alda uns tilveran er orðin að þeirri töfraveröld sem hún er fyrir flesta þá sem aldir eru upp meðal bókmenntaþjóðar. Sá sem ekki hefur verið forritaður með þessum hætti væri vís til að vera ónæmur fyrir fegurð náttúrunnar, rómantík, vinarhótum og öldunið og orð eins og frelsi væru hjóm í eyrum hans. Hann hellir ekki viskílögg í glas og setur Miles Davis undir geislann þegar drunga setur að, sem er kannski jákvætt út frá heilsusjónarmiði en þeir sem eru forritaðir vita vel að það er ágætt að hafa bæði súrt og sætt í hinum heilaga bikar. Svona hafa skáldin hjálpað mér að fylla orð eins og Ísland, Evrópa, hugrekki, frelsi, list og ég djúpri merkingu sem síðan gefur lífinu gildi. Stundum tala stjórnmálamenn og afundnir hugsuðir um list eins og að réttlæta þurfi tilvist hennar með hagfræðilegum útreikningum. Á degi bókarinnar finnur þetta fólk kjörið tilefni til að líta upp úr Exel-skjölunum og gleyma sér við það sem mestan hag gefur.