Glatað tækifæri Hafliði Helgason skrifar 16. september 2016 07:00 Búvörusamningar sem binda skattborgara þessa lands til 140 milljarða greiðslna til næstu tíu ára voru samþykktir með atkvæðum nítján þingmanna. Endurskoðunarákvæði eru í samningunum, en þau eru háð samningsvilja gagnaðilans sem eru bændur. Eins og svo oft áður í mótun stefnu í kringum landbúnað á Íslandi er viðhorfið að endanlegum greiðendum samningsins, neytendum og skattborgurum, kemur málið ekki við. Einhverjir hafa bent á endurskoðun eftir þrjú ár, en jafnvel þótt bændur séu ósáttir við samninginn munu þeir ekki breyta honum nema að fá eitthvað fyrir sinn snúð. Alþingi er því búið að festa lágmarksfjárhæð til skattborgara til tíu ára með fulltingi þriðjungs þingmanna. Samstaða stjórnarandstöðu í ljósi þess að ekki var full sátt um samninginn meðal stjórnarþingmanna hefði getað komið í veg fyrir samninginn eða í það minnsta knúið fram verulegar breytingar. Afsakanir stjórnarandstæðinga fyrir hjásetu eru mismunandi. Sumir vísa til hefðar og að um búvörusamning gildi líkt og fjárlög, að hann verði að vera fyrir hendi. Sérkennilegasta afsökun fyrir hjásetunni kom þó frá Pírötum. Birgitta Jónsdóttir sagði berum orðum að hún hefði setið hjá þar sem hún hefði ekki kynnt sér málið nógu vel. Það verður að teljast með miklum ólíkindum að stjórnmálaafl sem mælist með um fjórðungs fylgi í könnunum stundi þau vinnusvik að kynna sér ekki mál sem varðar skuldbindingu skattborgara upp á 140 milljarða næsta áratuginn. Sjónarmið neytenda og bænda þurfa ekki að vera ósamrýmanleg og fráleitt að neytendasjónarmið nái ekki meira máli. Íslenskur landbúnaður hefur gert margt vel, en fullvíst má telja að með minni miðstýringu og yfirbyggingu í kerfinu hefði mátt ná fram meiri sérhæfingu og verðmætum. Stigin hafa verið skref í þá átt með framleiðslu beint frá býli og þróun í ferðaþjónustu ætti að geta opnað ný tækifæri í landbúnaði. Smærri framleiðendur ættu að geta þróað vöru sína fyrir kröfuharðan markað sem valkost á móti hagræðingu hjá stærri framleiðendum. Leiðin til að verja smábýlið þarf ekki endilega að liggja í því að hindra hagræðingu með stórbýlum t.d. í mjólkuriðnaði. Miðstýrt styrkjakerfi er ekki til þess fallið að virkja sköpunarmátt greinarinnar. Stórir milliliðir sem undanþegnir eru samkeppnislögum eru heldur ekki leið til þess að auka verðmætasköpun í landbúnaði. Úr því að ekki tókst að vinna nauðsynlega vinnu með sjónarmið bænda, neytenda og stjórnvalda við borðið hefði samhent stjórnarandstaða átt að knýja fram stuttan samning og krefjast þess að hafin væri vinna við langtímastefnumótun í greininni. Í stað þess þótti mönnum réttara að senda reikninginn á skattborgara og festa úrelt kerfi í sessi til næsta áratugar.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hafliði Helgason Mest lesið Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson Skoðun Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun Vertu ekki að plata mig Helgi Brynjarsson Skoðun Ólögmæt sóun skattfjár Markús Ingólfur Eiríksson Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium Skoðun
Búvörusamningar sem binda skattborgara þessa lands til 140 milljarða greiðslna til næstu tíu ára voru samþykktir með atkvæðum nítján þingmanna. Endurskoðunarákvæði eru í samningunum, en þau eru háð samningsvilja gagnaðilans sem eru bændur. Eins og svo oft áður í mótun stefnu í kringum landbúnað á Íslandi er viðhorfið að endanlegum greiðendum samningsins, neytendum og skattborgurum, kemur málið ekki við. Einhverjir hafa bent á endurskoðun eftir þrjú ár, en jafnvel þótt bændur séu ósáttir við samninginn munu þeir ekki breyta honum nema að fá eitthvað fyrir sinn snúð. Alþingi er því búið að festa lágmarksfjárhæð til skattborgara til tíu ára með fulltingi þriðjungs þingmanna. Samstaða stjórnarandstöðu í ljósi þess að ekki var full sátt um samninginn meðal stjórnarþingmanna hefði getað komið í veg fyrir samninginn eða í það minnsta knúið fram verulegar breytingar. Afsakanir stjórnarandstæðinga fyrir hjásetu eru mismunandi. Sumir vísa til hefðar og að um búvörusamning gildi líkt og fjárlög, að hann verði að vera fyrir hendi. Sérkennilegasta afsökun fyrir hjásetunni kom þó frá Pírötum. Birgitta Jónsdóttir sagði berum orðum að hún hefði setið hjá þar sem hún hefði ekki kynnt sér málið nógu vel. Það verður að teljast með miklum ólíkindum að stjórnmálaafl sem mælist með um fjórðungs fylgi í könnunum stundi þau vinnusvik að kynna sér ekki mál sem varðar skuldbindingu skattborgara upp á 140 milljarða næsta áratuginn. Sjónarmið neytenda og bænda þurfa ekki að vera ósamrýmanleg og fráleitt að neytendasjónarmið nái ekki meira máli. Íslenskur landbúnaður hefur gert margt vel, en fullvíst má telja að með minni miðstýringu og yfirbyggingu í kerfinu hefði mátt ná fram meiri sérhæfingu og verðmætum. Stigin hafa verið skref í þá átt með framleiðslu beint frá býli og þróun í ferðaþjónustu ætti að geta opnað ný tækifæri í landbúnaði. Smærri framleiðendur ættu að geta þróað vöru sína fyrir kröfuharðan markað sem valkost á móti hagræðingu hjá stærri framleiðendum. Leiðin til að verja smábýlið þarf ekki endilega að liggja í því að hindra hagræðingu með stórbýlum t.d. í mjólkuriðnaði. Miðstýrt styrkjakerfi er ekki til þess fallið að virkja sköpunarmátt greinarinnar. Stórir milliliðir sem undanþegnir eru samkeppnislögum eru heldur ekki leið til þess að auka verðmætasköpun í landbúnaði. Úr því að ekki tókst að vinna nauðsynlega vinnu með sjónarmið bænda, neytenda og stjórnvalda við borðið hefði samhent stjórnarandstaða átt að knýja fram stuttan samning og krefjast þess að hafin væri vinna við langtímastefnumótun í greininni. Í stað þess þótti mönnum réttara að senda reikninginn á skattborgara og festa úrelt kerfi í sessi til næsta áratugar.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Hefðbundnar og lögmætar hvalveiðar Heiðrún Lind Marteinsdóttir,Vilhjálmur Birgisson,Árni Sverrisson Skoðun