Tími aðgerða Magnús Guðmundsson skrifar 21. mars 2016 07:00 Um miðjan tíunda áratuginn gerðist Ísland aðili að samningi UNESCO um verndun menningar og náttúruarfleifðar heimsins. Til þess að fylgja markmiðum samningsins eftir er haldin heimsminjaskrá yfir einstaka staði og viðurkennd verndarsvæði. Þessu skylt er varðveisluskráin en þar er m.a. að finna handritasafn Árna Magnússonar enda þar um ómetanlegan menningararf að ræða. En við Íslendingar erum meira fyrir að skrifa undir samninga en að standa við þá svo sómi sé að. Surtsey og Þingvallaþjóðgarður eru einu íslensku náttúruperlurnar sem er að finna á heimsminjaskrá UNESCO. Í raun kemur það dálítið á óvart miðað við sérstöðu íslenskrar náttúru. Mývatn, með sínu einstaka lífríki og ómældu fegurð, er ein af þessum sérstöku perlum. Eðlilega var því sótt um að koma Mývatni á heimsminjaskrá tveimur árum eftir að Ísland gerðist aðili að samningnum og ekki stóð á höfnuninni þar sem Íslendingar láta renna skólp í jarðveginn og það endar í vatninu. Við erum ekki alveg í lagi. Mikið vatn hefur runnið til sjávar og mikið skólp í Mývatn frá því þessi dómur féll yfir umhirðu Íslendinga um þessa einstöku náttúruperlu sem á sér ekki hliðstæðu nema í einu stöðuvatni í Japan. En þessi tvö vötn eru þau einu í heiminum þar sem er að finna hinn sérstæða kúluskít. Japanir hafa lengi haft þann háttinn á að fjarlægja allt skólp sem fellur frá innan jarðvegssvæðis vatnsins, og vernda þannig lífríki þess og náttúru, en hér höfum við ekki þann háttinn á. Þvert á móti. Í liðinni viku var greint frá því hér á síðum þessa blaðs að miklar breytingar væru að eiga sér stað í lífríki Mývatns til hins verra. Árni Einarsson, forstöðumaður Náttúrurannsóknastöðvarinnar við Mývatn (RAMÝ), greindi frá þessu og jafnframt því að breytingarnar megi rekja til ofauðgunar í vatninu af mannavöldum. Árni bendir á að hér sé um flókið mál að ræða en að í raun sé aðeins eitt til ráða til þess að stemma stigu við þessari mjög svo neikvæðu þróun: Það er að tryggja að sem allra minnst af næringarefnum frá mannabyggð (nitur eða köfnunarefni og fosfór) berist í grunnvatnið og þannig í Mývatn. Skútustaðahreppur er fámennt sveitarfélag, svo fámennt að það hefur eðlilega ekkert bolmagn til þess að takast á við vandann, og því ber stjórnvöldum að taka á málinu. Ekki síst þar sem í gildi eru sérlög fyrir Mývatn og Laxá, en eins og Jón Óskar Pétursson sveitarstjóri hefur bent á þá hafa óskir til yfirvalda um aðstoð við frárennslismál enn engu skilað. Fundað hafi verið með umhverfisráðherra, þingmönnum og fjárlaganefnd og allir sýnt málinu áhuga og skilning. Það getur í besta falli talist vandræðalegt að málið skuli strandað á áhuga og skilningi. Tími aðgerða í málefnum Mývatns er löngu runninn upp og Sigrún Magnúsdóttir, umhverfis- og auðlindaráðherra, hlýtur að láta málið til sín taka og það strax. Ef það er ekki hlutverk ráðherra, með fulltingi Umhverfisstofnunar, að koma náttúruauðlind á borð við Mývatn til bjargar við aðstæður sem þessar þá er fokið í flest skjól fyrir íslenskri náttúru. Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 21. mars. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Magnús Guðmundsson Mest lesið Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson Skoðun Það sem er ekki sagt um geðheilsumál barna Ásdís Bergþórsdóttir Skoðun Kom pólitík nálægt Brákarborgarfúskinu? Helgi Áss Grétarsson Skoðun Myndum greiða miklu meira Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Afleiðingar hinna löngu dökku skugga andlegs ofbeldis Matthildur Björnsdóttir Skoðun Pawel og bronsið Ragnar Þór Pétursson Skoðun Hæstvirtur forsætisráðherra Opið bréf til Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar Kári Stefánsson Skoðun Yndislestur og fyrirmyndir Vilhjálmur Þór Svansson Skoðun Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun Halldór 27.07.2024 Halldór Baldursson Halldór
Um miðjan tíunda áratuginn gerðist Ísland aðili að samningi UNESCO um verndun menningar og náttúruarfleifðar heimsins. Til þess að fylgja markmiðum samningsins eftir er haldin heimsminjaskrá yfir einstaka staði og viðurkennd verndarsvæði. Þessu skylt er varðveisluskráin en þar er m.a. að finna handritasafn Árna Magnússonar enda þar um ómetanlegan menningararf að ræða. En við Íslendingar erum meira fyrir að skrifa undir samninga en að standa við þá svo sómi sé að. Surtsey og Þingvallaþjóðgarður eru einu íslensku náttúruperlurnar sem er að finna á heimsminjaskrá UNESCO. Í raun kemur það dálítið á óvart miðað við sérstöðu íslenskrar náttúru. Mývatn, með sínu einstaka lífríki og ómældu fegurð, er ein af þessum sérstöku perlum. Eðlilega var því sótt um að koma Mývatni á heimsminjaskrá tveimur árum eftir að Ísland gerðist aðili að samningnum og ekki stóð á höfnuninni þar sem Íslendingar láta renna skólp í jarðveginn og það endar í vatninu. Við erum ekki alveg í lagi. Mikið vatn hefur runnið til sjávar og mikið skólp í Mývatn frá því þessi dómur féll yfir umhirðu Íslendinga um þessa einstöku náttúruperlu sem á sér ekki hliðstæðu nema í einu stöðuvatni í Japan. En þessi tvö vötn eru þau einu í heiminum þar sem er að finna hinn sérstæða kúluskít. Japanir hafa lengi haft þann háttinn á að fjarlægja allt skólp sem fellur frá innan jarðvegssvæðis vatnsins, og vernda þannig lífríki þess og náttúru, en hér höfum við ekki þann háttinn á. Þvert á móti. Í liðinni viku var greint frá því hér á síðum þessa blaðs að miklar breytingar væru að eiga sér stað í lífríki Mývatns til hins verra. Árni Einarsson, forstöðumaður Náttúrurannsóknastöðvarinnar við Mývatn (RAMÝ), greindi frá þessu og jafnframt því að breytingarnar megi rekja til ofauðgunar í vatninu af mannavöldum. Árni bendir á að hér sé um flókið mál að ræða en að í raun sé aðeins eitt til ráða til þess að stemma stigu við þessari mjög svo neikvæðu þróun: Það er að tryggja að sem allra minnst af næringarefnum frá mannabyggð (nitur eða köfnunarefni og fosfór) berist í grunnvatnið og þannig í Mývatn. Skútustaðahreppur er fámennt sveitarfélag, svo fámennt að það hefur eðlilega ekkert bolmagn til þess að takast á við vandann, og því ber stjórnvöldum að taka á málinu. Ekki síst þar sem í gildi eru sérlög fyrir Mývatn og Laxá, en eins og Jón Óskar Pétursson sveitarstjóri hefur bent á þá hafa óskir til yfirvalda um aðstoð við frárennslismál enn engu skilað. Fundað hafi verið með umhverfisráðherra, þingmönnum og fjárlaganefnd og allir sýnt málinu áhuga og skilning. Það getur í besta falli talist vandræðalegt að málið skuli strandað á áhuga og skilningi. Tími aðgerða í málefnum Mývatns er löngu runninn upp og Sigrún Magnúsdóttir, umhverfis- og auðlindaráðherra, hlýtur að láta málið til sín taka og það strax. Ef það er ekki hlutverk ráðherra, með fulltingi Umhverfisstofnunar, að koma náttúruauðlind á borð við Mývatn til bjargar við aðstæður sem þessar þá er fokið í flest skjól fyrir íslenskri náttúru. Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 21. mars.
Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson Skoðun
Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun
Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson Skoðun
Carnivore: Kransæðastífla og skínandi fínir kviðvöðvar? Guðrún Nanna Egilsdóttir ,Dögg Guðmundsdóttir Skoðun