Laxness í nútímaútgáfu Óttar Guðmundsson skrifar 7. janúar 2017 07:00 Halldór Laxness var alla tíð vandvirkur málvöndunarmaður sem hafði íslenskuna í hávegum. Gerpla er eins og ljúffengur konfektkassi tungumálsins þar sem innihald molanna kemur sífellt á óvart. Á seinni árum hefur málskilningur fólks versnað til muna. Áhrif enskunnar aukast stöðugt og margir skilja ekki lengur þann texta sem Laxness skrifar. Borgarleikhúsið frumsýndi á dögunum leikgerð Sölku Völku. Forsvarsmenn leikhússins ákváðu að taka tillit til undanhalds íslenskunnar og skrifuðu verkið upp á nýtt á skiljanlegra tungumáli. Texti Halldórs var einfaldaður með það fyrir augum að áheyrendur skildu það sem fram færi og leikurunum væri ekki íþyngt með erfiðum orðum sem þeir botnuðu ekkert í. Með reglulegu millibili var skotið inn mislöngum atriðum sem voru nýsköpun leikhússins. Þessir kaflar voru enskuskotnir með íslensku ívafi. Óseyri við Axlarfjörð var nú orðin að nútíma fjölmenningarsetri. Amerísk sveita- og bíótónlist hljómaði, enskumælandi úlpuklæddir túristar þvældust um í reiðileysi, stúlka söng Nallann á frönsku. Þær Salka Valka og Sigurlína móðir hennar háðu langdregna keppni í teygjutvisti. Nokkrir karlar dönsuðu í kringum aðalsöguhetjuna og rauluðu: „Í grænni lautu, þar geymi ég hringinn.“ Leikararnir spjölluðu saman um verkið og dáðust að eigin túlkun og skilningi á persónum sögunnar. Einu sinni voru leikhúsin kölluð musteri íslenskrar tungu og menningar. Með uppfærslu Borgarleikhússins á Sölku Völku hefur musterinu verið breytt í skyndibitastað þar sem tungumál og skáldverk eru borin fram með frönskum og bleikri sósu af velviljuðu fólki í banastuði. Alþýðustúlkunni Sölku Völku var í leiðinni breytt í mannauðsstjóra í buxnadragt. Maður verður að hugga sig við það að Halldór Laxness hefði hvorki þekkt né skilið eigið hugverk í þessari útgáfu Borgarleikhússins.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Óttar Guðmundsson Mest lesið Eru nýbakaðar mæður komnar aftur á bak við eldavélina, á TikTok? Ingunn Björk Vilhjálmsdóttir Skoðun Torfþakið varð að mýri Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Það sem er ekki sagt um geðheilsumál barna Ásdís Bergþórsdóttir Skoðun Tölum um umferðaröryggi Ágúst Mogensen Skoðun Kom pólitík nálægt Brákarborgarfúskinu? Helgi Áss Grétarsson Skoðun Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson Skoðun Afleiðingar hinna löngu dökku skugga andlegs ofbeldis Matthildur Björnsdóttir Skoðun Yndislestur og fyrirmyndir Vilhjálmur Þór Svansson Skoðun Alvarleg atvik í heilbrigðisþjónustu hafa víðtækar afleiðingar Ásta Kristín Andrésdóttir Skoðun Myndum greiða miklu meira Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun
Halldór Laxness var alla tíð vandvirkur málvöndunarmaður sem hafði íslenskuna í hávegum. Gerpla er eins og ljúffengur konfektkassi tungumálsins þar sem innihald molanna kemur sífellt á óvart. Á seinni árum hefur málskilningur fólks versnað til muna. Áhrif enskunnar aukast stöðugt og margir skilja ekki lengur þann texta sem Laxness skrifar. Borgarleikhúsið frumsýndi á dögunum leikgerð Sölku Völku. Forsvarsmenn leikhússins ákváðu að taka tillit til undanhalds íslenskunnar og skrifuðu verkið upp á nýtt á skiljanlegra tungumáli. Texti Halldórs var einfaldaður með það fyrir augum að áheyrendur skildu það sem fram færi og leikurunum væri ekki íþyngt með erfiðum orðum sem þeir botnuðu ekkert í. Með reglulegu millibili var skotið inn mislöngum atriðum sem voru nýsköpun leikhússins. Þessir kaflar voru enskuskotnir með íslensku ívafi. Óseyri við Axlarfjörð var nú orðin að nútíma fjölmenningarsetri. Amerísk sveita- og bíótónlist hljómaði, enskumælandi úlpuklæddir túristar þvældust um í reiðileysi, stúlka söng Nallann á frönsku. Þær Salka Valka og Sigurlína móðir hennar háðu langdregna keppni í teygjutvisti. Nokkrir karlar dönsuðu í kringum aðalsöguhetjuna og rauluðu: „Í grænni lautu, þar geymi ég hringinn.“ Leikararnir spjölluðu saman um verkið og dáðust að eigin túlkun og skilningi á persónum sögunnar. Einu sinni voru leikhúsin kölluð musteri íslenskrar tungu og menningar. Með uppfærslu Borgarleikhússins á Sölku Völku hefur musterinu verið breytt í skyndibitastað þar sem tungumál og skáldverk eru borin fram með frönskum og bleikri sósu af velviljuðu fólki í banastuði. Alþýðustúlkunni Sölku Völku var í leiðinni breytt í mannauðsstjóra í buxnadragt. Maður verður að hugga sig við það að Halldór Laxness hefði hvorki þekkt né skilið eigið hugverk í þessari útgáfu Borgarleikhússins.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu
Eru nýbakaðar mæður komnar aftur á bak við eldavélina, á TikTok? Ingunn Björk Vilhjálmsdóttir Skoðun
Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson Skoðun
Eru nýbakaðar mæður komnar aftur á bak við eldavélina, á TikTok? Ingunn Björk Vilhjálmsdóttir Skoðun
Auðvitað á að treysta fólki sjálfu fyrir því hvert það beinir viðskiptum sínum Sigurður G. Guðjónsson Skoðun