Verjandi telur mál gegn Hreiðari Má „fordæmalausa tilraunastarfsemi“

Mál gegn Hreiðari Má Sigurðsson, fyrrverandi bankastjóra Kaupþings, vegna lánveitingar sem tengdist hlutabréfakaupum og innherjasvika er „fordæmalaus tilraunastarfsemi“ að sögn verjanda hans. Í Héraðsdómi Reykjavíkur í dag sagði verjandinn að ákæruefnið í málinu væru sögulegt og ætti vonandi ekki eftir að endurtaka sig.

Hreiðar Már er ákærður fyrir að hafa látið Kaupþing veita eignarhaldsfélagi í hans eigu rúmlega hálfs milljarða króna kúlulán til að fjármagna kaup á hlutabréfum í bankanum á grundvelli kaupréttar í ágúst árið 2008. Lánið hafi verið veitt án samþykkis stjórnar og fullnægjandi veða. Hann er einnig ákærður fyrir innherjasvik þegar hann seldi bréfin eignarhaldsfélagi sínu á markaðsverði eftir að hafa keypt þau persónulega á lægra kaupréttarverði.

Saksóknari krafðist þess í morgun að dómarinn féllist á að dæma Hreiðar Má í tólf til fimmtán mánaða fangelsi þrátt fyrir að refsiramminn vegna brotanna sem hann er ákærður fyrir hafi þegar verið fullnýttur í öðrum málum gegn honum.

Hörður Felix Harðarson, verjandi Hreiðars Más, gagnrýndi málatilbúnaðinn á hendur honum sem fordæmalausan. Að sér vitandi hafi það aldrei gerst að starfsmaður fyrirtækis hafi verið ákærður fyrir að þiggja lán á grundvelli kaupréttar sem stjórn þess hafði samþykkt og fyrir að svíkja sjálfan sig í verðbréfaviðskiptum.

Segir stjórn Kaupþings ekki hafa þurft að samþykkja lánið

Eitt helsta bitbein saksóknara og verjanda Hreiðars Más í málinu er hvort að samþykkt stjórnar Kaupþings á kaupréttarstefnu árið 2005 hafi falið í sér almennt samþykki á lánveitingum til hans vegna kaupréttar í kjölfarið.

Á fundi í september það ár samþykkti stjórnin að bankinn myndi lána starfsmönnum fyrir kaup á hlutabréfum í honum á grundvelli kaupréttar sem þeir nutu. Hörður Felix Harðarson, lögmaður Hreiðars Más, sagði að í kjölfarið hafi stjórnin samþykkt að Hreiðar Már mætti stofna eignarhaldsfélag til að halda utan um hluti sína í bankanum.

Vegna þess að við færslu bréfanna til eignarhaldsfélagsins myndaðist skattkrafa upp á fleiri milljónir króna hafi stjórn bankans jafnframt ákveðið að bankinn skyldi lána fyrir kröfunum. Markmið kaupréttarins hafi verið að samtvinna hagsmuni lykilstarfsmanna og bankans. Starfsmennirnir ættu að vera skaðlausir af því að eiga bréfin og ættu ekki að þurfa að lenda í kröggum ef bréfin lækkuðu í verði.

Benti Hörður Felix á því til stuðnings að ef Hreiðar Már hefði keypt bréf á grundvelli kaupréttar og fært yfir í eignarhaldsfélag sitt hefði hann strax orðið gjaldþrota persónulega vegna tekjuskattskrafna sem mynduðust við það. Frá 2005 hafi skattkröfur vegna tilfærslunnar numið á áttunda hundrað milljóna króna. Þó að launatekjur forstjóra hafi verið ágætur hafi þær ekki hrokkið til varðandi slíkar kröfur.

Ítrekaði verjandinn að stjórn Kaupþings hafi ekki þurft að samþykkja lánið til Hreiðars Más árið 2008 sérstaklega vegna þess að stefnan um kaupréttinn hefði þá þegar legið fyrir í nokkur ár.

„Það er alveg ljóst að stjórnin var meðvituð og tók þessa ákvörðun,“ sagði verjandinn.

Finnur Þór Vilhjálmsson, saksóknarinn í málinu, hafði bent á stjórnarfund Kaupþings í apríl árið 2006, þar sem lán til Hreiðars Más vegna hlutabréfakaupa var samþykkt. Það væri sönnun þess að stjórnin hefði þurft að samþykkja slík lán.

Hörður Felix vísaði því hins vegar á bug og sagði að lánið hafi verið vegna hlutabréfakaupa Hreiðars Más utan kaupréttar í tengslum við hlutafjárútboð bankans um þær mundir.

Saksóknari hélt því fram að viðskipti Hreiðars Más árið 2008 hafi verið ólík að eðli og umfangi því þegar hann nýtti sér kauprétt árin á undan. Áður hafi hann framselt bréfin sem hann keypti eignarhaldsfélaginu án greiðslu. Árið 2008 hafi hann hins vegar selt bréfin og auðgast þá um rúmar 300 milljónir króna á gengismun.

Verjandinn fullyrti hins vegar að viðskipti Hreiðars Más hafi verið nákvæmlega eins og árin á undan. Eini munurinn hafi verið að í stað tveggja lána; eins fyrir hlutabréfakaupunum og annars vegna skattkrafna, eins og raunin hafði verið árin á undan hafi eitt lán verið veitt. Það hafi átt að dekka bæði kaupin og skattinn og allt féð sem Hreiðar Már hafi fengið hafi farið í skattgreiðslur.

Hreiðar Már hafi hins vegar ekki tekið ákvörðun um hvernig lánið var veitt. Það var enda önnur meginstoðin í málsvörn bankastjórans fyrrverandi.

Hreiðar Már hafi ekki haft nein afskipti af láninu

Verjandinn staðhæfði að engin gögn málsins sýndu fram á það að Hreiðar Már hefði gefið fyrirmæli um lánið önnur en að hann hefði óskað eftir að nýta kauprétt sinn. Hann hafi engin afskipti haft af lánum, kjörum eða frágangi.

Alvarlegt væri ef Hreiðar Már hefði veitt sjálfum sér lán án þess að leita heimildar eða fylgja innri reglum bankans. Aðstæður í málinu séu hins vegar í grundvallaratriðum aðrar.

Hreiðar Már hafi þannig ekki verið lánveitandi í málinu heldur lántaki. Hann hafi enga aðkomu átt að lánveitingarferlinu. Sagðist Hörður Felix ekki þekkja önnur dæmi um að lántaki hafi verið ákærður fyrir svik við lánveitingu.

Bankastjórinn hafi ekki haft neina eftirlitsskyldu með stjórn bankans og hann hafi hvorki átt né mátt hafa afskipti af málum sem tengdust honum sjálfur. Lánið hafi ekki farið fyrir neina lánanefnd sem hann átti sæti í. Lánveitingin hafi alfarið verið í höndum starfsmanna bankans. Hafi samþykki stjórnar ekki legið fyrir væri ekki hægt að rekja það til vanrækslu bankastjórans.

Þar að auki hafi formaður starfskjaranefndar bankans sem sat einnig í stjórn hans skrifað undir lánasamninginn. Hreiðar Már hafi ekki haft neina ástæðu til að ætla að stjórnin væri ekki samþykk láninu.

Starfskjaranefndin hafi haldið utan um lán til starfsmanna og skilað skýrslu til stjórnar um þau reglulega. Aldrei hafið komið upp athugasemdir við lánveitingar til Hreiðars Más. Að öllu þessu virtu væri enginn vafi um að lánið hafi verið veitt með vilja og vitund stjórnar Kaupþings.

 „Vegferð ákæruvaldsins ef eftir því sem best verður séð án nokkurra fordæma,“ sagði verjandinn.

Að sama skapi sagði Hörður Felix að ekki væri hægt að draga Hreiðar Má til ábyrgðar ef bankinn hafi ekki farið eftir eigin reglum um veð fyrir láninu. Það hafi ekki verið hans að grípa til aðgerða gegna sjálfum sér eða tryggja að bankinn fylgdi skilmálum.

Fordæmalaus tilraunastarfsemi

Hreiðar Már vísaði ásökunum um innherjasvik á bug þegar hann gaf skýrslu í gær. Engin innherjasvik hefðu átt sér stað þar sem að hann og eignarhaldsfélag hans hafi búið yfir nákvæmlega sömu upplýsingum þegar hann seldi hlutabréfin í Kaupþingi til þess.

Verjandi hans sagði ákæruvaldið leitast við að skapa nýtt fordæmi í réttarsögunni með ákærunni. Framsetning ákæruvaldsins væri í andstöðu við lög. Sagði hann að aldrei aftur myndi það gerast að einstaklingur yrði ákærður fyrir að svíkja sjálfan sig í verðbréfaviðskiptum.

Ákæruefnið sagði Hörður Felix sögulegt.

„Þetta er fordæmalaus tilraunastarfsemi,“ sagði hann.

Benti hann á að Hreiðar Már hefði sætt fimm ákærum og málsmeðferðin hefði tekið á annan áratug. Útilokað sé að refsa honum frekar en þegar hefur verið gert í öðrum málum. Sagðist Hörður Felix vonast til þess að dómurinn tryggði að málsmeðferðinni yfir honum lyki endanlega með dómi í þessu máli.