Fimm dögum eftir símtalið dýrmæta fannst Andri látinn Stefán Árni Pálsson skrifar 9. október 2019 10:30 Vala syrgir enn þann dag í dag son sinn á hverjum degi. „Ég eignaðist dreng árið 1994, hann Andra og framan af var Andri bara ósköp eðlilegur. Yndislegur, ljúfur og klár drengur. Hann var reyndar greindur með ofvirkni og athyglisbrest og það var svolítið fyrir honum haft.“ Svona hefst frásögn Völu Sigurjónsdóttur sem hefur sögu að segja sem engan langar að kynnast af eigin raun. „Í kringum fermingu fer lífið í raun á hliðina. Andri hættir að geta lesið í aðstæður, gerir sér ekki grein fyrir hættum og skólagangan fer að fara niður á við. Hann fór að leita í félagsskap þar sem verið var að fikta við fíkniefni þarna í kringum þrettán fjórtán ára aldurinn og fór að hverfa að heiman í nokkra daga. Svona ganga hlutirnir þangað til allt fer að hverfa á heimilinu. Peningar, playstation tölva, fartölvan og í rauninni allt. Þeir sem hann taldi vera vini sína nutu frekar góðs af hlutunum en hann.“ Vala segir að ástandið hafi bara versnað og versnað. „Enn og aftur gerir hann sér ekki grein fyrir hættunum sem hann er kominn í.“ Þau leituðu til Barnaverndar og félagsráðgjafa og þó svo að þau hafi viljað vel eru úrræðin of fá og aðeins í skamman tíma.Vala og Andri þegar hann var búsettur í Svíþjóð.„Í kringum sextán ára aldurinn eftir að það er ítrekað búið að setja hann inn á Stuðla og reynt að stoppa drenginn af að þá greinist hann með einhverfu.“ Hún segir að það hafi skýrt það litla innsæi sem hann hafði á lífið og tilveruna. „Við reynum eftir bestu getu að halda honum á floti. Í kringum sautján ára aldurinn er ákveðið að setja hann á sveitaheimili á Snæfellsnesi og það gekk vel til að byrja með.“ Andri vildi svo brjótast út úr þeim stífa ramma sem var búið að setja utan um hann allt hans líf. „Þegar maður er kominn á þennan aldur langar maður að vera eins og hinir og það sem var svolítið skrýtið með Andra að einhverfir eru oft svolítið inn á við en hann þyrsti svo í félagsskap. Hann vildi svo vera með jafnöldrum sínum. Það var því miklu erfiðara að greina hann og þessi hópur er rosalega útsettur fyrir því að vera misnotaður,“ segir Vala. Andri var sendur á sveitabæ þar sem fjölskyldan var orðin ráðþrota.Ástandið skelfilegt „Kerfið okkar bíður bara upp á það að annað foreldrið hætti að vinna. Við eigum síðan aðra stúlku sem er sex árum yngri og hún þurfti að þroskast ansi hratt og varð að gera sér grein fyrir því að hún gat ekki komið heim á þessu tímabili með félaga. Hún vissi aldrei hvernig ástandið var heima.“ Hún segir að ástandið á heimilinu hafi verið skelfilegt. „Ef ég ætti að lýsa þessu myndi ég segja að þetta var eins og það væri alltaf stór bleikur fíll í stofunni af því að það var allt gert til að halda honum góðum. Það þurfa að vera til öflugir hópar sem einfaldlega koma inn á heimilin og hjálpa fjölskyldum. Á öllum þessum árum hefur mjög lítið breyst.“ Andri átti góðar stundir inn á milli sem fjölskyldan er þakklát fyrir en tímarnir voru oft erfiðir. „Þegar hann er orðinn átján ára er útbúið sérstakt búsetuúrræði á Njálsgötu fyrir sex aðra drengi sem voru á svipuðum stað og þar fer í rauninni allt á hliðina.“ Því næst tók við heimili á Höfn þegar hann var 19 ára, sá yngsti jafngamall og Vala og sá elsti um sjötugt. Í byrjun gekk ágætlega en svo fann hann sig ekki lengur og þá lá leiðin til Svíþjóðar á heimili sem var frekar svipað. Þar náði Andri samt sem áður að finna sig ágætlega og starfaði á bifvélaverkstæði. Fjölskyldan ferðaðist reglulega út til Andra og hann virtist vera glaður. „Svo lætur hann sig hverfa en að þessu sinni var það í síðasta skipti. Fimm dögum eftir dýrmætt símtal sem ég átti við hann þá fannst hann látinn. Hann var í raun óttalegur kjáni þegar kom að neyslu og las ekki í aðstæður og gerði sér ekki grein fyrir neinu að mörgu leyti. Hann hafði bara tekið of stóran skammt.“Gríðarlegir fordómar Fæstir geta ímyndað sér sorgina sem fjölskyldan upplifði og Vala segir fordóma vera mikla gagnvart fólki sem leiðist út í neyslu og skilningur virðist lítill fyrir fólki með raskanir og geðsjúkdóma. „Við höfum ekki fordóma gagnvart krabbameinssjúklingum og höfum þá ekki gagnvart hjartasjúklingum en þegar að unglingarnir okkar og börnin okkar veikjast svona þá höfum við sannarlega fordóma. Ég hélt ég myndi aldrei segja þetta opinberlega en fordómarnir birtust mér skelfilega. Andri hafði látist þriðjudaginn 10. október. Á fimmtudegi 12. október sit ég í makindum mínum á snyrtistofu og síminn hringir. Þá er það lögreglan sem tjáir mér það að þeir telji að sonur minn sé látinn og hvort ég geti komið niður á lögreglustöð og borið kennsl. Þetta er klukkan fimm á fimmtudegi og það var hægt að leyfa tímanum aðeins að líða og hringja í mig um kvöldið. Maður fær bara taugaáfall við svona fréttir og ég hefði getað verið úti í umferðinni. Það er enginn áfallahjálp að fá,“ segir Vala en til að mynda þegar rútuslys á sér stað er boðið upp áfallahjálp. Henni finnst þetta vinnubrögð slök og til marks um fordóma í garð þessa fólks. „Söknuðurinn er óbærilegur en sorgin svona mildast. Nú er ekki liðinn langur tími en við finnum að þetta er að mildast. Það var áskorun að fara fram úr á morgnanna en hún hefur aðeins minnkað en það er mikilvægt að reyna halda áfram með daglegt líf og pína sig vera með kvöldmat.“ Barnavernd Ísland í dag Mest lesið Ferðast umhverfis jörðina á 38 dögum Lífið Frumsýning á Vísi: Steindi og Saga með nýja sketsaseríu um jólin Bíó og sjónvarp Adele kveður sviðið um óákveðinn tíma Lífið Frambjóðendur stigu trylltan dans með unga fólkinu Lífið Hvað eru konur í framboði að hlusta á? Lífið Vilt þú taka þátt í nýjum þætti á Stöð 2? Lífið Khalid kemur út úr skápnum Lífið Sjáðu Nínu Dögg sem Vigdísi í fyrstu stiklunni Bíó og sjónvarp Sykurlausar og dísætar smákökur Lífið Jay Leno illa leikinn og með lepp Lífið Fleiri fréttir Ferðast umhverfis jörðina á 38 dögum Adele kveður sviðið um óákveðinn tíma Frambjóðendur stigu trylltan dans með unga fólkinu Hvað eru konur í framboði að hlusta á? Krakkatían: Eyðimerkur, býflugur og kjólar Hraðfréttir verða Hlaðfréttir Khalid kemur út úr skápnum Skautasvellið opnað í tíunda sinn Sykurlausar og dísætar smákökur Flaug alla leið frá Ástralíu til að heimsækja Eiðistorg Fréttatían: Gömul mannshvörf, rukkanir og gos Vængir, bjór og lófaklapp þegar Kaninn var forsýndur Kendrick Lamar gefur út óvænta plötu „Þetta var það erfitt, að við vorum öll dofin“ Lúxusíbúð við Heiðmörk með stórbrotnu útsýni Jay Leno illa leikinn og með lepp Óhugnanlegt neyðarlínusímtal: „Hann var bara dáinn“ Hrund Gunnsteins kaupir íbúð Viktors Bjarka og Álfrúnar Vilt þú taka þátt í nýjum þætti á Stöð 2? „Þú varst að tala um Klausturmálið!“ Datt í miðri sýningu á Ellý: „Eitt lélegasta fall leikhússögunnar“ Sigraði í alþjóðlegri kokteilakeppni á Kýpur Mikill sigur að geta opnað aftur í Kringlunni Átta ár án áfengis og fíkniefna Flytja frá Bandaríkjunum eftir sigur Trump Svava Rós og Hinrik eiga von á dreng Davíð Lúther og Linda selja sælureitinn með gullfiskum „Laugarnesið hafði mjög mikil áhrif á mig í uppvexti“ Heitasti partýljósmyndari Reykjavíkur stefnir langt Dularfull tíst Dylans vekja furðu Sjá meira
„Ég eignaðist dreng árið 1994, hann Andra og framan af var Andri bara ósköp eðlilegur. Yndislegur, ljúfur og klár drengur. Hann var reyndar greindur með ofvirkni og athyglisbrest og það var svolítið fyrir honum haft.“ Svona hefst frásögn Völu Sigurjónsdóttur sem hefur sögu að segja sem engan langar að kynnast af eigin raun. „Í kringum fermingu fer lífið í raun á hliðina. Andri hættir að geta lesið í aðstæður, gerir sér ekki grein fyrir hættum og skólagangan fer að fara niður á við. Hann fór að leita í félagsskap þar sem verið var að fikta við fíkniefni þarna í kringum þrettán fjórtán ára aldurinn og fór að hverfa að heiman í nokkra daga. Svona ganga hlutirnir þangað til allt fer að hverfa á heimilinu. Peningar, playstation tölva, fartölvan og í rauninni allt. Þeir sem hann taldi vera vini sína nutu frekar góðs af hlutunum en hann.“ Vala segir að ástandið hafi bara versnað og versnað. „Enn og aftur gerir hann sér ekki grein fyrir hættunum sem hann er kominn í.“ Þau leituðu til Barnaverndar og félagsráðgjafa og þó svo að þau hafi viljað vel eru úrræðin of fá og aðeins í skamman tíma.Vala og Andri þegar hann var búsettur í Svíþjóð.„Í kringum sextán ára aldurinn eftir að það er ítrekað búið að setja hann inn á Stuðla og reynt að stoppa drenginn af að þá greinist hann með einhverfu.“ Hún segir að það hafi skýrt það litla innsæi sem hann hafði á lífið og tilveruna. „Við reynum eftir bestu getu að halda honum á floti. Í kringum sautján ára aldurinn er ákveðið að setja hann á sveitaheimili á Snæfellsnesi og það gekk vel til að byrja með.“ Andri vildi svo brjótast út úr þeim stífa ramma sem var búið að setja utan um hann allt hans líf. „Þegar maður er kominn á þennan aldur langar maður að vera eins og hinir og það sem var svolítið skrýtið með Andra að einhverfir eru oft svolítið inn á við en hann þyrsti svo í félagsskap. Hann vildi svo vera með jafnöldrum sínum. Það var því miklu erfiðara að greina hann og þessi hópur er rosalega útsettur fyrir því að vera misnotaður,“ segir Vala. Andri var sendur á sveitabæ þar sem fjölskyldan var orðin ráðþrota.Ástandið skelfilegt „Kerfið okkar bíður bara upp á það að annað foreldrið hætti að vinna. Við eigum síðan aðra stúlku sem er sex árum yngri og hún þurfti að þroskast ansi hratt og varð að gera sér grein fyrir því að hún gat ekki komið heim á þessu tímabili með félaga. Hún vissi aldrei hvernig ástandið var heima.“ Hún segir að ástandið á heimilinu hafi verið skelfilegt. „Ef ég ætti að lýsa þessu myndi ég segja að þetta var eins og það væri alltaf stór bleikur fíll í stofunni af því að það var allt gert til að halda honum góðum. Það þurfa að vera til öflugir hópar sem einfaldlega koma inn á heimilin og hjálpa fjölskyldum. Á öllum þessum árum hefur mjög lítið breyst.“ Andri átti góðar stundir inn á milli sem fjölskyldan er þakklát fyrir en tímarnir voru oft erfiðir. „Þegar hann er orðinn átján ára er útbúið sérstakt búsetuúrræði á Njálsgötu fyrir sex aðra drengi sem voru á svipuðum stað og þar fer í rauninni allt á hliðina.“ Því næst tók við heimili á Höfn þegar hann var 19 ára, sá yngsti jafngamall og Vala og sá elsti um sjötugt. Í byrjun gekk ágætlega en svo fann hann sig ekki lengur og þá lá leiðin til Svíþjóðar á heimili sem var frekar svipað. Þar náði Andri samt sem áður að finna sig ágætlega og starfaði á bifvélaverkstæði. Fjölskyldan ferðaðist reglulega út til Andra og hann virtist vera glaður. „Svo lætur hann sig hverfa en að þessu sinni var það í síðasta skipti. Fimm dögum eftir dýrmætt símtal sem ég átti við hann þá fannst hann látinn. Hann var í raun óttalegur kjáni þegar kom að neyslu og las ekki í aðstæður og gerði sér ekki grein fyrir neinu að mörgu leyti. Hann hafði bara tekið of stóran skammt.“Gríðarlegir fordómar Fæstir geta ímyndað sér sorgina sem fjölskyldan upplifði og Vala segir fordóma vera mikla gagnvart fólki sem leiðist út í neyslu og skilningur virðist lítill fyrir fólki með raskanir og geðsjúkdóma. „Við höfum ekki fordóma gagnvart krabbameinssjúklingum og höfum þá ekki gagnvart hjartasjúklingum en þegar að unglingarnir okkar og börnin okkar veikjast svona þá höfum við sannarlega fordóma. Ég hélt ég myndi aldrei segja þetta opinberlega en fordómarnir birtust mér skelfilega. Andri hafði látist þriðjudaginn 10. október. Á fimmtudegi 12. október sit ég í makindum mínum á snyrtistofu og síminn hringir. Þá er það lögreglan sem tjáir mér það að þeir telji að sonur minn sé látinn og hvort ég geti komið niður á lögreglustöð og borið kennsl. Þetta er klukkan fimm á fimmtudegi og það var hægt að leyfa tímanum aðeins að líða og hringja í mig um kvöldið. Maður fær bara taugaáfall við svona fréttir og ég hefði getað verið úti í umferðinni. Það er enginn áfallahjálp að fá,“ segir Vala en til að mynda þegar rútuslys á sér stað er boðið upp áfallahjálp. Henni finnst þetta vinnubrögð slök og til marks um fordóma í garð þessa fólks. „Söknuðurinn er óbærilegur en sorgin svona mildast. Nú er ekki liðinn langur tími en við finnum að þetta er að mildast. Það var áskorun að fara fram úr á morgnanna en hún hefur aðeins minnkað en það er mikilvægt að reyna halda áfram með daglegt líf og pína sig vera með kvöldmat.“
Barnavernd Ísland í dag Mest lesið Ferðast umhverfis jörðina á 38 dögum Lífið Frumsýning á Vísi: Steindi og Saga með nýja sketsaseríu um jólin Bíó og sjónvarp Adele kveður sviðið um óákveðinn tíma Lífið Frambjóðendur stigu trylltan dans með unga fólkinu Lífið Hvað eru konur í framboði að hlusta á? Lífið Vilt þú taka þátt í nýjum þætti á Stöð 2? Lífið Khalid kemur út úr skápnum Lífið Sjáðu Nínu Dögg sem Vigdísi í fyrstu stiklunni Bíó og sjónvarp Sykurlausar og dísætar smákökur Lífið Jay Leno illa leikinn og með lepp Lífið Fleiri fréttir Ferðast umhverfis jörðina á 38 dögum Adele kveður sviðið um óákveðinn tíma Frambjóðendur stigu trylltan dans með unga fólkinu Hvað eru konur í framboði að hlusta á? Krakkatían: Eyðimerkur, býflugur og kjólar Hraðfréttir verða Hlaðfréttir Khalid kemur út úr skápnum Skautasvellið opnað í tíunda sinn Sykurlausar og dísætar smákökur Flaug alla leið frá Ástralíu til að heimsækja Eiðistorg Fréttatían: Gömul mannshvörf, rukkanir og gos Vængir, bjór og lófaklapp þegar Kaninn var forsýndur Kendrick Lamar gefur út óvænta plötu „Þetta var það erfitt, að við vorum öll dofin“ Lúxusíbúð við Heiðmörk með stórbrotnu útsýni Jay Leno illa leikinn og með lepp Óhugnanlegt neyðarlínusímtal: „Hann var bara dáinn“ Hrund Gunnsteins kaupir íbúð Viktors Bjarka og Álfrúnar Vilt þú taka þátt í nýjum þætti á Stöð 2? „Þú varst að tala um Klausturmálið!“ Datt í miðri sýningu á Ellý: „Eitt lélegasta fall leikhússögunnar“ Sigraði í alþjóðlegri kokteilakeppni á Kýpur Mikill sigur að geta opnað aftur í Kringlunni Átta ár án áfengis og fíkniefna Flytja frá Bandaríkjunum eftir sigur Trump Svava Rós og Hinrik eiga von á dreng Davíð Lúther og Linda selja sælureitinn með gullfiskum „Laugarnesið hafði mjög mikil áhrif á mig í uppvexti“ Heitasti partýljósmyndari Reykjavíkur stefnir langt Dularfull tíst Dylans vekja furðu Sjá meira