„Er að blæða út og svo hringir síminn við hliðina á viðkomandi og á honum stendur mamma“ Stefán Árni Pálsson skrifar 27. apríl 2021 07:00 Kristín hefur starfað sem læknir í áraraðir. Kristín Sigurðardóttir, slysa- og bráðalæknir hefur í áraðir unnið við bráðalækningar bæði á Íslandi og erlendis. Kristín er nýjasti gestur Sölva Tryggvasonar í hlaðvarpi hans. „Maður fer í fagmennskuna í erfiðustu verkefnunum og skilur tilfinningarnar eftir. Maður dregur djúpt andann og fer bara í eitthvað flæði. Þú sérð ótrúlega hluti. Ég er með minningar af því að fara í slys þar sem manneskju er að blæða út og svo hringir síminn við hliðina á viðkomandi og á stendur stendur mamma. Eða maður horfir á einhvern á gangbraut eftir umferðarslys og sér blaðið sem manneskjan var nýbúin að kaupa sér til að lesa með kaffinu. Það eru mörg svona myndbrot sem ég hef innra með mér. Og þegar maður veit hvað það er hægt að hafa mikil áhrif á að koma í veg fyrir að svona lagað gerist, þá verður maður ástríðufullur í því,“ segir Kristín. Kristín segir að þegar fólk hafi unnið við bráðalækningar sjái það forvarnir í allt öðru ljósi, þar sem það hafi fengið svo mikla snertingu við alvarleg slys. „Ef þú myndir spyrja strákana mína, myndu þeir alveg örugglega staðfesta það. Ég er mjög hlynnt því að fólk lifi lífinu lifandi, af því að það meira heilsutjón að vera bara allan daginn heima í sófa heldur en að taka þátt í lífinu. En ef þú ferð út að taka þátt í lífinu getur þú slasað þig og ég held að við getum bætt okkur þegar kemur að ýmsum forvörnum. Tölfræðin segir að slysatíðni minnkar eftir því sem meira er gert í forvörnum, ekki síst þegar kemur að umferðarslysum.“ Skiptir máli að fá nægan tíma í náttúrunni Í þættinum ræða Sölvi og Kristín um heilsu og heilsuleysi í nútímanum. Kristín vill skilgreina skort á útiveru og tíma í náttúru sem kvilla. Hún segir það margar rannsóknir sýna fram á jákvæð áhrif náttúru að það sé full þörf á að koma mikilvægi þess inn í umræðuna. „Ég kalla þetta náttúruleysi, sem við ættum að horfa á með svipuðum augum og við horfum á hreyfingarleysi. Fólk hefur vitað þetta lengi, en vísindin voru svolítið lengi að taka við sér. En bara síðustu árin eru komnar fram meira en þúsund rannsóknir sem staðfesta mikilvægi náttúru á bæði andlega og líkamlega líðan okkar. Það skiptir okkur lífeðlisfræðilega máli að fá nægan tíma í náttúru. Ég vil kalla þetta náttúruleysi á íslenskunni. Mér finnst það ná vel utan um hugtakið nature deficit disorder.“ Kristín segir að eitt af því sem sé að valda mikilli kulnun hjá læknum, sé hve stór hluti af starfstímanum fari í allt aðra hluti en að lækna fólk. „Það er talað um að lágmarkstölurnar fyrir framan tölvu sé 50 prósent og sumir vilja meina að tími fyrir framan tölvu sé orðinn 70 prósent af tímanum í starfinu. Það var ekki þess vegna sem fólk fór í læknisfræði og þetta er eitt af því sem er að valda kulnun lækna. Þessi mikli tími í skráningar og fyrir framan skerm, í stað þess að vinna við að hjálpa fólki. Svo er alltaf ætlast til þess að hlaupið sé hraðar og hraðar þegar álagið eykst. Og það fer bara mjög illa með fólk að geta ekki sinnt vinnunni sinni eins vel og hægt er að gera. Það er oft talað um moral injury í því samhengi.“ Sjálft lenti Kristín í því að þurfa að hætta störfum á landsspítalanum eftir miklar rakaskemmdir og myglu í húsnæðinu. Orðin svo næm „Ég er mikill fighter og ákvað bara að tækla þetta eins og önnur verkefni í lífinu. Ég hef engan áhuga á að tala um eigin veikindi eða vandamál, en mér fannst ég verða að tala um þetta af því að það voru svo margir að glíma við þetta. Eftir að hafa kynnt mér þetta betur vildi ég fræða fólk um þau áhrif sem mygla getur haft á heilsu fólks. Það skorti líka þekkingu á þessu innan læknastéttarinnar. En ég var mjög heppin þegar ég veiktist af því að ég var svo hrikalega hraust fyrir,“ segir Kristín og bætir við að hún hafi stundum sagt við fólk að það þurfi að vera hraust til að þola að veikjast. „Ég hef séð þetta í gegnum árin í störfum mínum og fann það svo sannarlega á sjálfri mér. En það sem mér fannst kannski erfiðast að glíma við varðandi þessi veikindi var að ég var orðin svo næm að ég gat ekki farið á staði sem ég vildi og það gat ekki hver sem er komið í heimsókn. Og svo var náttúrulega hluti af fólki sem hélt að þetta væri bara í hausnum á mér. Ég vildi óska að þetta hefði bara verið í hausnum á mér, af því að þá hefði ég bara getað farið til geðlæknis og leitað mér hjálpar og ekki setið eftir með vefrænan skaða….en það var enginn sem lofaði okkur að lífið yrði auðvelt og við þurfum öll að takast á við alls konar hluti.“ Í þættinum ræða Sölvi og Kristín um lækningar og heilsu, mikilvægi þess að hefðbundnar og óhefðbundnar lækningar mætist, lyklana að því að finna gleði og ástríðu og margt fleira. Podcast með Sölva Tryggva Mest lesið Borðar ekkert nema kjöt, egg og smjör Lífið „Ég ætla ekki að þegja lengur“ Lífið Chalamet syngur sem Bob Dylan í nýrri stiklu Lífið Sex þúsund tapaðar ljósmyndir komust í leitirnar Lífið Emil og Ása keyptu 330 milljóna einbýli í Fossvogi Lífið Glæsihöll Esterar í Pelsinum til sölu á 470 milljónir Lífið Sól og sæla á Götubitahátíðinni Lífið Nýjasta tíska ferðalanga? Að fljúga berbakt um háloftin Lífið Helvítis kokkurinn: Heilög helvítis þrenna Lífið Umræða um feðraveldi og karlrembu skekur djassbransann Menning Fleiri fréttir Helvítis kokkurinn: Heilög helvítis þrenna „Ég ætla ekki að þegja lengur“ Borðar ekkert nema kjöt, egg og smjör Chalamet syngur sem Bob Dylan í nýrri stiklu Sex þúsund tapaðar ljósmyndir komust í leitirnar Pönnukökur með karamelliseruðum bönunum Förðunarfræðingur sem hræðist drauga Nýjasta tíska ferðalanga? Að fljúga berbakt um háloftin Hildur Sif og Páll Orri ástfangin í Frakklandi Emil og Ása keyptu 330 milljóna einbýli í Fossvogi Sjónskert Barbie lítur dagsins ljós Sól og sæla á Götubitahátíðinni Glæsihöll Esterar í Pelsinum til sölu á 470 milljónir Engin tilviljun að kaffið bragðaðist „eins og skítur“ Bjóða upp á persónuleg hlaupanúmer í Reykjavíkurmaraþoninu Fjárfestir og jógakennari selja 500 fermetra glæsihús í Garðabæ Datt niður stiga tvisvar sinnum sama daginn Fagna tveimur brúðkaupsafmælum á einu ári Kæruleysiskonan slær í gegn á samfélagsmiðlum Mýkt og mínímalismi í Hlíðunum Væri til í bónorð áður en hún deyr Mótandi að hafa alist upp hjá fósturforeldrum „Þetta var augljóslega slys“ Streitulaus heimferð Egils frá Grikklandi breyttist í martröð Leifur og Hugrún orðin foreldrar Fagna afmæli prinsins með nýrri ljósmynd Drengur Ara og Dórótheu kominn með nafn Tanja Ýr á von á barni með breskum hermanni Ritstjóra DV dæmdur ósigur eftir símhringingu „Í dag eru sex ár frá því ég giftist þessum gæja í Verona“ Sjá meira
„Maður fer í fagmennskuna í erfiðustu verkefnunum og skilur tilfinningarnar eftir. Maður dregur djúpt andann og fer bara í eitthvað flæði. Þú sérð ótrúlega hluti. Ég er með minningar af því að fara í slys þar sem manneskju er að blæða út og svo hringir síminn við hliðina á viðkomandi og á stendur stendur mamma. Eða maður horfir á einhvern á gangbraut eftir umferðarslys og sér blaðið sem manneskjan var nýbúin að kaupa sér til að lesa með kaffinu. Það eru mörg svona myndbrot sem ég hef innra með mér. Og þegar maður veit hvað það er hægt að hafa mikil áhrif á að koma í veg fyrir að svona lagað gerist, þá verður maður ástríðufullur í því,“ segir Kristín. Kristín segir að þegar fólk hafi unnið við bráðalækningar sjái það forvarnir í allt öðru ljósi, þar sem það hafi fengið svo mikla snertingu við alvarleg slys. „Ef þú myndir spyrja strákana mína, myndu þeir alveg örugglega staðfesta það. Ég er mjög hlynnt því að fólk lifi lífinu lifandi, af því að það meira heilsutjón að vera bara allan daginn heima í sófa heldur en að taka þátt í lífinu. En ef þú ferð út að taka þátt í lífinu getur þú slasað þig og ég held að við getum bætt okkur þegar kemur að ýmsum forvörnum. Tölfræðin segir að slysatíðni minnkar eftir því sem meira er gert í forvörnum, ekki síst þegar kemur að umferðarslysum.“ Skiptir máli að fá nægan tíma í náttúrunni Í þættinum ræða Sölvi og Kristín um heilsu og heilsuleysi í nútímanum. Kristín vill skilgreina skort á útiveru og tíma í náttúru sem kvilla. Hún segir það margar rannsóknir sýna fram á jákvæð áhrif náttúru að það sé full þörf á að koma mikilvægi þess inn í umræðuna. „Ég kalla þetta náttúruleysi, sem við ættum að horfa á með svipuðum augum og við horfum á hreyfingarleysi. Fólk hefur vitað þetta lengi, en vísindin voru svolítið lengi að taka við sér. En bara síðustu árin eru komnar fram meira en þúsund rannsóknir sem staðfesta mikilvægi náttúru á bæði andlega og líkamlega líðan okkar. Það skiptir okkur lífeðlisfræðilega máli að fá nægan tíma í náttúru. Ég vil kalla þetta náttúruleysi á íslenskunni. Mér finnst það ná vel utan um hugtakið nature deficit disorder.“ Kristín segir að eitt af því sem sé að valda mikilli kulnun hjá læknum, sé hve stór hluti af starfstímanum fari í allt aðra hluti en að lækna fólk. „Það er talað um að lágmarkstölurnar fyrir framan tölvu sé 50 prósent og sumir vilja meina að tími fyrir framan tölvu sé orðinn 70 prósent af tímanum í starfinu. Það var ekki þess vegna sem fólk fór í læknisfræði og þetta er eitt af því sem er að valda kulnun lækna. Þessi mikli tími í skráningar og fyrir framan skerm, í stað þess að vinna við að hjálpa fólki. Svo er alltaf ætlast til þess að hlaupið sé hraðar og hraðar þegar álagið eykst. Og það fer bara mjög illa með fólk að geta ekki sinnt vinnunni sinni eins vel og hægt er að gera. Það er oft talað um moral injury í því samhengi.“ Sjálft lenti Kristín í því að þurfa að hætta störfum á landsspítalanum eftir miklar rakaskemmdir og myglu í húsnæðinu. Orðin svo næm „Ég er mikill fighter og ákvað bara að tækla þetta eins og önnur verkefni í lífinu. Ég hef engan áhuga á að tala um eigin veikindi eða vandamál, en mér fannst ég verða að tala um þetta af því að það voru svo margir að glíma við þetta. Eftir að hafa kynnt mér þetta betur vildi ég fræða fólk um þau áhrif sem mygla getur haft á heilsu fólks. Það skorti líka þekkingu á þessu innan læknastéttarinnar. En ég var mjög heppin þegar ég veiktist af því að ég var svo hrikalega hraust fyrir,“ segir Kristín og bætir við að hún hafi stundum sagt við fólk að það þurfi að vera hraust til að þola að veikjast. „Ég hef séð þetta í gegnum árin í störfum mínum og fann það svo sannarlega á sjálfri mér. En það sem mér fannst kannski erfiðast að glíma við varðandi þessi veikindi var að ég var orðin svo næm að ég gat ekki farið á staði sem ég vildi og það gat ekki hver sem er komið í heimsókn. Og svo var náttúrulega hluti af fólki sem hélt að þetta væri bara í hausnum á mér. Ég vildi óska að þetta hefði bara verið í hausnum á mér, af því að þá hefði ég bara getað farið til geðlæknis og leitað mér hjálpar og ekki setið eftir með vefrænan skaða….en það var enginn sem lofaði okkur að lífið yrði auðvelt og við þurfum öll að takast á við alls konar hluti.“ Í þættinum ræða Sölvi og Kristín um lækningar og heilsu, mikilvægi þess að hefðbundnar og óhefðbundnar lækningar mætist, lyklana að því að finna gleði og ástríðu og margt fleira.
Podcast með Sölva Tryggva Mest lesið Borðar ekkert nema kjöt, egg og smjör Lífið „Ég ætla ekki að þegja lengur“ Lífið Chalamet syngur sem Bob Dylan í nýrri stiklu Lífið Sex þúsund tapaðar ljósmyndir komust í leitirnar Lífið Emil og Ása keyptu 330 milljóna einbýli í Fossvogi Lífið Glæsihöll Esterar í Pelsinum til sölu á 470 milljónir Lífið Sól og sæla á Götubitahátíðinni Lífið Nýjasta tíska ferðalanga? Að fljúga berbakt um háloftin Lífið Helvítis kokkurinn: Heilög helvítis þrenna Lífið Umræða um feðraveldi og karlrembu skekur djassbransann Menning Fleiri fréttir Helvítis kokkurinn: Heilög helvítis þrenna „Ég ætla ekki að þegja lengur“ Borðar ekkert nema kjöt, egg og smjör Chalamet syngur sem Bob Dylan í nýrri stiklu Sex þúsund tapaðar ljósmyndir komust í leitirnar Pönnukökur með karamelliseruðum bönunum Förðunarfræðingur sem hræðist drauga Nýjasta tíska ferðalanga? Að fljúga berbakt um háloftin Hildur Sif og Páll Orri ástfangin í Frakklandi Emil og Ása keyptu 330 milljóna einbýli í Fossvogi Sjónskert Barbie lítur dagsins ljós Sól og sæla á Götubitahátíðinni Glæsihöll Esterar í Pelsinum til sölu á 470 milljónir Engin tilviljun að kaffið bragðaðist „eins og skítur“ Bjóða upp á persónuleg hlaupanúmer í Reykjavíkurmaraþoninu Fjárfestir og jógakennari selja 500 fermetra glæsihús í Garðabæ Datt niður stiga tvisvar sinnum sama daginn Fagna tveimur brúðkaupsafmælum á einu ári Kæruleysiskonan slær í gegn á samfélagsmiðlum Mýkt og mínímalismi í Hlíðunum Væri til í bónorð áður en hún deyr Mótandi að hafa alist upp hjá fósturforeldrum „Þetta var augljóslega slys“ Streitulaus heimferð Egils frá Grikklandi breyttist í martröð Leifur og Hugrún orðin foreldrar Fagna afmæli prinsins með nýrri ljósmynd Drengur Ara og Dórótheu kominn með nafn Tanja Ýr á von á barni með breskum hermanni Ritstjóra DV dæmdur ósigur eftir símhringingu „Í dag eru sex ár frá því ég giftist þessum gæja í Verona“ Sjá meira