Hámarkstími full­orðinna í símanum og góð ráð

RÚV fjallaði um málið í síðustu viku, en með leiðbeiningum heilbrigðisyfirvalda, hefur eflaust farið um nokkuð margt fullorðið fólk því jú það er einfaldlega staðreynd:

Fullorðið fólk vafrar í símanum jafn mikið og jafnvel meir en ungt fólk og unglingar.

Oft er síma- og netnotkun fólks jafnvel þannig, að það gerir sér ekki grein fyrir því hversu mikil notkunin er, nema að skoða yfirlit í símanum um það fyrir vikuna. 

Þetta þýðir að þótt leiðbeiningar dönsku heilbrigðisyfirvalda miðist við símanotkun utan vinnu, er vaninn hjá mörgum þó sá að vera með símann svo nálægt sér yfir daginn, að það að nota aðeins símann á vinnutíma jafnt sem í frítíma, rennur saman í eitt.

Já, að kíkja á samfélagsmiðla, vafra á netinu, svara skilaboðum o.s.frv., virðist vera notkun sem getur verið nokkurn veginn viðvarandi frá morgni til kvölds.

Sem dæmi um neikvæð áhrif of mikillar símanotkunar má nefna:

• Hæfnin okkar til að einbeita okkur minnkar
• Svefninn nær ekki eins mikilli dýpt/er ekki eins góður og ella væri
• Sumir eru oft með höfuðverk án þess að tengja hann við mikla símanotkun
• Sumir upplifa orkuleysi og þreytu, án þess að tengja það við of mikla símanotkun.

Ekki er ólíklegt að leiðbeiningar Dana séu aðeins upphafið á umræðu sem verður meiri áberandi á komandi misserum og árum. Fyrir fullorðna ekkert síst.

Hér eru nokkur góð ráð fyrir fólk sem vill draga úr notkuninni.

1. Hver er staðan þín? (í alvörunni)

Fyrsta skrefið er að átta sig á því hver notkunin þín er að meðaltali yfir vikuna og hvern dag. Þegar þú ferð í þessa rýnivinnu, er gott að kryfja það í leiðinni, hvað í símanum kallar á þig mest og oftast yfir daginn og hvenær það er, sem þú átt til að gleyma þér eða verja jafnvel lengri tíma í símanum en þú ætlaðir þér.

2. Tímamörk, tilkynningar og fleira.

Mörg öpp, þar á meðal samfélagsmiðlar, bjóða upp á að notendur setji sér tímamörk yfir daginn. Við mælum samt með því að fólk ætli sér ekki um of, því oft enda boð og bönn bara með því að fólk gefst upp og hættir að vinna að markmiðum sínum.

Eins er mælt með því að aftengja tilkynningar frá öllum samfélagsmiðlum, því oft er það forvitnin til að kíkja þegar eitthvað poppar á skjáinn sem verður öðru yfirsterkari. Til að forðast uppgjöf, er mælt með því að ákveða hvaða tilkynningar þú ætlar að leyfa þér að vera með yfir daginn, eða að ákveða tímamörk á því hvenær þú ert með tilkynningarnar stilltar á yfir daginn og hvenær ekki.

3. Vidjó-þokan

Margir viðurkenna að gleyma sér svo mikið við vidjó-áhorf á samfélagsmiðlum að stundum einfaldlega líða einhverjir klukkutímar án þess að fólk átti sig á því. Sem oft kemur þá niður á svefni, afköstum í vinnu og svo framvegis.

Því já, það að horfa mikið á vidjó, leiðir til orkuleysis sem sumir tala um sem nokkurs konar vidjó-þoku (e. video fatigue).

Fólk sem vinnur mikið í fjarvinnu og er mikið í myndaspjöllum á netinu, þarf til dæmis að hafa í huga að til viðbótar við símanotkunina yfir daginn, þarf að skoða hversu mikill tími fer í einhvers konar vidjó-áhorf vegna vinnu. Að vera á ZOOM fundi, telst því með í því átaki að reyna að minnka skjátíma- og símanotkun.

4. Hvernig skipuleggur þú þig í vinnu?

Til viðbótar við tímamörk og alls kyns leiðir til að sporna við of mikilli notkun á til dæmis samfélagsmiðlunum, er hægt að nýta tæknina í sína þágu.

Margir eru til dæmis með allt skipulagt hjá sér í vinnunni í calender og á to do listum. Til að minnka skjátímann, er spurning um hvort eitthvað sem þú skráir dags daglega til dæmis í vinnunni, sé fyrirkomulag sem myndi henta þér vel líka til að vinna að því markmiði að minnka skjátíma og símanotkun?

Ef þú lítur á það markmið hjá þér að þér til heilsubóta þurfir þú að minnka símanotkunina, er um að gera að nýta sér þau tæki og tól sem þér finnst almennt gagnast þér vel.

5. Pásur án símans

Fyrir tíma snjallsíma, tók fólk sér pásur frá vinnu yfir daginn án þess að vafra um á netinu. Að standa upp og teygja úr sér, fá sér kaffi eða spjalla við vinnufélaga getur verið góð leið til að hvíla hugann aðeins yfir daginn.

En án símans.

6. Vertu meira á ferðinni

Önnur leið til að minnka símanotkun er að vera einfaldlega meira á ferðinni. Því það sem við eigum til að gera er að kíkja á símana okkar þegar við erum í kyrrstöðu. Að ganga upp stigann í staðinn fyrir lyftuna. Að ganga um gólf eða horfa á mannlífið út um gluggann á biðstofu, í staðinn fyrir að vafra í símanum. Notaðu hugmyndaflugið til að finna aðrar leiðir en símann og þá oft þannig, að með því að sitja ekki kyrr.

Að standa upp eða að vinna standandi, er til dæmis sögð betri leið til að forðast símann en að sitja. Fólk sem hefur aðstöðu til að hækka skrifborðin sín, ættu því að prófa að standa meira við vinnu og athuga hvort það dregur úr þeirri löngun að vilja kíkja á símann.

7. Ekki borða og vera í símanum

Góð venja er að vera aldrei með símann við matarborðið heima fyrir eða í vinnunni.

8. Ekki vera með símann á náttborðinu

Ekkert okkar gleymir að hlaða símann okkar reglulega. En til að hlaða okkur sjálf jafnvel og símann, er ágætis ráð að mynda fjarlægð við símann reglulega yfir sólahringinn. Til dæmis að vera ekki með símann á náttborðinu þegar við förum að sofa á kvöldin.

Frétt RÚV má sjá HÉR.