Pískur sem þróaðist í hættulegustu samsæriskenningu síðari tíma Oddur Ævar Gunnarsson skrifar 14. október 2024 14:31 Í lok árs 2017 og byrjun 2018 hófu fylgjendur QAnon að mæta á kosningafundi Donalds Trump sem gaf þeim undir fótinn án þess að styðja þá beint. Joe Raedle/Getty Images QAnon-kenningin hófst sem pískur í myrkustu kimum internetsins og hefur þróast í eina umdeildustu og hættulegustu samsæriskenningu síðari tíma. Kenningin á rætur að rekja til ógnvekjandi sögusagna um barnaníðinga og djöfladýrkendur sem stjórna heiminum en afleiðingarnar urðu blóðugri en margir gátu ímyndað sér þegar fylgjendur hreyfingarinnar brutust inn í bandaríska þinghúsið þann 6. janúar 2021 í misheppnaðri tilraun til valdaráns. Í nýjasta þætti Skuggavaldsins fjalla prófessorarnir Hulda Þórisdóttir og Eiríkur Bergmann um forsöguna að QAnon, hvernig samsæriskenningin varð til og hvernig hún þróaðist frá undirheimum netmiðlanna yfir í virka pólitíska hreyfingu. „QAnon er í senn samsæriskenning og pólitísk hreyfing,“ útskýrir Eiríkur. „Hún er til í mörgum útgáfum en ein meginútgáfa hennar gengur út á að leynilegur hópur frægs fólks, stjórnmálamanna og viðskiptaleiðtoga stundi barnaníð og djöfladýrkun. Hópurinn stjórni í raun heiminum en Donald Trump berjist gegn honum og því sé afar mikilvægt að hann nái kjöri sem forseti.“ Uppruninn rekinn til níunda áratugarins En saga QAnon nær mun lengra aftur en margir átta sig á. Hulda rifjar upp hvernig rekja megi upprunann allt aftur til haturs í garð Clinton-hjónanna sem hófst strax á níunda áratugnum. Þá voru Bill og Hillary Clinton vænd um að hafa staðið að baki fjölmörgum morðum á pólitískum andstæðingum sem staðið hafi í vegi meintrar skefjalausrar valdagræðgi þeirra. Þrátt fyrir að engin gögn styðji þessar fullyrðingar lögðu þær grunninn að seinni tíma samsæriskenningum og óhróðri um Hillary Clinton þegar hún var í forsetaframboði. Þar má nefna „frazzledrip” hryllingssöguna, þar sem Hillary Clinton og aðstoðarkona hennar voru sagðar misnota og myrða unga stúlku. Nær í tíma má rekja rætur QAnon-samsæriskenningarinnar til „pizzagate“-málsins sem kom upp í aðdraganda forsetakosninganna árið 2016. Þá var brotist inn á tölvupóstþjón Hillary Clinton og orðrómur fór af stað um að póstarnir innihéldu dulmál um barnaníðingshring sem gerður væri út frá pizzastað í Washington. Gaf fylgjendunum undir fótinn Það er fyrst árið 2017 sem QAnon-samsæriskenningin lítur dagsins ljós undir því heiti. Það gerist á netspjallinu 4chan, þegar nafnlaus notandi sendir dulkóðuð skilaboð undir dulnefninu „Q“. Hann lýsir yfir að „stormurinn sé að koma“ þegar hin spillta, djöfladýrkandi og barnamisnotandi elíta muni hljóta makleg málagjöld og sannleikurinn komi í ljós. QAnon varð á skömmum tíma gríðarlega vinsæl á netinu og í raunheimum. Í lok árs 2017 og byrjun 2018 byrja fylgjendur að mæta á kosningafundi Donalds Trump með QAnon táknmál og fánamerki. „Kenningin fékk hljómgrunn, sérstaklega meðal þeirra sem höfðu tapað trú á hefðbundnum stjórnmálum,“ segir Hulda. Trump sjálfur gaf fylgjendum undir fótinn án þess að styðja þá beint með því að segja á kosningafundi: „Ég veit ekki mikið um QAnon, nema það að þeir eru mjög á móti barnaníði, og því er ég sammála.“ QAnon varð síðan eitt mest sláandi dæmið um það hvernig samsæriskenning getur haft alvarlegar afleiðingar þegar fylgjendur hennar brutust inn í þinghúsið þann 6. janúar með afleiðingum sem enn sér ekki fyrir endann á. Hvað knúði þessa hreyfingu áfram? Og hvaða áhrif hefur hún haft á bandaríska stjórnmálamenningu? Í næsta þætti Skuggavaldsins munum við kafa enn dýpra í þessa hættulegu þróun og greina árásina á þinghúsið sjálft – atburð sem á enn eftir að setja mark sitt á heiminn. Skuggavaldið Tengdar fréttir Íslendingar ginnkeyptir fyrir pólitískum samsæriskenningum Íslendingar eru ginnkeyptari fyrir pólitískum samsæriskenningum heldur íbúar í öðrum ríkjum Norðurlanda. Þetta er meðal þess sem fram kemur í fyrsta þætti Skuggavaldsins en í þessu nýja hlaðvarpi ræða stjórnmálafræðiprófessorarnir Eiríkur Bergmann og Hulda Þórisdóttir saman um hvaðeina er viðkemur samsæriskenningum. 2. september 2024 09:47 Mest lesið Sviptir hulunni af þrettánda barni Musks Lífið Baltasar, Sunneva og Kilja litla njóta lífsins Lífið Þau komust áfram í úrslit Söngvakeppninar Lífið Krakkatían: Eurovision, Góa og Gettu betur Lífið Þórdís Björk selur höllina á Arnarnesi Lífið Dúbaí-súkkulaðið umtalaða: „Þetta er galin sala“ Lífið „Við höfum það fyrir sið að faðmast í að lágmarki sjö sekúndur á hverjum morgni“ Lífið samstarf Barnaníðsmáli Jay-Z vísað frá Lífið Móðirin ósátt við veru sonarins í Hvíta húsinu Lífið Fréttatía vikunnar: Mismæli, sakborningar og Elon Musk Lífið Fleiri fréttir Sviptir hulunni af þrettánda barni Musks Krakkatían: Eurovision, Góa og Gettu betur Þau komust áfram í úrslit Söngvakeppninar Baltasar, Sunneva og Kilja litla njóta lífsins Barnaníðsmáli Jay-Z vísað frá Fréttatía vikunnar: Mismæli, sakborningar og Elon Musk Dúbaí-súkkulaðið umtalaða: „Þetta er galin sala“ Bitist um miða á ball vinstri sinnaðs ábreiðubands Þórdís Björk selur höllina á Arnarnesi „Sorgleg þróun“ Líf og fjör í teiti 66°Norður í Kaupmannahöfn „Fann það á mér að það væri of mikil fórn“ Kanye og Censori séu við það að skilja Öðruvísi hugmyndir fyrir Valentínusardaginn Blár hvalur í kveðjugjöf „Geta tveir einstaklingar með svona ólíka lífssýn átt í hjónabandi?“ Russell Brand stefnt vegna kynferðislegrar áreitni Eyþór Wöhler hefur fundið ástina Björn Hlynur og Rakel slettu úr klaufunum Breytti lúxusíbúð frá 1985 í Efstaleitinu í risastóra lúxussvítu Von Trier lagður inn á hjúkrunarheimili Eldri borgarar á hraðstefnumóti í Bíó paradís Íslensku kryddpíurnar en hver er hvað? Móðirin ósátt við veru sonarins í Hvíta húsinu Öryrki um þrítugt vegna verkja en lyfjalaus í dag Draumurinn rættist en honum fylgdi skömm Taldi sig hólpna því síminn hringdi aldrei Tilhugsun um kynlíf á ný óbærileg Forsetahjónin mættu á frumsýningu Sigurvilja „Ég gerði ein mistök, eða tvö“ Sjá meira
Í nýjasta þætti Skuggavaldsins fjalla prófessorarnir Hulda Þórisdóttir og Eiríkur Bergmann um forsöguna að QAnon, hvernig samsæriskenningin varð til og hvernig hún þróaðist frá undirheimum netmiðlanna yfir í virka pólitíska hreyfingu. „QAnon er í senn samsæriskenning og pólitísk hreyfing,“ útskýrir Eiríkur. „Hún er til í mörgum útgáfum en ein meginútgáfa hennar gengur út á að leynilegur hópur frægs fólks, stjórnmálamanna og viðskiptaleiðtoga stundi barnaníð og djöfladýrkun. Hópurinn stjórni í raun heiminum en Donald Trump berjist gegn honum og því sé afar mikilvægt að hann nái kjöri sem forseti.“ Uppruninn rekinn til níunda áratugarins En saga QAnon nær mun lengra aftur en margir átta sig á. Hulda rifjar upp hvernig rekja megi upprunann allt aftur til haturs í garð Clinton-hjónanna sem hófst strax á níunda áratugnum. Þá voru Bill og Hillary Clinton vænd um að hafa staðið að baki fjölmörgum morðum á pólitískum andstæðingum sem staðið hafi í vegi meintrar skefjalausrar valdagræðgi þeirra. Þrátt fyrir að engin gögn styðji þessar fullyrðingar lögðu þær grunninn að seinni tíma samsæriskenningum og óhróðri um Hillary Clinton þegar hún var í forsetaframboði. Þar má nefna „frazzledrip” hryllingssöguna, þar sem Hillary Clinton og aðstoðarkona hennar voru sagðar misnota og myrða unga stúlku. Nær í tíma má rekja rætur QAnon-samsæriskenningarinnar til „pizzagate“-málsins sem kom upp í aðdraganda forsetakosninganna árið 2016. Þá var brotist inn á tölvupóstþjón Hillary Clinton og orðrómur fór af stað um að póstarnir innihéldu dulmál um barnaníðingshring sem gerður væri út frá pizzastað í Washington. Gaf fylgjendunum undir fótinn Það er fyrst árið 2017 sem QAnon-samsæriskenningin lítur dagsins ljós undir því heiti. Það gerist á netspjallinu 4chan, þegar nafnlaus notandi sendir dulkóðuð skilaboð undir dulnefninu „Q“. Hann lýsir yfir að „stormurinn sé að koma“ þegar hin spillta, djöfladýrkandi og barnamisnotandi elíta muni hljóta makleg málagjöld og sannleikurinn komi í ljós. QAnon varð á skömmum tíma gríðarlega vinsæl á netinu og í raunheimum. Í lok árs 2017 og byrjun 2018 byrja fylgjendur að mæta á kosningafundi Donalds Trump með QAnon táknmál og fánamerki. „Kenningin fékk hljómgrunn, sérstaklega meðal þeirra sem höfðu tapað trú á hefðbundnum stjórnmálum,“ segir Hulda. Trump sjálfur gaf fylgjendum undir fótinn án þess að styðja þá beint með því að segja á kosningafundi: „Ég veit ekki mikið um QAnon, nema það að þeir eru mjög á móti barnaníði, og því er ég sammála.“ QAnon varð síðan eitt mest sláandi dæmið um það hvernig samsæriskenning getur haft alvarlegar afleiðingar þegar fylgjendur hennar brutust inn í þinghúsið þann 6. janúar með afleiðingum sem enn sér ekki fyrir endann á. Hvað knúði þessa hreyfingu áfram? Og hvaða áhrif hefur hún haft á bandaríska stjórnmálamenningu? Í næsta þætti Skuggavaldsins munum við kafa enn dýpra í þessa hættulegu þróun og greina árásina á þinghúsið sjálft – atburð sem á enn eftir að setja mark sitt á heiminn.
Skuggavaldið Tengdar fréttir Íslendingar ginnkeyptir fyrir pólitískum samsæriskenningum Íslendingar eru ginnkeyptari fyrir pólitískum samsæriskenningum heldur íbúar í öðrum ríkjum Norðurlanda. Þetta er meðal þess sem fram kemur í fyrsta þætti Skuggavaldsins en í þessu nýja hlaðvarpi ræða stjórnmálafræðiprófessorarnir Eiríkur Bergmann og Hulda Þórisdóttir saman um hvaðeina er viðkemur samsæriskenningum. 2. september 2024 09:47 Mest lesið Sviptir hulunni af þrettánda barni Musks Lífið Baltasar, Sunneva og Kilja litla njóta lífsins Lífið Þau komust áfram í úrslit Söngvakeppninar Lífið Krakkatían: Eurovision, Góa og Gettu betur Lífið Þórdís Björk selur höllina á Arnarnesi Lífið Dúbaí-súkkulaðið umtalaða: „Þetta er galin sala“ Lífið „Við höfum það fyrir sið að faðmast í að lágmarki sjö sekúndur á hverjum morgni“ Lífið samstarf Barnaníðsmáli Jay-Z vísað frá Lífið Móðirin ósátt við veru sonarins í Hvíta húsinu Lífið Fréttatía vikunnar: Mismæli, sakborningar og Elon Musk Lífið Fleiri fréttir Sviptir hulunni af þrettánda barni Musks Krakkatían: Eurovision, Góa og Gettu betur Þau komust áfram í úrslit Söngvakeppninar Baltasar, Sunneva og Kilja litla njóta lífsins Barnaníðsmáli Jay-Z vísað frá Fréttatía vikunnar: Mismæli, sakborningar og Elon Musk Dúbaí-súkkulaðið umtalaða: „Þetta er galin sala“ Bitist um miða á ball vinstri sinnaðs ábreiðubands Þórdís Björk selur höllina á Arnarnesi „Sorgleg þróun“ Líf og fjör í teiti 66°Norður í Kaupmannahöfn „Fann það á mér að það væri of mikil fórn“ Kanye og Censori séu við það að skilja Öðruvísi hugmyndir fyrir Valentínusardaginn Blár hvalur í kveðjugjöf „Geta tveir einstaklingar með svona ólíka lífssýn átt í hjónabandi?“ Russell Brand stefnt vegna kynferðislegrar áreitni Eyþór Wöhler hefur fundið ástina Björn Hlynur og Rakel slettu úr klaufunum Breytti lúxusíbúð frá 1985 í Efstaleitinu í risastóra lúxussvítu Von Trier lagður inn á hjúkrunarheimili Eldri borgarar á hraðstefnumóti í Bíó paradís Íslensku kryddpíurnar en hver er hvað? Móðirin ósátt við veru sonarins í Hvíta húsinu Öryrki um þrítugt vegna verkja en lyfjalaus í dag Draumurinn rættist en honum fylgdi skömm Taldi sig hólpna því síminn hringdi aldrei Tilhugsun um kynlíf á ný óbærileg Forsetahjónin mættu á frumsýningu Sigurvilja „Ég gerði ein mistök, eða tvö“ Sjá meira
Íslendingar ginnkeyptir fyrir pólitískum samsæriskenningum Íslendingar eru ginnkeyptari fyrir pólitískum samsæriskenningum heldur íbúar í öðrum ríkjum Norðurlanda. Þetta er meðal þess sem fram kemur í fyrsta þætti Skuggavaldsins en í þessu nýja hlaðvarpi ræða stjórnmálafræðiprófessorarnir Eiríkur Bergmann og Hulda Þórisdóttir saman um hvaðeina er viðkemur samsæriskenningum. 2. september 2024 09:47