Úrslitin liggja ekki fyrir 28. júní 2004 00:01 Það hefur myndast ákveðin karnívalstemmning um úrslit forsetakosninganna í fyrradag því í þeim má finna eitthvað fyrir alla. Úrslitin eru einhvers konar pólitískt hlaðborð, með fjölda áhrifaþátta og túlkunarmöguleika, sem hver velur sér eftir smekk. Sigur Ólafs Ragnars Grímssonar er vissulega afgerandi gagnvart mótframbjóðendum hans, en sitt sýnist hverjum um hvort þetta geti talist góð kosning fyrir forsetann. Tveir þriðju greiddra atkvæða fóru til Ólafs Ragnars, það eru 90.662 atkvæði, eða tæp 68 prósent greiddra atkvæða. Ólafur kýs frekar að líta til gildra atkvæða, "eins og venja er hér á landi." Af þeim fékk hann 85,6 prósent. Ef hins vegar er litið á fjölda atkvæðabærra manna fékk Ólafur Ragnar rúm 42 prósent allra á kjörskrá. Þetta túlka sumir sem svo að Ólafur Ragnar njóti stuðnings innan við helmings þjóðarinnar. Árið 1996 fékk Ólafur Ragnar Grímsson 68.370 atkvæði sem er um 35 prósent atkvæða allra sem voru þá á kjörskrá gegn þremur mótframbjóðendum. Það þýðir að hrein fylgisaukning Ólafs milli kosninga, miðað við greidd atkvæði sem hlutfall af öllum atkvæðabærum mönnum, er ekki nema um sjö prósent, þrátt fyrir að hann hefur setið í embætti í átta ár og mótframbjóðendur hans í ár hafi verið minni spámenn en árið 1996. Hafa ber þó í huga að margir sátu heima í ár og ekki er hægt að ráða í afstöðu þeirra. Auða afstaðanFjöldi auðra seðla hefur aldrei verið jafn mikill og í ár eða 27.627. Það eru fleiri atkvæði en Albert Guðmundsson hlaut í forsetakosningum árið 1980. Beinast liggur við að túlka það sem andstöðu við Ólaf Ragnar og ákvörðun hans um að undirrita ekki fjölmiðlalögin. Sjálfur segir Ólafur Ragnar að hann hafi átt von á fleiri auðum seðlum vegna mikillar gagnrýni manna " úr ákveðnu pólitísku litrófi" og að þetta hljóti að teljast "lítil uppskera" miðað hvernig máttugir aðilar hafa beitt sér. Á móti kemur að það hljóta að felast sterk pólitísk skilaboð í því þegar fimmtungur atkvæðabærra manna mætir á kjörstað gagngert til að skila auðum seðli þrátt fyrir að það muni engin áhrif haf á forsetakjörið sem slíkt. Þegar Ólafur Ragnar var hvattur til að skrifa ekki undir fjölmiðlalögin var honum afhentur listi með rúmlega 30 þúsund undirskriftum. Það eru því litlu færri sem mótmæltu forsetanum í kosningunum en hvöttu hann til að synja lögunum, eins langt og sá samanburður nær. Helgimynd eða hyldýpsgjáÓlafur Ragnar fullyrðir að sigur sinn sé svo afgerandi, hvernig sem á það er litið, að fáir þjóðhöfðingjar "geta látið sig dreyma um slík úrslit." Ólafur Þ. Harðarson stjórnmálafræðingur segir valdalitlir forsetar séu ekki algengir í heiminum, en Ólafur Ragnar hafi rétt fyrir sér sé forseti Íslands borinn saman við forseta sem eru pólitískir og almennt fullvirkir í stjórnmálastarfi. Það má því velta þeirri spurningu upp hvort Ólafur Ragnar líti sjálfur á embættið sem pólitískt og að þessi fullyrðing sé liður í ætlun hans til að virkja það frekar í þá átt. Af herskáum viðbrögðum forsetans í garð andstæðinga sinna að dæma eftir að fyrstu tölur voru kynntar á laugardagskvöld, má leiða líkur að því að svo sé. Ólafur Ragnar segir ennfremur að hann sé ennþá sameiningartákn, en það þýði ekki að það þurfi ekki alltaf að ríkja sátt um hann, enda sé forsetinn ekki helgimynd. Davíð Oddsson forsætisráðherra lítur öðruvísi á málið og hefur látið hafa eftir sér að "hyldýpisgjá" hafi myndast milli forsetans og þjóðarinnar. Næstu fjögur ár verður athyglisvert að fylgast með samskiptum forsetans við ráðamenn þjóðarinnar og hvor "gjáin" muni grynnka eða dýpka. Stormur í vatnsglasi?Þó það hljóti óneitanlega að teljast sterk skilaboð til forsetans að fimmtungur þeirra sem mættu á kjörstað hafi skilað auðu, mátti ef til vill búast við því í ljósi þess moldviðris sem á undan hefur gengið. Fyrirfram var búist við að margir myndu leggja leið sína á kjörstað, en svo fór ekki. Það er ljóst að ákvörðun forsetans að skrifa ekki undir fjölmiðlafrumvarpið var tæpum 40 prósent kjósenda ekki svo hugleikið að þeir mættu á kjörstað annað hvort til að mótmæla forsetanum eða styðja hann. Hugsanlega er þetta merki þess að fullyrðingar um að forsetinn hafi með ákvörðun sinni sett allt í bál og brand séu orðum auknar. Það getur líka þýtt að fjölmiðlafrumvarpið sjálft sé fólki ekki jafn hugleikið og forsetinn vildi meina þegar hann synjaði því staðfestingar. Um það er þó of snemmt að spá en á það mun reyna í þjóðaratkvæðgreiðslu um fjölmiðlafrumvarpið. Forsetakjör Fréttir Innlent Stj.mál Mest lesið Diljá Mist segir hræsni einkenna íslenska femínista Innlent Íslensk kona og fjölskylda hennar á sjúkrahúsi eftir árás á Krít Innlent „Væri ekki að fara ef ekki væri fyrir góðvild fólks“ Innlent Munaði engu að ökumaður straujaði niður nítján hjólreiðamenn Innlent Stórhættulegur framúrakstur á Holtavörðuheiði Innlent Eitraði fyrir sjálfri sér og ferðafélögum sínum með blásýru Erlent Grunar að Íranir hafi skipulagt morð á Trump fyrir atburði vikunnar Erlent Telur ekki trúlegt að komið verði á samkomutakmörkunum Innlent Sérsveit þurfti ekki að skerast í leikinn vegna ferðamanns á tjaldstæði Innlent Veitingamenn berjist í bökkum Innlent Fleiri fréttir Metfjöldi sérsveitarmanna á Þjóðhátíð í sumar Ákærður fyrir að stinga mann í heimahúsi í Súðavík Veitingamenn berjist í bökkum Stórhættulegur framúrakstur á Holtavörðuheiði Íslensk kona og fjölskylda hennar á sjúkrahúsi eftir árás á Krít Diljá Mist segir hræsni einkenna íslenska femínista Sérsveit þurfti ekki að skerast í leikinn vegna ferðamanns á tjaldstæði Frjósemi á Íslandi aldrei verið minni en í fyrra Telur ekki trúlegt að komið verði á samkomutakmörkunum Laðar fjárfesta að til að halda Skaganum á Skaganum Þrjár líkamsárásir, vinnuslys og mannlaus bíll á ferð „Væri ekki að fara ef ekki væri fyrir góðvild fólks“ Fyrsta heimasmíðaða útvarp landsins til sýnis „Stanslaus barátta við það að vera ekki með menn í einangrun“ Grátlegt að veiðarnar séu kallaðar af meðan sjórinn er fullur af fiski „Covid er alltaf einhvern veginn með okkur“ Þyrlan flutti slasaða göngukonu Slæm hegðun fanga, veiran skæða og sundballett Sex um borð þegar bátur strandaði í Viðey Munaði engu að ökumaður straujaði niður nítján hjólreiðamenn Mál á hendur skipverjum Polar Nanoq fellt niður Eldgos líklegt á allra næstu vikum og jafnvel innan bæjarins „Það eina sem stoppar þá er hnefinn, valdbeiting“ Vélarvana bátur strandaði við Viðey Fallist á áframhaldandi gæsluvarðhald Klára kvótann á morgun Sækja slasaðan göngumann á Hornstrandir Fjöldi smitaðra af Covid kallar á aðgerðir Hefja viðgerðir á næstu dögum þrátt fyrir óvissuástand Flugi Play seinkað vegna ógnandi tilburða flugdólgs Sjá meira
Það hefur myndast ákveðin karnívalstemmning um úrslit forsetakosninganna í fyrradag því í þeim má finna eitthvað fyrir alla. Úrslitin eru einhvers konar pólitískt hlaðborð, með fjölda áhrifaþátta og túlkunarmöguleika, sem hver velur sér eftir smekk. Sigur Ólafs Ragnars Grímssonar er vissulega afgerandi gagnvart mótframbjóðendum hans, en sitt sýnist hverjum um hvort þetta geti talist góð kosning fyrir forsetann. Tveir þriðju greiddra atkvæða fóru til Ólafs Ragnars, það eru 90.662 atkvæði, eða tæp 68 prósent greiddra atkvæða. Ólafur kýs frekar að líta til gildra atkvæða, "eins og venja er hér á landi." Af þeim fékk hann 85,6 prósent. Ef hins vegar er litið á fjölda atkvæðabærra manna fékk Ólafur Ragnar rúm 42 prósent allra á kjörskrá. Þetta túlka sumir sem svo að Ólafur Ragnar njóti stuðnings innan við helmings þjóðarinnar. Árið 1996 fékk Ólafur Ragnar Grímsson 68.370 atkvæði sem er um 35 prósent atkvæða allra sem voru þá á kjörskrá gegn þremur mótframbjóðendum. Það þýðir að hrein fylgisaukning Ólafs milli kosninga, miðað við greidd atkvæði sem hlutfall af öllum atkvæðabærum mönnum, er ekki nema um sjö prósent, þrátt fyrir að hann hefur setið í embætti í átta ár og mótframbjóðendur hans í ár hafi verið minni spámenn en árið 1996. Hafa ber þó í huga að margir sátu heima í ár og ekki er hægt að ráða í afstöðu þeirra. Auða afstaðanFjöldi auðra seðla hefur aldrei verið jafn mikill og í ár eða 27.627. Það eru fleiri atkvæði en Albert Guðmundsson hlaut í forsetakosningum árið 1980. Beinast liggur við að túlka það sem andstöðu við Ólaf Ragnar og ákvörðun hans um að undirrita ekki fjölmiðlalögin. Sjálfur segir Ólafur Ragnar að hann hafi átt von á fleiri auðum seðlum vegna mikillar gagnrýni manna " úr ákveðnu pólitísku litrófi" og að þetta hljóti að teljast "lítil uppskera" miðað hvernig máttugir aðilar hafa beitt sér. Á móti kemur að það hljóta að felast sterk pólitísk skilaboð í því þegar fimmtungur atkvæðabærra manna mætir á kjörstað gagngert til að skila auðum seðli þrátt fyrir að það muni engin áhrif haf á forsetakjörið sem slíkt. Þegar Ólafur Ragnar var hvattur til að skrifa ekki undir fjölmiðlalögin var honum afhentur listi með rúmlega 30 þúsund undirskriftum. Það eru því litlu færri sem mótmæltu forsetanum í kosningunum en hvöttu hann til að synja lögunum, eins langt og sá samanburður nær. Helgimynd eða hyldýpsgjáÓlafur Ragnar fullyrðir að sigur sinn sé svo afgerandi, hvernig sem á það er litið, að fáir þjóðhöfðingjar "geta látið sig dreyma um slík úrslit." Ólafur Þ. Harðarson stjórnmálafræðingur segir valdalitlir forsetar séu ekki algengir í heiminum, en Ólafur Ragnar hafi rétt fyrir sér sé forseti Íslands borinn saman við forseta sem eru pólitískir og almennt fullvirkir í stjórnmálastarfi. Það má því velta þeirri spurningu upp hvort Ólafur Ragnar líti sjálfur á embættið sem pólitískt og að þessi fullyrðing sé liður í ætlun hans til að virkja það frekar í þá átt. Af herskáum viðbrögðum forsetans í garð andstæðinga sinna að dæma eftir að fyrstu tölur voru kynntar á laugardagskvöld, má leiða líkur að því að svo sé. Ólafur Ragnar segir ennfremur að hann sé ennþá sameiningartákn, en það þýði ekki að það þurfi ekki alltaf að ríkja sátt um hann, enda sé forsetinn ekki helgimynd. Davíð Oddsson forsætisráðherra lítur öðruvísi á málið og hefur látið hafa eftir sér að "hyldýpisgjá" hafi myndast milli forsetans og þjóðarinnar. Næstu fjögur ár verður athyglisvert að fylgast með samskiptum forsetans við ráðamenn þjóðarinnar og hvor "gjáin" muni grynnka eða dýpka. Stormur í vatnsglasi?Þó það hljóti óneitanlega að teljast sterk skilaboð til forsetans að fimmtungur þeirra sem mættu á kjörstað hafi skilað auðu, mátti ef til vill búast við því í ljósi þess moldviðris sem á undan hefur gengið. Fyrirfram var búist við að margir myndu leggja leið sína á kjörstað, en svo fór ekki. Það er ljóst að ákvörðun forsetans að skrifa ekki undir fjölmiðlafrumvarpið var tæpum 40 prósent kjósenda ekki svo hugleikið að þeir mættu á kjörstað annað hvort til að mótmæla forsetanum eða styðja hann. Hugsanlega er þetta merki þess að fullyrðingar um að forsetinn hafi með ákvörðun sinni sett allt í bál og brand séu orðum auknar. Það getur líka þýtt að fjölmiðlafrumvarpið sjálft sé fólki ekki jafn hugleikið og forsetinn vildi meina þegar hann synjaði því staðfestingar. Um það er þó of snemmt að spá en á það mun reyna í þjóðaratkvæðgreiðslu um fjölmiðlafrumvarpið.
Forsetakjör Fréttir Innlent Stj.mál Mest lesið Diljá Mist segir hræsni einkenna íslenska femínista Innlent Íslensk kona og fjölskylda hennar á sjúkrahúsi eftir árás á Krít Innlent „Væri ekki að fara ef ekki væri fyrir góðvild fólks“ Innlent Munaði engu að ökumaður straujaði niður nítján hjólreiðamenn Innlent Stórhættulegur framúrakstur á Holtavörðuheiði Innlent Eitraði fyrir sjálfri sér og ferðafélögum sínum með blásýru Erlent Grunar að Íranir hafi skipulagt morð á Trump fyrir atburði vikunnar Erlent Telur ekki trúlegt að komið verði á samkomutakmörkunum Innlent Sérsveit þurfti ekki að skerast í leikinn vegna ferðamanns á tjaldstæði Innlent Veitingamenn berjist í bökkum Innlent Fleiri fréttir Metfjöldi sérsveitarmanna á Þjóðhátíð í sumar Ákærður fyrir að stinga mann í heimahúsi í Súðavík Veitingamenn berjist í bökkum Stórhættulegur framúrakstur á Holtavörðuheiði Íslensk kona og fjölskylda hennar á sjúkrahúsi eftir árás á Krít Diljá Mist segir hræsni einkenna íslenska femínista Sérsveit þurfti ekki að skerast í leikinn vegna ferðamanns á tjaldstæði Frjósemi á Íslandi aldrei verið minni en í fyrra Telur ekki trúlegt að komið verði á samkomutakmörkunum Laðar fjárfesta að til að halda Skaganum á Skaganum Þrjár líkamsárásir, vinnuslys og mannlaus bíll á ferð „Væri ekki að fara ef ekki væri fyrir góðvild fólks“ Fyrsta heimasmíðaða útvarp landsins til sýnis „Stanslaus barátta við það að vera ekki með menn í einangrun“ Grátlegt að veiðarnar séu kallaðar af meðan sjórinn er fullur af fiski „Covid er alltaf einhvern veginn með okkur“ Þyrlan flutti slasaða göngukonu Slæm hegðun fanga, veiran skæða og sundballett Sex um borð þegar bátur strandaði í Viðey Munaði engu að ökumaður straujaði niður nítján hjólreiðamenn Mál á hendur skipverjum Polar Nanoq fellt niður Eldgos líklegt á allra næstu vikum og jafnvel innan bæjarins „Það eina sem stoppar þá er hnefinn, valdbeiting“ Vélarvana bátur strandaði við Viðey Fallist á áframhaldandi gæsluvarðhald Klára kvótann á morgun Sækja slasaðan göngumann á Hornstrandir Fjöldi smitaðra af Covid kallar á aðgerðir Hefja viðgerðir á næstu dögum þrátt fyrir óvissuástand Flugi Play seinkað vegna ógnandi tilburða flugdólgs Sjá meira