Er kominn tími til að halda "stéttabaráttudag"? 1. nóvember 2005 06:00 Það er kannski að bera í bakkafullan lækinn en þó ekki of seint í rassinn gripið því sjaldan er góð vísa of oft kveðin eins og þar stendur. Nú hafa íslenskar konur fagnað því að fyrir þrjátíu árum stóðu þær upp frá vinnu sinni, í hverju sem hún var fólgin, og gengu út, tóku sér frí og ræddu stöðu sína. Þetta var ótrúlegur dagur, bæði fyrir þrjátíu árum og núna. Mikilvægasti árangur dagsins þá og nú er kannski sú umræða sem hann skapaði. Inni á heimilum, á vinnustöðum og í skólastofum ræddu Íslendingar stöðu kvenna í samfélaginu. Slík umræða vekur yfirleitt fleiri spurningar en hún svarar. Það er enginn vafi á því að mikill árangur hefur náðst hvað varðar jafnrétti kvenna og karla. Það er ótrúlega stutt síðan konur höfðu ekki kosningarétt, voru í raun ekki fjárráða, höfðu engan rétt til náms og svo mætti lengi telja. Konur hafa látið að sér kveða á öllum sviðum samfélagsins þótt enn finnist ýmsum á vanta að nóg sé að gert. Við vitum að mun færri konur eru í stjórnunarstöðum í atvinnulífinu, færri konur en karlar ráðherrar o.s.frv. En þó virðast konur enn stjórna mikilvægustu fyrirtækjum landsins; heimilunum. A.m.k. er svo að heyra á konunum sjálfum. Það skiptir auðvitað ekki máli hver vinnur störfin inni á heimilinu, svo fremi sem þar er samkomulag um og verkefnum réttlátlega skipt niður á vinnubæra heimilismenn. Það skiptir hins vegar máli að þessi mikilvægu störf fáist metin. Og þar stendur hnífurinn í kúnni. Þau störf sem eru kannski mikilvægust í samfélaginu eru minnst metin. Nýtur heimavinnandi fólk einhverra réttinda? Eru heimilisstörf metin til lífeyrisréttinda, orlofs, veikindaréttar o.s.frv.? Er frí um helgar? Væntanlega gilda sömu reglur, hvort sem sá heimavinnandi er karl eða kona. Sennilega eru engin störf í samfélaginu eins virðisaukaskapandi og rekstur heimilis. Þar er rekið heilt fyrirtæki sem kemst ekki upp með að skipta um kennitölu ef illa fer í rekstri. Þar er ekki hægt að keyra allt um koll og byrja svo bara aftur með hreint borð. Og þar eru aldir upp þeir einstaklingar sem taka við samfélaginu þegar fram líða stundir. Þar eru líka framleidd matvæli, fatnaður og ýmislegt fleira sem augljóslega er virðisaukaskapandi. Þessi störf eru harla lítils eða jafnvel einskis metin. Karlar og konur fá sömu laun fyrir sömu vinnu á þeim vinnustöðum sem ég þekki til. Það er svo önnur saga að kynin vinna ekki endilega sömu vinnu, karlar eru oftar í stjórnunarstöðum. En leikskólakennarar, grunnskólakennarar og starfsfólk í umönnunarstörfum fær sömu laun, hvort sem þau eru unnin af körlum eða konum. Þessi störf eru hins vegar á vitlausum stað í launastiga samfélagsins. Hvernig er hægt að réttlæta það að grunnskólakennari með margra ára starfsreynslu skuli vera innan við hálfdrættingur á við meðaljóninn í Kaupþingi í launum? Hvernig er hægt að réttlæta að það sé verðmætara að forrita tölvur en sinna leikskólabörnum? Hvernig er hægt að réttlæta að það sé mikilvægara að stýra banka en sinna sjúkum ættingjum okkar og vinum? Við þurfum að gjörbreyta verðmætamati og forgangsröðun. Við þurfum að setja heimilið og mannauðinn í forgrunn. Ef heimilið fer úr lagi verður annað harla lítils virði og titlatog hjóm eitt. Kannski konur hafi verið of uppteknar af því að ná stöðu karlmannsins á kostnað virðingar fyrir þeim störfum sem þær gegndu almennt og gegna raunar enn Mikilvægast er þó að fólk eigi val, karlar jafnt sem konur, og sitji við sama borð. Það þarf að vera aðgengilegt og njóta virðingar að sinna heimili og börnum. Hér njóta karlar ekki jafnréttis. Það er ótrúlegt að það skuli gerast árið 2005 að karlar verði fyrir aðkasti fyrir að taka leyfi vegna fæðingar barns, jafnvel frá vinnuveitendum sínum. Störf þeirra og mikilvægi sem heimilisfeður virðist lítils metið. Það er t.d. langsótt réttlæti í því að karlmaður á besta aldri fái það einskis metið til bóta að hann getur ekki haldið á börnum sínum vegna skaða sem hann varð fyrir. Kannski næsti baráttudagur verði "stéttabaráttudagur". Kannski kominn sé tími til að berjast fyrir því að sjúkraliðar og leikskólakennarar raðist ofar en forritarar og bankastjórar í launastiganum og heimilisrekstur með öllu því sem honum tilheyrir verði metinn að verðleikum. Núverandi launamunur og röðun milli stétta, burtséð frá því hvort karlar eða konur vinna störfin, eru ekki réttlát. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Skoðun Mest lesið Mengum meira Heiðar Guðjónsson Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Halldór 05.07.2024 Halldór Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sigmundi Davíð svarað Björn Bjarnason skrifar Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar Skoðun Líf og dauði leikur á hnífsegg Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Mengum meira Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Hvað verður um Kára? Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Að eiga tertuna og borða hana líka – svar til formanns Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Hik er sama og tap Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Af hverju leka gluggar fyrr en áður? Böðvar Bjarnason skrifar Skoðun Hluta þjóðarinnar hent út í kuldann – hinn baðar sig í sólinni Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að óttast blokkir Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Engin gúrka hjá Blaðamannafélaginu Sigríður Dögg Auðunsdóttir,Freyja Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Stórnotendur eru kjölfestan í íslenska raforkukerfinu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Ert þú í góðu netsambandi? Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og myrkrið framundan Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Heilræði fyrir Nýhaldið Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Glútenlaust gull á grillið Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kaupin á eyrinni Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lokunaruppboð í Kauphöllinni Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Ferðatryggingar og val á kreditkorti Svandís Edda Hólm Jónudóttir skrifar Skoðun Af hverju að byggja Coda Terminal? Ólafur Elínarson,Sandra Ósk Snæbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hljóð úr horni Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun ESB fyrir almenning Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Strámaðurinn mikli Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Árið er 2024 Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Samkeppni í nýju ljósi Páll Hermannsson skrifar Skoðun Það er verið að grafa dýpri fátæktargjá Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun „Hæ ástin, þarf að millifæra, getur þú samþykkt beiðnina?“ Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Algeng þvæla um Evrópusambandið Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Stundum hefur Gunnar Smári rétt fyrir sér Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Sjá meira
Það er kannski að bera í bakkafullan lækinn en þó ekki of seint í rassinn gripið því sjaldan er góð vísa of oft kveðin eins og þar stendur. Nú hafa íslenskar konur fagnað því að fyrir þrjátíu árum stóðu þær upp frá vinnu sinni, í hverju sem hún var fólgin, og gengu út, tóku sér frí og ræddu stöðu sína. Þetta var ótrúlegur dagur, bæði fyrir þrjátíu árum og núna. Mikilvægasti árangur dagsins þá og nú er kannski sú umræða sem hann skapaði. Inni á heimilum, á vinnustöðum og í skólastofum ræddu Íslendingar stöðu kvenna í samfélaginu. Slík umræða vekur yfirleitt fleiri spurningar en hún svarar. Það er enginn vafi á því að mikill árangur hefur náðst hvað varðar jafnrétti kvenna og karla. Það er ótrúlega stutt síðan konur höfðu ekki kosningarétt, voru í raun ekki fjárráða, höfðu engan rétt til náms og svo mætti lengi telja. Konur hafa látið að sér kveða á öllum sviðum samfélagsins þótt enn finnist ýmsum á vanta að nóg sé að gert. Við vitum að mun færri konur eru í stjórnunarstöðum í atvinnulífinu, færri konur en karlar ráðherrar o.s.frv. En þó virðast konur enn stjórna mikilvægustu fyrirtækjum landsins; heimilunum. A.m.k. er svo að heyra á konunum sjálfum. Það skiptir auðvitað ekki máli hver vinnur störfin inni á heimilinu, svo fremi sem þar er samkomulag um og verkefnum réttlátlega skipt niður á vinnubæra heimilismenn. Það skiptir hins vegar máli að þessi mikilvægu störf fáist metin. Og þar stendur hnífurinn í kúnni. Þau störf sem eru kannski mikilvægust í samfélaginu eru minnst metin. Nýtur heimavinnandi fólk einhverra réttinda? Eru heimilisstörf metin til lífeyrisréttinda, orlofs, veikindaréttar o.s.frv.? Er frí um helgar? Væntanlega gilda sömu reglur, hvort sem sá heimavinnandi er karl eða kona. Sennilega eru engin störf í samfélaginu eins virðisaukaskapandi og rekstur heimilis. Þar er rekið heilt fyrirtæki sem kemst ekki upp með að skipta um kennitölu ef illa fer í rekstri. Þar er ekki hægt að keyra allt um koll og byrja svo bara aftur með hreint borð. Og þar eru aldir upp þeir einstaklingar sem taka við samfélaginu þegar fram líða stundir. Þar eru líka framleidd matvæli, fatnaður og ýmislegt fleira sem augljóslega er virðisaukaskapandi. Þessi störf eru harla lítils eða jafnvel einskis metin. Karlar og konur fá sömu laun fyrir sömu vinnu á þeim vinnustöðum sem ég þekki til. Það er svo önnur saga að kynin vinna ekki endilega sömu vinnu, karlar eru oftar í stjórnunarstöðum. En leikskólakennarar, grunnskólakennarar og starfsfólk í umönnunarstörfum fær sömu laun, hvort sem þau eru unnin af körlum eða konum. Þessi störf eru hins vegar á vitlausum stað í launastiga samfélagsins. Hvernig er hægt að réttlæta það að grunnskólakennari með margra ára starfsreynslu skuli vera innan við hálfdrættingur á við meðaljóninn í Kaupþingi í launum? Hvernig er hægt að réttlæta að það sé verðmætara að forrita tölvur en sinna leikskólabörnum? Hvernig er hægt að réttlæta að það sé mikilvægara að stýra banka en sinna sjúkum ættingjum okkar og vinum? Við þurfum að gjörbreyta verðmætamati og forgangsröðun. Við þurfum að setja heimilið og mannauðinn í forgrunn. Ef heimilið fer úr lagi verður annað harla lítils virði og titlatog hjóm eitt. Kannski konur hafi verið of uppteknar af því að ná stöðu karlmannsins á kostnað virðingar fyrir þeim störfum sem þær gegndu almennt og gegna raunar enn Mikilvægast er þó að fólk eigi val, karlar jafnt sem konur, og sitji við sama borð. Það þarf að vera aðgengilegt og njóta virðingar að sinna heimili og börnum. Hér njóta karlar ekki jafnréttis. Það er ótrúlegt að það skuli gerast árið 2005 að karlar verði fyrir aðkasti fyrir að taka leyfi vegna fæðingar barns, jafnvel frá vinnuveitendum sínum. Störf þeirra og mikilvægi sem heimilisfeður virðist lítils metið. Það er t.d. langsótt réttlæti í því að karlmaður á besta aldri fái það einskis metið til bóta að hann getur ekki haldið á börnum sínum vegna skaða sem hann varð fyrir. Kannski næsti baráttudagur verði "stéttabaráttudagur". Kannski kominn sé tími til að berjast fyrir því að sjúkraliðar og leikskólakennarar raðist ofar en forritarar og bankastjórar í launastiganum og heimilisrekstur með öllu því sem honum tilheyrir verði metinn að verðleikum. Núverandi launamunur og röðun milli stétta, burtséð frá því hvort karlar eða konur vinna störfin, eru ekki réttlát.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Coda Terminal hefur ekki áhrif á neysluvatnsból höfuðborgarsvæðisins Sigrún Tómasdóttir skrifar
Skoðun Viðreisn mun leggja fram tillögu um íbúakosningu um Coda Terminal verkefnið í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun