Rokk stafrænu kynslóðarinnar? 8. ágúst 2005 00:01 Hvetja tölvuleikir til ofbeldis?" stendur á forsíðu breska tímaritsins The Economist. Þar er reynt að leita svara við spurningunni hvort ofbeldið í tölvuleikjaiðnaðinum sé komið fram úr hófi. "Menningarárekstur" ungu og eldri kynslóðarinnar er kannski ekki nýr af nálinni. Sókrates var dæmdur til dauða vegna þess að hann var talinn hafa slæm áhrif á æskuna. Greinarhöfundur The Economist tekur rokkið sem dæmi. Það hafi valdið svo mikilli hneykslan meðal siðprúðra borgara að reynt var að banna það með þeim formerkjum að það hvetti hana til óæskilegrar hegðunar. Nú er kynslóðin sem fékk að hlusta á Bítlana og Elvis búin að finna sitt "rokk" sem þarf að stöðva. Tölvuleikurinn Grand Theft Auto (GTA) er uppsprettan að umræðunni í The Economist. Í ljós hefur komið að hann innihélt dulin klámborð sem hægt var að nálgast á netinu. Þessi leikur hefur verið óhemju vinsæll hér á landi og um tíma var hann nánast ófáanlegur, slík var eftirspurnin. Hann hefur einnig verið fordæmdur af siðapostulum um allan heim, ekki að ósekju. Leikurinn gengur út á það við fyrstu sýn að ræna, berja, meiða og brjóta öll hugsanleg lög. Þá segja sumir að leikurinn ali á kvenfyrirlitningu. Greinarhöfundur The Economist bendir þó á að leikurinn sé alls ekki ólíkur gömlu fallegu ævintýrunum þar sem prinsinn þurfti að leysa margvíslegar þrautir til að fá prinssesuna. Í GTA þurfi þátttakendur að takast á við áskoranir þannig að glæpaforingi hafi eitthvað í höndunum ef hann er til dæmis í miðri gíslatöku. Leikurinn hefur nú verið bannaður í Ástralíu og aldurstakmarkið í öðrum löndum hækkað. Hann er ekki lengur flokkaður sem M (Mature) heldur Adult Only sem þýðir að kaupandinn þarf að vera 18 ára. Þessi "uppgötvun" hefur einnig verið vatn á myllu þeirra sem halda því fram að tölvuleikir séu af hinu illa. Í Bandaríkjunum hefur þessi umræða farið hvað hæst og rekur The Economist hana. Þar hefur Hillary Clinton verið í broddi fylkingar og látið hafa eftir sér að tölvuleikir séu að spilla sakleysi barnanna. "Þeir gera hlutverk foreldra mun erfiðara en það er nú þegar," lét hún hafa eftir sér. Clinton hefur farið fram á að opinber rannsókn skoði hvað hafi farið úrskeiðis og hvort aldurstakmarkið sé virt hjá tölvuleikjafyrirtækjum. Rannsóknir í Bandaríkjunum hafa sýnt að þeir sem spili tölvuleiki eru undir fjörutíu ára aldri. Stærstur hluti þeirra séu karlmenn undir þrítugu sem hafi alist upp við tölvuleiki. Aðeins einn þriðji þeirra sem spili tölvuleiki af alvöru í Bandaríkjunum séu undir 18 ára. Blaðið nefnir enn fremur nýlega rannsókn Dmitri Williams sem hefur sérhæft sig í áhrifum afþreyingariðnarins. Williams fékk hóp til að spila hlutverkanetleikinn Asheron’s Call 2 sem gengur út að vafra um ævintýraveröld og drepa skrímsli til að ná sér í stig. Williams fékk til liðs við sig fólk sem hafði aldrei prófað leik á borð við þennan, jafnvel aldrei prófað tölvuleik áður. Þessum hópi var síðan skipt upp í tvo hópa. Annar spilaði leikinn í mánuð, tvo tíma á dag. Hinn kom ekki nálægt honum. Í ljós kom að leikurinn hafði engin áhrif. Williams viðurkenndi þó að þörf væri á frekari rannsóknum og þessi rannsókn segði ekki allan sannleikann. Í greininni er þó bent á að menningarfræðingurinn Steven Johnson hafi haldið því fram að ef tölvuleikir hefðu slæm áhrif ættu þau ekki að fara fram hjá neinum. Hann segir að þegar tölvuleikjabylgjan hafi hafist fyrir alvöru í kringum 1990 hafi glæpum og ofbeldisverkum fækkað í Bandaríkjunum. Í grein The Economist er viðtal við Gerhard Florin, forstjóra Electronics Arts sem er einn stærsti framleiðandi tölvuleikja í heiminum. Hann er harðorður í garð þeirra sem halda uppi gagnrýni á tölvuleiki og segir þá ekki hafa hundsvit á því sem þeir séu að segja. "Þeir halda að vegna þess að orðið leikur komi fyrir í orðinu tölvuleikur, þá séu þeir fyrir börn. Svo er aldeilis ekki því þetta eru flóknir leikir. Þeir segja tölvuleikjaspilara vera uppvakninga og ofbeldismenn." Hvort sé hollt fyrir ungt fólk að spila mikið af tölvuleikjum skal ósagt látið. Hreyfingarleysi er það sem virðist hrjá ungu kynslóðina hvað mest og má kannski kenna aukinni tölvunotkun að einhverju leyti um það. Hvort þeir hvetji ungt fólk til ofbeldis hefur hins vegar ekki verið sýnt fram á. Flestar rannsóknir benda til þess að tölvuleikir hafi áhrif á þann hóp sem sé hvort eð er líklegur til að beita ofbeldi. Þessi umræða er þó nauðsynleg hverju sinni. Við verðum að minna okkur á hvar mörkin eru. Það sem þykir kannski ofbeldi í dag verður orðið hreinasti barnaleikur á morgun. Tölvuleikir eiga að vera flóknir og erfiðir. Ofbeldið á aldrei að vera aðalatriðið. Freyr Gígja Gunnarsson freyrgigja@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Freyr Gígja Gunnarsson Í brennidepli Mest lesið Heilbrigð skynsemi Einar Scheving Skoðun Hættustig Gauti Kristmannsson Skoðun Höfðu algerlega rétt fyrir sér Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hvar endar þetta? Reynir Böðvarsson Skoðun Íslenskar getraunir og ólögleg veðmálafyrirtæki Pétur Hrafn Sigurðsson Skoðun Hún var kölluð drusla Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Yfirlýsing Hagsmunasamtaka brotaþola og Öfga Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir,Ólöf Tara Harðardóttir,Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir,Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Tölum endilega íslensku, takk Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Til fyrirmyndar? Sverrir Björnsson Skoðun Les(mis)skilningur Miðflokksmanna Helgi Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Heilbrigð skynsemi Einar Scheving skrifar Skoðun Hvar endar þetta? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Höfðu algerlega rétt fyrir sér Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskar getraunir og ólögleg veðmálafyrirtæki Pétur Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Hættustig Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Minnkandi ábati stýrivaxta á verðbólgu Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Hún var kölluð drusla Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Til fyrirmyndar? Sverrir Björnsson skrifar Skoðun Tölum endilega íslensku, takk Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Les(mis)skilningur Miðflokksmanna Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Kennarinn sem breytti lífi þínu Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Tímabært að stokka spilin og gefa upp á nýtt Maarten Haijer skrifar Skoðun Cut The Crap! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvað finnst þér? Bryndís Víglundsdóttir skrifar Skoðun Víðátta og margbreytni hins sjötta skilningarvits Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þegar kennarinn verður dómari Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Tíminn vinnur ekki með þeim Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Frestun á afgreiðslu Samgönguáætlunar er fagnaðarefni Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Tvíeggja tækni: Hvernig má nýta stafræna tækni í kennslu? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Blekking goðsagna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Í sambandi við Suðurnesin Steinunn Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fyrirhyggja er besta vörnin - vegna CrowdStrike atviksins 19. júlí 2024 Arnar Freyr Guðmundsson skrifar Skoðun 466 milljarðir í vasa norskra eldisrisa Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Opið bréf til ráðherra Kristján Hreinsson skrifar Skoðun Flestir barðir til bana með steini eða skotnir í tætlur með haglabyssu Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Eflum Mjódd sem miðstöð almenningssamgangna fyrir landið allt Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Utanbæjarmaður eða útlendingur… stjórnaðu þér Arnrún María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Velur þú að loka barnið þitt inni í herbergi með barnaníðingi? Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Samgöngur - Ekki eftir neinu að bíða Hafsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Á undan áætlun í ríkisfjármálum Bjarni Benediktsson skrifar Sjá meira
Hvetja tölvuleikir til ofbeldis?" stendur á forsíðu breska tímaritsins The Economist. Þar er reynt að leita svara við spurningunni hvort ofbeldið í tölvuleikjaiðnaðinum sé komið fram úr hófi. "Menningarárekstur" ungu og eldri kynslóðarinnar er kannski ekki nýr af nálinni. Sókrates var dæmdur til dauða vegna þess að hann var talinn hafa slæm áhrif á æskuna. Greinarhöfundur The Economist tekur rokkið sem dæmi. Það hafi valdið svo mikilli hneykslan meðal siðprúðra borgara að reynt var að banna það með þeim formerkjum að það hvetti hana til óæskilegrar hegðunar. Nú er kynslóðin sem fékk að hlusta á Bítlana og Elvis búin að finna sitt "rokk" sem þarf að stöðva. Tölvuleikurinn Grand Theft Auto (GTA) er uppsprettan að umræðunni í The Economist. Í ljós hefur komið að hann innihélt dulin klámborð sem hægt var að nálgast á netinu. Þessi leikur hefur verið óhemju vinsæll hér á landi og um tíma var hann nánast ófáanlegur, slík var eftirspurnin. Hann hefur einnig verið fordæmdur af siðapostulum um allan heim, ekki að ósekju. Leikurinn gengur út á það við fyrstu sýn að ræna, berja, meiða og brjóta öll hugsanleg lög. Þá segja sumir að leikurinn ali á kvenfyrirlitningu. Greinarhöfundur The Economist bendir þó á að leikurinn sé alls ekki ólíkur gömlu fallegu ævintýrunum þar sem prinsinn þurfti að leysa margvíslegar þrautir til að fá prinssesuna. Í GTA þurfi þátttakendur að takast á við áskoranir þannig að glæpaforingi hafi eitthvað í höndunum ef hann er til dæmis í miðri gíslatöku. Leikurinn hefur nú verið bannaður í Ástralíu og aldurstakmarkið í öðrum löndum hækkað. Hann er ekki lengur flokkaður sem M (Mature) heldur Adult Only sem þýðir að kaupandinn þarf að vera 18 ára. Þessi "uppgötvun" hefur einnig verið vatn á myllu þeirra sem halda því fram að tölvuleikir séu af hinu illa. Í Bandaríkjunum hefur þessi umræða farið hvað hæst og rekur The Economist hana. Þar hefur Hillary Clinton verið í broddi fylkingar og látið hafa eftir sér að tölvuleikir séu að spilla sakleysi barnanna. "Þeir gera hlutverk foreldra mun erfiðara en það er nú þegar," lét hún hafa eftir sér. Clinton hefur farið fram á að opinber rannsókn skoði hvað hafi farið úrskeiðis og hvort aldurstakmarkið sé virt hjá tölvuleikjafyrirtækjum. Rannsóknir í Bandaríkjunum hafa sýnt að þeir sem spili tölvuleiki eru undir fjörutíu ára aldri. Stærstur hluti þeirra séu karlmenn undir þrítugu sem hafi alist upp við tölvuleiki. Aðeins einn þriðji þeirra sem spili tölvuleiki af alvöru í Bandaríkjunum séu undir 18 ára. Blaðið nefnir enn fremur nýlega rannsókn Dmitri Williams sem hefur sérhæft sig í áhrifum afþreyingariðnarins. Williams fékk hóp til að spila hlutverkanetleikinn Asheron’s Call 2 sem gengur út að vafra um ævintýraveröld og drepa skrímsli til að ná sér í stig. Williams fékk til liðs við sig fólk sem hafði aldrei prófað leik á borð við þennan, jafnvel aldrei prófað tölvuleik áður. Þessum hópi var síðan skipt upp í tvo hópa. Annar spilaði leikinn í mánuð, tvo tíma á dag. Hinn kom ekki nálægt honum. Í ljós kom að leikurinn hafði engin áhrif. Williams viðurkenndi þó að þörf væri á frekari rannsóknum og þessi rannsókn segði ekki allan sannleikann. Í greininni er þó bent á að menningarfræðingurinn Steven Johnson hafi haldið því fram að ef tölvuleikir hefðu slæm áhrif ættu þau ekki að fara fram hjá neinum. Hann segir að þegar tölvuleikjabylgjan hafi hafist fyrir alvöru í kringum 1990 hafi glæpum og ofbeldisverkum fækkað í Bandaríkjunum. Í grein The Economist er viðtal við Gerhard Florin, forstjóra Electronics Arts sem er einn stærsti framleiðandi tölvuleikja í heiminum. Hann er harðorður í garð þeirra sem halda uppi gagnrýni á tölvuleiki og segir þá ekki hafa hundsvit á því sem þeir séu að segja. "Þeir halda að vegna þess að orðið leikur komi fyrir í orðinu tölvuleikur, þá séu þeir fyrir börn. Svo er aldeilis ekki því þetta eru flóknir leikir. Þeir segja tölvuleikjaspilara vera uppvakninga og ofbeldismenn." Hvort sé hollt fyrir ungt fólk að spila mikið af tölvuleikjum skal ósagt látið. Hreyfingarleysi er það sem virðist hrjá ungu kynslóðina hvað mest og má kannski kenna aukinni tölvunotkun að einhverju leyti um það. Hvort þeir hvetji ungt fólk til ofbeldis hefur hins vegar ekki verið sýnt fram á. Flestar rannsóknir benda til þess að tölvuleikir hafi áhrif á þann hóp sem sé hvort eð er líklegur til að beita ofbeldi. Þessi umræða er þó nauðsynleg hverju sinni. Við verðum að minna okkur á hvar mörkin eru. Það sem þykir kannski ofbeldi í dag verður orðið hreinasti barnaleikur á morgun. Tölvuleikir eiga að vera flóknir og erfiðir. Ofbeldið á aldrei að vera aðalatriðið. Freyr Gígja Gunnarsson freyrgigja@frettabladid.is
Yfirlýsing Hagsmunasamtaka brotaþola og Öfga Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir,Ólöf Tara Harðardóttir,Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir,Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Tvíeggja tækni: Hvernig má nýta stafræna tækni í kennslu? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar
Skoðun Fyrirhyggja er besta vörnin - vegna CrowdStrike atviksins 19. júlí 2024 Arnar Freyr Guðmundsson skrifar
Skoðun Flestir barðir til bana með steini eða skotnir í tætlur með haglabyssu Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Eflum Mjódd sem miðstöð almenningssamgangna fyrir landið allt Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Velur þú að loka barnið þitt inni í herbergi með barnaníðingi? Álfhildur Leifsdóttir skrifar
Yfirlýsing Hagsmunasamtaka brotaþola og Öfga Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir,Ólöf Tara Harðardóttir,Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir,Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun