Hvað varð um samúð okkar? 6. janúar 2005 00:01 Þeim gleymist oft sem girnast söng og dans að ganga hljótt hjá verkamannsins kofa... Ó, hafið lágt við litla gluggann hans og lofið dagsins þreyttu barni að sofa, eru ljóðlínur sem fylltu mig endurtekinni depurð þegar ég var barn. Þær lýstu svo napurri hlið á okkur mannfólkinu. Þeirri staðreynd að skeytingarleysi okkar og skortur á samúð væru svo skýr að slíkt rataði alla leið inn í sjálft ljóðformið. Mér datt þetta sisvona í hug þegar ég leit á forsíðu Politiken fyrr í vikunni þar sem gaf að líta mynd af nánast allsnöktu pari á sólarströnd í Taílandi. Þau höfðu flatt úr sér á litlum bletti sem búið var að hreinsa en allt í kring voru haugar af drasli, brotnum og lemstruðum minjum um mannlíf sem var til á þessum sama stað fyrir einni lykkjustund eða svo. Að vísu búið að hreinsa líkin burt en eins víst að í haugunum mætti enn finna fingur, tær, augu, eða eitthvað smálegt af barni, móður, föður sem ennþá er saknað eða þegar búið að dysja. Það var að vísu ekki tekið fram hverrar þjóðar parið var en gat allt eins verið íslenskt, því eins og við vitum voru ósköpin vart gengin yfir þegar íslenskar ferðaskrifstofur ferjuðu þotufarma að eftirvæntingarfullum ferðalöngum og útskriftarnemum frá landinu kalda til Taílands til að djamma og djúsa, sleikja sólina og væntanlega versla. "Money makes the World go around," eins og segir í gömlu orðatiltæki sem gert hefur verið ódauðlegt í söngleiknum Cabaret - og þýðir beinlínis að peningar stjórni því að jörðin snúist. Cabaret fjallar um gleðilífið í Berlín mitt í hörmungum seinni heimsstyrjaldarinnar, svo það er ekkert séríslenskt fyrirbæri að fólki sé slétt sama um það sem er að gerast í kringum það. Og ekki má skaða ferðaiðnaðinn meira að sinni. Nóg er að gert með hryðjuverkum og náttúruhamförum. Showið verður að halda áfram og því engin ástæða til annars en að flytja múg og margmenni á sólarstrendur sem hönd dauðans strauk yfir rétt í þessu, fletja úr sér innan um hjálparsveitir sem standa ráðþrota frammi fyrir eyðileggingunni, hundruðum þúsunda munaðarlausra barna, foreldrum sem eru sturlaðir af sorg yfir því að finna ekki börnin sín - og vonleysinu sem vex með degi hverjum. Við eigum auðvitað rétt á því að dansa á þeim blettum í heiminum sem hundrað og fimmtíu til tvö hundruð þúsund manns hafa dáið, eða eins og einn ferðamaður sem talað var við í sjónvarpinu sagði: "Hva, ég er lifandi. Ég veit ekki nema ég verði næstur og því eins gott að hafa það skemmtilegt á meðan ég er hér." Maðurinn sat inni á bar og fyrir utan voru hjálparsveitir að sveipa lík og bera þau burtu á börum. Maðurinn blimskakkaði ekki einu sinni auga að glugganum, heldur lyfti bjórkönnu sinni, glotti ögrandi og fékk sér gúlsopa. Það var lagið. Fyrstu farmarnir af íslensku djammliði hét héðan til Taílands strax 28. og 29. desember, dagana sem fyrst var farið að tala um það í heimspressunni að í kjölfar hörmunganna óttuðust þeir sem þekkja afleiðingar hörmunga að upp myndu spretta farsóttir á borð við taugaveiki, kóleru og mislinga. Þeir sem vinna við hjálparstörf vita af þeirri ógn en leggja samt líf sitt að veði til þess að hjálpa þeim sem eiga um sárt að binda. Það er fórnfýsi. Hinir, sem eiga rétt á að djamma, leggja líf sitt líka að veði til þess að framfylgja rétti sínum - en það gleymist að þeir eru um leið að stofna lífi og heilsu samborgara sinna í hættu því þeir sem eru á þvælingi þar sem drepsótta er von, flytja þær með sér um heiminn. Það er heimska. Það er augljóslega lítið sem við getum gert við skorti mannkynsins á samúð í garð þeirra sem eru þessa dagana að ganga í gegnum ofurmannlegar raunir - en við getum gert eitthvað til að koma í veg fyrir að þær raunir dreifist um heim allan af einskærri heimsku, kæruleysi og græðgi. Þótt við lifum á tímum þar sem við eigum endalausan rétt á öllu því sem hégómi okkar girnist, höfum við skyldum að gegna gagnvart mannlegu samfélagi hvar sem er í heiminum. Að vísu er ekkert afl sem heldur þeirri skyldu að okkur, hvorki í stjórnmála-, efnahags- eða fjölmiðlageiranum þar sem allt snýst um hversu mikið hinir og þessir eru að græða. Duga þær hörmungar sem standa yfir virkilega ekki til þess að vekja okkur af dvalanum þannig að við finnum til samlíðunar með bræðrum okkar og systrum hvar í heimi sem er? Súsanna Svavarsdóttir, sussa@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Í brennidepli Súsanna Svavarsdóttir Mest lesið Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed skrifar Skoðun Fordómar frá sálfélagslegu sjónarhorni Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Sjá meira
Þeim gleymist oft sem girnast söng og dans að ganga hljótt hjá verkamannsins kofa... Ó, hafið lágt við litla gluggann hans og lofið dagsins þreyttu barni að sofa, eru ljóðlínur sem fylltu mig endurtekinni depurð þegar ég var barn. Þær lýstu svo napurri hlið á okkur mannfólkinu. Þeirri staðreynd að skeytingarleysi okkar og skortur á samúð væru svo skýr að slíkt rataði alla leið inn í sjálft ljóðformið. Mér datt þetta sisvona í hug þegar ég leit á forsíðu Politiken fyrr í vikunni þar sem gaf að líta mynd af nánast allsnöktu pari á sólarströnd í Taílandi. Þau höfðu flatt úr sér á litlum bletti sem búið var að hreinsa en allt í kring voru haugar af drasli, brotnum og lemstruðum minjum um mannlíf sem var til á þessum sama stað fyrir einni lykkjustund eða svo. Að vísu búið að hreinsa líkin burt en eins víst að í haugunum mætti enn finna fingur, tær, augu, eða eitthvað smálegt af barni, móður, föður sem ennþá er saknað eða þegar búið að dysja. Það var að vísu ekki tekið fram hverrar þjóðar parið var en gat allt eins verið íslenskt, því eins og við vitum voru ósköpin vart gengin yfir þegar íslenskar ferðaskrifstofur ferjuðu þotufarma að eftirvæntingarfullum ferðalöngum og útskriftarnemum frá landinu kalda til Taílands til að djamma og djúsa, sleikja sólina og væntanlega versla. "Money makes the World go around," eins og segir í gömlu orðatiltæki sem gert hefur verið ódauðlegt í söngleiknum Cabaret - og þýðir beinlínis að peningar stjórni því að jörðin snúist. Cabaret fjallar um gleðilífið í Berlín mitt í hörmungum seinni heimsstyrjaldarinnar, svo það er ekkert séríslenskt fyrirbæri að fólki sé slétt sama um það sem er að gerast í kringum það. Og ekki má skaða ferðaiðnaðinn meira að sinni. Nóg er að gert með hryðjuverkum og náttúruhamförum. Showið verður að halda áfram og því engin ástæða til annars en að flytja múg og margmenni á sólarstrendur sem hönd dauðans strauk yfir rétt í þessu, fletja úr sér innan um hjálparsveitir sem standa ráðþrota frammi fyrir eyðileggingunni, hundruðum þúsunda munaðarlausra barna, foreldrum sem eru sturlaðir af sorg yfir því að finna ekki börnin sín - og vonleysinu sem vex með degi hverjum. Við eigum auðvitað rétt á því að dansa á þeim blettum í heiminum sem hundrað og fimmtíu til tvö hundruð þúsund manns hafa dáið, eða eins og einn ferðamaður sem talað var við í sjónvarpinu sagði: "Hva, ég er lifandi. Ég veit ekki nema ég verði næstur og því eins gott að hafa það skemmtilegt á meðan ég er hér." Maðurinn sat inni á bar og fyrir utan voru hjálparsveitir að sveipa lík og bera þau burtu á börum. Maðurinn blimskakkaði ekki einu sinni auga að glugganum, heldur lyfti bjórkönnu sinni, glotti ögrandi og fékk sér gúlsopa. Það var lagið. Fyrstu farmarnir af íslensku djammliði hét héðan til Taílands strax 28. og 29. desember, dagana sem fyrst var farið að tala um það í heimspressunni að í kjölfar hörmunganna óttuðust þeir sem þekkja afleiðingar hörmunga að upp myndu spretta farsóttir á borð við taugaveiki, kóleru og mislinga. Þeir sem vinna við hjálparstörf vita af þeirri ógn en leggja samt líf sitt að veði til þess að hjálpa þeim sem eiga um sárt að binda. Það er fórnfýsi. Hinir, sem eiga rétt á að djamma, leggja líf sitt líka að veði til þess að framfylgja rétti sínum - en það gleymist að þeir eru um leið að stofna lífi og heilsu samborgara sinna í hættu því þeir sem eru á þvælingi þar sem drepsótta er von, flytja þær með sér um heiminn. Það er heimska. Það er augljóslega lítið sem við getum gert við skorti mannkynsins á samúð í garð þeirra sem eru þessa dagana að ganga í gegnum ofurmannlegar raunir - en við getum gert eitthvað til að koma í veg fyrir að þær raunir dreifist um heim allan af einskærri heimsku, kæruleysi og græðgi. Þótt við lifum á tímum þar sem við eigum endalausan rétt á öllu því sem hégómi okkar girnist, höfum við skyldum að gegna gagnvart mannlegu samfélagi hvar sem er í heiminum. Að vísu er ekkert afl sem heldur þeirri skyldu að okkur, hvorki í stjórnmála-, efnahags- eða fjölmiðlageiranum þar sem allt snýst um hversu mikið hinir og þessir eru að græða. Duga þær hörmungar sem standa yfir virkilega ekki til þess að vekja okkur af dvalanum þannig að við finnum til samlíðunar með bræðrum okkar og systrum hvar í heimi sem er? Súsanna Svavarsdóttir, sussa@frettabladid.is
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun
Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir Skoðun